Bu çalışmanın amacı, tevekkülün bireysel psikoloji açısından fonksiyonel değerini bilimsel çalışmalar ışığında tartışmaktır. Bilindiği üzere tevekkül, Kur’an ve sünnetin üzerinde durmuş olduğu önemli bir kavramdır. Bu yönüyle dinî bir değer olan tevekkülün, yapacak olduğu iş ve eylemlerinde birey için önemli bir işleve sahip olması beklenir. Ancak dinî kaynaklardan beslenen tevekkülün, zaman zaman ifade edilmiş olan fonksiyonel değerinden çok uzak olduğu görülmektedir. Bu durum, çoğu zaman bu kavramın sorgulanmasını da beraberinde getirmektedir. Zira dinin temel kaynaklanan beslenen bu kavramın, birey için pozitif bir işleve sahip olması beklenirken, aksine bazı bireyler için tam tersi bir fonksiyon ürettiği bilinmektedir. Tevekkülün bu şekilde bir işleve sahip olmasında birçok faktörün etkili olduğunu söylemek mümkündür. Ancak çalışmanın sınırlılıkları açısından tüm bu faktörleri burada tartışmak mümkün değildir. Bununla birlikte yanlış bir kader algısının bireylerin dinin özüne aykırı bir tevekkül inancının gelişmesinde oldukça güçlü bir faktör olduğu ifade edilebilir. Böylece, bir tür kadercilik olarak da ifade edilen yanlış tevekkül anlayışının gelişip kökleştiğini söylemek mümkündür. Bu durum bireyi, tevekkülün en önemli unsurlarından olan, sebepleri yerine getirdikten sonra... ilkesini ihmal ederek işi tamamen Allah’a havale etmesi şeklinde dinî öğretiye aykırı bir davranışa sürüklemesi nerdeyse kaçınılmaz bir hal almaktadır. Buna rağmen tevekkülün, inanan birey açısından yine de dinin özüne uygun birçok fonksiyonel değere sahip olduğu bilinmektedir. Bu bağlamda çalışmada, tevekkülün beş temel fonksiyonu incelenmiştir. Bu bağlamda öncelikle Allah’a Güven Duygusunun Tezahürü Olarak Tevekkül konusu incelenmiştir. Bu noktada, mütevekkil bireyi duygusal açıdan tatmin edebilme fonksiyonu bulunan dinin, bu fonksiyonunu üretebilmesi için duygu yelpazesinde yer alan birçok duyguyla olduğu gibi güven ile de iş birliği yapması gerektiği vurgulanmıştır. Güvenin iman ile olan güçlü ilişkisi nedeniyle tevekkülün bu duyguyla oldukça yakın bir ilişkisinin olduğunu söylemek mümkündür. Zira Allah’a güven duygusu insanda güvene dayalı beklentiler oluşturduğu içindir ki, bu duygudan beslenen bireyin, tevekkül düzeylerinin de yükseleceğini söylemek mümkündür. Çalışmada tevekkülün ikinci fonksiyonu Pozitif ve Bilişsel Yeniden Değerlendirme Aracı Olarak Tevekkül başlığı altında incelenmiştir. Bu bağlamda, varoluşunun gereği olarak insanın yaşam serüveninde olumlu yaşam olayları ile karşılaşabileceği gibi olumsuz yaşam olayları ile de karşılaşmasının kaçınılmaz olduğu vurgulanmıştır. Ardında ise varoluşun bu çift kutuplu yapısının kişinin pozitif duyguların yanında negatif duygular da yaşamasına neden olduğu zikredilmiştir. Bu noktada tevekkül sahibi bireyin, durumu pozitif ve bilişsel yeniden değerlendirme sürecine tabi tuttuktan sonra, “Allah, bir kimseyi ancak gücünün yettiği şeyle yükümlü kılar” (el- Bakara, 2/286) ayetinden de güç alarak elinden geleni yapıp sonucu Allah’a havale etmesi kuvvetle muhtemeldir. Çalışmada tevekkülün üçüncü fonksiyonu Olayların Arka Planını Anlamlandırma Aracı Olarak Tevekkül başlığı altında ele alınmıştır. Bu bağlamda, bireyin Allah’a havale etmiş olduğu işin zahiren, kendi aleyhine bir sonuç üretmesi halinde takınacak olduğu tutum “Olur ki, bir şey sizin için hayırlı iken, siz onu hoş görmezsiniz. Yine olur ki, bir şey sizin için kötü iken, siz onu seversiniz. Allah bilir, siz bilmezsiniz” (el-Bakara, 2/216) ayeti bağlamında değerlendirilmiştir. Buna göre bu ve buna benzer ayetlerin beslemiş olduğu tevekkül bilinci sayesinde bireyin, olumsuz durumları çok fazla sorgulamadan kabullenmesi ve böylece olayın arka planını anlamlandırması oldukça kolaylaşır. Tevekkülün fonksiyonu ise Manevî Gelişim Aracı Olarak Tevekkül başlığı altında incelenmiştir. Bu bağlamda tevekkülün, bireyin yaşadığı sıkıntılardan kaçması bir yana, dinin anlam ve amaç temelinde kendisine sunmuş olduğu manevî gelişim için önemli bir fonksiyonu olduğuna işaret edilmiştir. Çalışmada zikredilen tevekkülün son fonksiyonu ise Zihinsel Bir Sığınak Olarak Tevekkül bağlamında incelenmiştir. Buna göre bireyin Allah’a sığınması anlamına gelen tevekkül, bireyin güç ve kuvvet sahibi yegâne varlığın Allah olduğu bilinciyle hareket etmesidir. Böylece kendi acizliğinin farkında olan bireyin, her konuda Allah’a güvenerek, O’nun takdirine samimiyetle rıza ve teslimiyet gösterip güvenli bir zihinsel sığınak olarak görmüş olduğu Allah’a sığınması beklenir. Tüm bunlardan hareketle birincil ve ikincil kaynaklardan yararlanılarak yapılmış olan bu çalışmanın, dinî inançtan beslenen tevekkülün fonksiyonel değerinin anlaşılmasına katkı sağlaması amaçlanmaktadır.

The aim of this study is to discuss the functional value of tawakkul in terms of individual psychology in the light of scientific studies. As known, tawakkul is an important concept on which the Qur'an and Sunnah have emphasized. In this regard, tawakkul, which is a religious value, is expected to have an important function for the individual in his work and actions. However, it is seen that tawakkul, which is fostered by religious sources, is far from its functional value that has been expressed in time. This situation often brings with it the questioning of this concept. Because this concept, which is based on religion, is expected to have a positive function for the individual, but on the contrary, it is known that it produces the opposite function for some individuals. It is possible to say that many factors are effective in the fact that tawakkul has such a function. However, due to the limitations of the study, it is not possible to discuss all these factors here. However, it can be stated that a false perception of destiny is a very strong factor in the development of individuals' belief in tawakkul contrary to the essence of religion. Thus, it is possible to say that the false understanding of tawakkul, which is also expressed as a kind of fatalism, develops and takes root. It is almost inevitable for this situation to lead the individual to a behavior contrary to the religious teachings, neglecting the principle of after fulfilling the reasons, one of the most important elements of tawakkul. Despite this, it is known that tawakkul still has many functional values in accordance with the essence of religion for the believer. In this context, five basic functions of tawakkul were examined in this study. In this context, first, the subject of Tawakkul as the Manifestation of Confidence in Allah was examined. At this point, it is emphasized that religion, which has the function of satisfying the individual emotionally, should cooperate with trust, as well as with many emotions in the emotional spectrum, in order to produce this function. It is possible to say that tawakkul has a very close relationship with this feeling because of the strong relationship between trust and faith. Because the feeling of trust in Allah creates expectations based on trust in people, it is possible to say that the level of trust of the individual who is fed by this feeling will also increase. The second, the function of tawakkul was examined under the title of Tawakkul as a Positive and Cognitive Re-evaluation Tool. In this context, it is emphasized that it is inevitable for a person to encounter positive life events as well as negative life events as a necessity of his existence. Afterward, it has been mentioned that this bipolar structure of existence causes the person to experience negative emotions as well as positive ones. At this point, after subjecting the situation to a positive and cognitive re-evaluation process, the individual who has tawakkul takes the strength from the verse "God only obliges a person to do what he can do" (al-Baqara, 2/286) and transfers the result to Allah, is likely to do so. The third, the function of tawakkul is discussed under the title of Tawakkul as a Means of Making Sense of the Background of Events. In this context, the attitude that an individual will adopt if the work he has entrusted to God outwardly produces a result against him: "It may be that something is good for you, but you do not tolerate it. It also happens that when something is bad for you, you love it. Allah knows, you do not know” (al-Baqara, 2/216). Accordingly, thanks to the awareness of tawakkul fostered by this and similar verses, it becomes very easy for the individual to accept negative situations without questioning too much and thus to make sense of the background of the event. The fourth, the function of tawakkul is examined under the title of Tawakkul as a Means of Spiritual Development. In this context, it has been pointed out that tawakkul has an important function for the spiritual development that religion has presented to him on the basis of meaning and purpose, aside from escaping from the troubles experienced by the individual. The last, the function of tawakkul mentioned in the study was examined in the context of Tawakkul as a Mental Shelter. Accordingly, tawakkul, which means an individual's relyıng on Allah, is an individual's action with the awareness that the only being with power and strength is Allah. Thus, an individual who is aware of his own helplessness is expected to rely on Allah, which he sees as a safe mental shelter, by trusting in Allah in all matters, by showing sincere consent and submission to His will. Based on all these, it is aimed that this study, which was made by making use of primary and secondary sources, contributes to the understanding of the functional value of tawakkul, which is fostered by religious belief.