İbranice bir terkip olan tikkun olam, dünyayı tamir etmek, onarmak ya da iyileştirmek gibi anlamlara gelmektedir. Günümüzde bu ifade, özellikle Amerikan liberal Yahudi kanat tarafından aktivizm, siyasi katılım ve sosyal adalet çağrı ve çabalarından hayır hasenat işlerine, çevre sorunlarından sağlıklı beslenmeye kadar varan geniş bir alanda slogan olarak kullanılmaktadır. Yahudi dini günlerine ve Yahudi tandanslı toplantılara katılan Amerikan başkanları da konuşmalarında tikkun olamı İbranice aslıyla zikredip, bunun Yahudiliğin özünde bulunan, Yahudi geleneği ve düşüncesinde önemli yer tutan dini bir kural ve/veya vecibe olduğunu dillendirmektedirler. Ancak, terkibin geçtiği dini literatürdeki bağlamlarına bakıldığında, net bir tanımlamada bulunmak zor olsa da modern/moda kullanım alan ve anlamlarını yansıtmadığı görülmektedir. Zaten geleneği temsil iddiasındaki Rabbinik Yahudilik ve onun günümüzdeki uzantısı olan Ortodoks Yahudilikte tikkun olam görmezden gelinen hatta reddedilen bir terimdir. Bu durum terimin Amerika ve İsrail’deki kullanım ve yaygınlık oranlarında da görülmektedir. Dolayısıyla bu makalede, özellikle Mişna’daki kaidelerden hareketle tikkun olam terkibinin dini-hukuki bağlam ve muhtemel anlamları, Yahudi litürjisinde tikkun olam kavramı ve kastettiği anlam ile mistik Yahudilikteki tikkun anlayışı ortaya konulacak, ibarenin modern dönemdeki gelişimi, değişim ve dönüşümü gösterilecektir.Özet: Son yıllarda ve özellikle Amerika’da, İbranice bir terkip olan tikkun olam, aktivizm, siyasi katılım, sosyal adalet, her tür hayırseverlik faaliyeti, çevre sorunları, terörle mücadele ve sağlıklı beslenme gibi geniş bir alanda slogan olarak kullanılmaktadır. Terkibin bu denli yaygınlık kazanmasında ibarenin literal anlamıyla ele alınması ve taşıdığı belirsizlik başat rol oynamıştır. Dolayısıyla bu makale çalışması tikkun olam kavramının Yahudi dini literatüründeki yeri ile modern dönemdeki değişim ve dönüşümünü ortaya koymayı amaçlamaktadır.  Kelimesi kelimesine tikkun olam, dünyayı onarmak, tamir etmek ya da iyileştirmek gibi anlamlara gelmektedir. Ancak bu terkibin dini literatürdeki bağlamlarına bakıldığında ne anlam ifade ettiğini net bir şekilde ortaya koymak zordur. Zira süreç içerisinde kimileri tikkun olamı muayyen fıkhi hükümlerin tebdiline yönelik hukuki bir gerekçe olarak ele almış, kimileri ona mesihî döneme yönelik eskatolojik bir anlam yüklemiş, kimileri de mistik bağlamıyla okumuştur. Yahudi dini literatüründe tikkun olam ilk kez Mişna’nın Gittin risalesinde evlenme, boşanma, kölelik, esaret vb. konulara dair verilen bir hükmün gerekçesi olarak basitçe “tikkun olamdan dolayı” şeklinde geçmektedir. Zikredilen konular bağlamında bu kavrama “dünyayı tamir etmek, düzenlemek, iyileştirmek, değiştirmek; topluma çeki düzen vermek, toplumu geliştirmek, toplum düzenini korumak ya da kamu yararını gözetmek” gibi birbiriyle bağlantılı muhtelif anlamlar verilmiştir. Doğrusu bu mevzuların gerekçesi olarak tikkun olamın kadının medeni durumunu netleştirme, Yahudi toplumundan esir kaçırmayı önleme ya da ekonomik kaygılar ve kölelerin yasal statüsünü belirleme gibi bireysel ve toplumsal maslahatları öne alan hukuki bir gerekçe olduğu daha olası görülmektedir.Tikkun olam ibaresinin geçtiği bir diğer kaynak ise aleynu duasıdır. Ancak aleynu duasında tikkun olam Tevrat’ın ve halakanın gözetilip yerine getirilmesi şartına bağlı olarak Tanrı’nın krallığında gerçekleşmesi beklenen bir duruma işaret etmektedir. Dolayısıyla aleynu duasında tikkun olam, güncel kullanım alan ve anlamlarında olduğu gibi dünyanın sosyo-politik ve ekolojik kaygılarını değil, Tanrı’nın egemenliğine olan arzuyu, diğer bir ifadeyle mesihî tasavvura işaret eden eskatolojik bir beklentiyi dile getirmektedir.Modern tikkun olam düşüncesi Yahudi mistik hareket Kabala ile de özdeşleştirilmektedir. Ancak Kabala’da tikkun, içinde yaşadığımız dünyanın sosyo-politik vb. koşullarının iyileştirilmesi ile değil, Tanrısal alemin (sefirot) tamiri ile ilgili bir kavramdır. Daha doğrusu Kabalistler için tikkun insan merkezli değil Tanrı merkezli bir faaliyettir. Bunu gerçekleştirmek için de kişinin Tora çalışmaları yapıp emirleri yerine getirmesi, asketik uygulamalara yönelip manevi, ahlaki ruhsal bir rehabilitasyon sürecine girmesi (tikkun ha-nefeş) gerekmektedir.Tikkun olam teriminin Amerikan siyasi ve sosyal hayatında belli bir yer edinmesi aşama aşama gelişen bir durumdur. Tikkun olam kavramı Amerika’da ilk defa California’da Brandeis Camp Institute’un kurucusu Shlomo Bardin tarafından 1950’lerde kullanılmıştır. Bardin, aleynu duasının ve özellikle bu duada geçen ve genellikle “Tanrı’nın hükümranlığı altında dünyanın mükemmel hale getirileceği vakit” şeklinde tercüme edilen le-takken olam be-malhut şadday ifadesinin Yahudilerin mükemmel bir dünya düzeni için çalışması yükümlülüğüne işaret ettiğini ileri sürmüştür.Tikkun olam kavramının çağdaş kullanım alanına girmesi ise Reformist ve Muhafazakâr (conservative) Yahudi grupların XX. yüzyılın ikinci yarısında başlattıkları sosyal adalet ve hayır işleri gibi programlara bunu isim olarak seçmesiyle olmuştur. Örneğin 1970’lerde Muhafazakâr hareketin ulusal gençlik kuruluşu olan Birleşik Sinagog Gençlik (United Synagogue Youth) tikkun olam ifadesini benimsemiş ve “manevi köprüler inşa etme” (Building Spiritual Bridges) başlığı altında topladığı sosyal eylem programlarını “tikkun olam” olarak değiştirmiştir. Bugün de aynı kuruluş bütün sosyal faaliyetlerini ve hayır hasenat (tsedaka) işlerini tikkun olam projesi üzerinden yürütmektedir. 1970’lerin sonunda ise tekamülcü (progressive) dini ve sosyal değerleri şiar edinen bir kuruluş olan New Jewish Agenda (NJA) ideolojisinin özünü tikkun olam sloganıyla tanımlamıştır. 1986 yılına gelindiğinde ise Michael Lerner kurduğu ve genel yayın yönetmenliğini üstlendiği sol eğilimli liberal bir yayına Yahudiliğin özünü yansıttığı iddiasıyla Tikkun ismini vermiş ve terimin şöhret bulup günümüz kullanım anlamı kazanmasında çok önemli bir rol oynamıştır. Reformist Yahudiliğin 1999 yılında topladığı Pittsburgh Platformu’nda da, Yahudi toplumu dışında kalanlar ve Tanrı’nın bütün yaratıklarıyla olan münasebetlerde en yüksek ahlaki emirlerin yerine getirilmesi Tevrat’ın dünyaya hakim kılınması için gerekli görülmüş ve Tanrı’yla birlikte dünyanın tamir edilmesinin (tikkun olam) mesihi çağın gelişini hızlandıracağı ifade edilmiştir. Burada Reformist hareketin tikkun anlayışı Yahudi toplumu dışını da kapsayan bir evrenselliğe doğru bir evrilmiştir.Son yirmi yıldır halef-selef Amerikan başkanları da katıldıkları Yahudi dini günlerinde ve Yahudi meclislerinde tikkun olamı İbranice aslıyla zikredip, bunun Yahudiliğin özünde bulunan, Yahudi geleneği ve düşüncesinde merkezî yer tutan bir prensip olduğunu dillendirip bilinirlik ve kullanışlılığına katkı vermektedir. Öte yandan bu terim Rabbinik Yahudilikte önemli ya da merkezi bir yere de sahip olmadığı gibi, onun günümüzdeki uzantısı konumundaki Ortodoks çevrelerce de görmezden gelinmektedir. Zaten güncel kullanıma ve dünya gündemine liberal kanat içerisinde sayılan Reformist, Muhafazakâr ve Yeniden Yapılanmacı Amerikan Yahudileri tarafından sokulmuştur. Dolayısıyla tikkun olamın Amerika’daki Yahudi olmayanlar arasındaki bilinirliği İsrail’deki Yahudilerden daha fazladır. Ortodoks öğretinin hâkim olduğu ve şekillendirdiği İsrail’de de tikkun olam bir batı değeri olarak görülmüş ve yok sayılmıştır. 

The Hebrew phrase tikkun olam means repairing, mending or healing the world. Today, the phrase tikkun olam, particularly in liberal Jewish American circles, has become a slogan for a diverse range of topics such as activism, political participation, call and pursuit of social justice, charities, environmental issues and healthy nutrition. Moreover, the presidents of the United States who attend Jewish religious days and Jewish ceremonies state the tikkun olam in its Hebrew origin, pointing out its origin embedded in the Judaism and a religious rule and/or an obligation that is important in Jewish tradition and thought. Nevertheless, when we look at the context of religious literature in which the phrase is used, it is seen that, although it is difficult to make a clear definition, it does not reflect modern/widespread uses and their meanings. Furthermore, tikkun olam is an ignored and even rejected concept by the Rabbinic Judaism which claims to represent the tradition and its current representative Orthodox Judaism. This fact is also seen in the usage and prevalence of the term in the U.S. and Israel. Thus, in this article, especially with reference to the norms of Mishnah, the religious-juristicial contexts and possible meanings of the phrase of tikkun olam, the notion of tikkun olam in Jewish liturgy and its implied meaning and the Kabbalistic understanding of tikkun will be presented, the development, changing and conversion of the phrase in modern age and its contemporary usage areas and reinterpretations will be demonstrated.Summary: Recently and especially in the U.S., the Hebrew phrase tikkun olam are used as a slogan in a widespread manner such as for activism, political participation, social justice, all kinds of charities, environmental issues, counter terrorism and healthy nutrition. Such a common usage of the phrase is largely the result of its literal meaning and ambiguity. Hence, this article aims to explore the place of the concept of tikkun olam in Jewish religious literature and its variations and semantic changes.  Tikkun olam, literally means the repairing, mending or healing the world. However, regarding its religious context, it is difficult to determine what it means accurately. In time, some has used the tikkun olam as a legislative justification for changing specific laws, some has attributed to it an eschatological meaning which indicates to the mesianic age, and some has dicussed it in the context of mystical sense.  The first usage of the phrase of tikkun olam in the Jewish religious literature was simply in the form of “because of tikkun olam” in Gittin epistle, a tractate of Mishnah and Talmud. Here, the phrase was used as a reason of a judgment concerning to the subjects of marriage, divorcement, slavery, captivity etc. In the context of these subjects tikkun olam indicates to the similar meanings like “repairing, organizing, healing, changing the world; regulating and improving the society, maintaining the social order, and prioritizing the common good. In fact, the concept of tikkun olam as the reason of the judgements in these matters is likely related to a juridical reason that intends to ensure the personal and public welfare such as clarifying the marital status of woman, to prevent the capture and seizure from Jewish society, and to deal with economy and identification of juridical status of the slaves.The other reference to tikkun olam appears in the second part of the aleinu prayer. However, the notion of tikkun olam in the aleinu prayer refers to a situation that happens in God’s Kingdom if Torah and halakhah are followed carefully. Hence, the aleinu prayer’s tikkun olam points out eschatological expectation which desires a messianic age, but not the socio-political and ecological concerns of the world as in the current fields and meanings.The modern idea of tikkun olam is also associated with the Jewish mystical movement, Kabbalah. Nonetheless, the concept of tikkun in Kabbalah is not a concept related to the socio-political circumstances of the world where we live in, but it is related to the restoring of the divine world. In order to restoring the divine world, human should fulfill the commands by studying Torah and have a spiritual and moral rehabilitation process by engaging in ascetic practices.The use of the phrase of tikkun olam gradually progress in the socio-political life of the U.S. The first use of the expression of tikkun olam in the U.S. was in the 1950’s by Shlomo Bardin, the founder of the Brandeis Camp Institute in California. Bardin asserted that the Aleinu prayer was the most important expression of Jewish values, particularly the expression “le-taken olam be-malchut shaddai” that is typically translated as “when the world shall be perfected under the reign of the God.” Bardin suggested that these words referred to the obligation of Jews to work for a more perfect world. The concept of tikkun olam entered contemporary usage by the way of its being preferred as a name to those such as social justice and charity programmes which was launched by the Reformist and Conservative groups in the second half of the twentieth century. In 1970s, United Synagogue Youth which is the national youth foundation of the conservative movement adopted the expression of tikkun olam and changed the title of its social action programs from “Building Spiritual Bridges” to “Tikkun Olam.” Nowadays, United Synagogue Youth proceeds all of its social activities and tzedakah programs through the tikkun olam project.By the end of 1970’s, New Jewish Agenda, an organization devoted itself to the religious and social values, acknowledged the slogan of “Tikkun Olam” as the spirit of its ideology. In 1986, Michael Lerner entitled a left-oriented liberal publication with the concept of Tikkun by claiming that this concept represented the origin of Judaism, and he take an important role on making the concept have a prevalence.Pittsburgh Platform organized in 1999 by the Reformist Jewish Movement emphasized that people must perform the most significant moral principles in the relationships with all non-Jewish people and all other creatures. This platform also stated that making the world a better place with the help of God would quicken the upcoming the messianic age. The tikkun understanding of the Reformist movement evolved to more universal realm by embracing the non-Jewish people, as well. Over the last two decades, successive presidents of the U.S. who attended in the ceremonies of Jewish religious days and Jewish assemblages have contributed to the prevalence and usefulness of tikkun olam by mentioning the phrase of tikkun olam in Hebrew, expressing that this is an essential principle of Judaism and addressing that this has a central role in Jewish tradition and thought. On the other hand, this concept does not have an important or a central place in Rabbinic Judaism and even in Orthodox Jewish communities which are the current representatives of Rabbinic Judaism. Moreover, Reformist, Conservative, and Reconstructionist American Jews who are considered on the liberal side of the politics has put the concept on the current use and the world’s agenda. Thus, the phrase of the tikkun olam is more popular in non-Judaic milieux in the U.S. than the Jews in Israel. In Israel where the Orthodox doctrine is dominated and shaped the people, tikkun olam is regarded as a western value and is ignored.