Orta Çağ Batı Hıristiyan Manastırlarında (6-12 yy.) Manevi Okuma Kültürü: Lectio Divina

Lectio divina, kökleri kilisenin erken yüzyıllarına kadar dayanan, özellikle Kutsal Kitap'ın tefekkür edilerek okunmasını ifade eden bir okuma kültürüdür. Kutsal Kitap dışında okumaya çok fazla önem verilmeyen erken dönem çöl manastırlarından yerleşik manastır düzenine geçilmesiyle lectio, manastırların vazgeçilmez unsurlarından biri haline gelmiştir. Zira manastırlarda nihai hedef, Tanrı ile bir olmaktır. Lectio divina da, keşişin bu yolculuğunda onu hedefe götürecek olan kutsal yazıların manevi anlamını ortaya çıkarmaya yardımcı olan bir uygulamadır. Lectio divinanın manastır literatürüne girmesi onu bir tür manastır disiplini olarak günlük manastır takvimine dâhil eden Aziz Benedikt (öl. 547) ile birlikte olmuştur. Aziz Benedikt, kaleme aldığı manastır nizamnamesi olan Benedikt Kuralı'nda, keşişlerin gerek ayinlerde gerekse el işleriyle meşgul olunmayan vakitlerde lectio divina yapmalarını sağlayacak birtakım düzenlemelere yer vermiştir (Regula Benedicti, 48). Bununla birlikte lectio divina, başta Kutsal Kitap'ın okunması olmak üzere aynı zamanda kilise babaların eserlerinin de okunması anlamına gelmektedir. Bu durum, zamanla manastır çevrelerinde okuma, meditasyon ve dua üçlüsü (lectio, meditatio, oratio) şeklinde gelişmiştir. Zira burada bahsedilen okumanın amacı bilgi edinmek değil, okunan şeyin anlamını özümsemeyi ifade etmektedir. Bununla ilgili olarak bu çalışmada, Aziz Benedikt ile birlikte manastırlarda düzenli olarak uygulanmaya başlanan lectio divina pratiğinin içeriği, günlük programda ona ayrılan vakit ve nasıl tatbik edilmesi gerektiği gibi birtakım sorulara cevap verilmiştir. Lectio divina, Kutsal Kitap'ı incelemek için faydalı bir yol olarak görülse de, Kutsal Kitap çalışmalarıyla aynı anlama gelmemektedir. Nitekim Kutsal Kitap tetkikleri, Kutsal Kitap'a bir bütün olarak bakmayı, sorular sorarak ve zaman zaman araştırma yaparak onu yorumlamayı gerektirirken; lectio divina ise Kutsal Kitap'ın kısa bir bölümüne özellikle odaklanmayı gerektirmektedir. Bu dua odaklı yaklaşımdan anlaşılması gereken, okumanın bir bölüm, bir pasaj, hatta sadece bir kelime şeklinde olabileceği hususudur. Zira lectio divina, okumayı manevi bir boyuta taşıyan bir anlam ifade etmektedir. Bu nedenle araştırmada lectio divina'nın manevi yönü üzerinde özellikle durularak, onun sıradan bir metin okumanın ötesinde bir uygulama olduğu anlatılmaya çalışılmıştır. Konu ile ilgili olarak, özellikle Aziz Benedikt'in de çağdaşı olan, Magnus Aurelius Cassiodorus'un (öl. 583) dini ilimler ve akli ilimlerin bir arada öğretilebileceğini düşündüğü manastır okulu ideali önem arz etmektedir. Ayrıca çalışmada, lectio ile doğrudan ilişkili olması ve bilginin muhafazasının sağlanıp sonraki nesillere aktarılması açısından önemli bir yeri bulunan manastır kopyalama faaliyetleri ve kopyalanan eserler hakkında da bilgi verilmiştir. Zira lectio divina'nın manastır literatürüne girmesiyle Kutsal Kitap ve dini kitaplar dışındaki eserlerin de okunması gündeme gelmiştir. Buradan hareketle, manastır kütüphanelerinde okunan eserlerin dışında kalan pagan literatürüne dair, erken dönemden 12. yüzyıla kadar manastır önde gelenleri tarafından yapılan yorumlar, bu eserlere karşı takınılan tavrın nasıl olduğu, bu metinlere olumlu mu yoksa olumsuz mu yaklaştıkları gerekçeleri anlatılmaya çalışılmıştır. Lectio divina, zamanla Roma Katolik Kilisesi'ne bağlı olan manastırlar arasında popülerlik kazanmış ve 12. yüzyıla gelindiğinde 2. Guigo (öl. 1188) tarafından bugün bilinen hali olan dört aşamalı okuma sürecine dönüşmüştür. Okuma, meditasyon, dua ve tefekkür aşamalarından oluşan bu dört aşamanın her adımında farklı bir zihinsel aktivite türünün uygulandığı anlaşılmaktadır. Bu nedenle 2. Guigo'nun, kutsal metin okumalarını metaforik bir üslupla anlattığı bu dört basamak benzetmesinin lectio pratiğinin uygulanmasına nasıl bir etkisi olduğu örneklerle izah edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca, 2. Guigo'ya benzer bir üsluba sahip olan 12. yüzyılın bir diğer önemli dini figürlerinden Clairvaux'lu Bernard'ın (öl. 1153) da lectio ile ilgili görüşleri ele alınarak bu uygulamanın bahsi geçen dönemlerde okuma ve meditasyon arasındaki ilişkisi ortaya konmaya çalışılmıştır. Nitekim zamanla Clairvaux'lu Bernard gibi isimler tarafından lectio, ruhun Tanrı ile birleşme yolculuğundaki çeşitli aşamalar için bir rehber olarak görülmeye başlanmıştır. Ülkemizde lectio divina hakkında müstakil veyahut dolaylı bir çalışmaya rastlanılmamıştır. Araştırmada lectio divina'nın tarihsel süreç içerisindeki gelişimi, içeriği, manastır literatüründeki yeri ve uygulanma şekli hakkında bilgi verilecektir. Bu araştırmanın, Kutsal Kitap okumaları ya da diğer manevi okumaların mistik boyutuna verilen önemi göstermesi açısından ilgi ve merak uyandıracağı düşünülmektedir.

Spiritual Reading Culture in Medieval Western Christian Monasticism (c. 6-12): Lectio Divina

Lectio divina is a culture of reading, which has its roots in the early centuries of the church, and specifically refers to the contemplative reading of the Bible. The lectio has become one of the indispensable elements of monasteries, with the transition from the early desert monasteries, where reading outside the Bible was not given much importance, to the settled monastic order. Because the ultimate goal in monasteries is to be one with God. Lectio divina is also a practice that helps the monk to reveal the spiritual meaning of the scriptures that will lead him to the goal in this journey. Lectio divina’s entry into monastic literature dates back to St. Benedict (d. 547), who included it in the daily monastic calendar as a kind of monastic discipline. Saint Benedict has included some regulations in the Benedictine Rule, which is the monastic statute he wrote, that will enable the monks to perform lectio divina both in offices and when they are not busy with manual work (Regula Benedicti, 48). However, lectio divina means firstly the reading of the Bible and also reading the works of the church fathers. Over time, this situation developed in monastic circles as a trio of reading, meditation, and prayer (lectio, meditatio, oratio). Because the purpose of reading mentioned here is not to acquire knowledge, but to internalise the meaning of the text read. In the study, some questions regarding the content of the lectio divina practice, which was started to be practiced regularly in monasteries with Saint Benedict, the time allocated to it in the daily program and how it should be practiced, were answered. While the lectio divina is a useful way to study the Bible, it is not synonymous with Bible studies. Thus, while Bible studies require looking at the Bible as a whole and interpreting it by asking questions and occasionally doing research, the lectio divina requires a special focus on a short section of the Bible. What should be understood from this prayer-oriented approach is that reading can be in the form of a chapter, a passage, or even just a word. Because lectio divina means a meaning that carries reading to a spiritual dimension. For this reason, in this research, it has been tried to explain that it is an application beyond reading an ordinary text, with special emphasis on the spiritual aspect of lectio divina. The ideal of the monastery school, which Magnus Aurelius Cassiodorus (d. 583), who was a contemporary of Saint Benedict, thought that religious and mental sciences could be taught together, is important. In addition, in the study, information was given about the monastery copying activities and the copied works, which have an important place to be directly related to the lectio and ensuring the preservation of knowledge and transferring it to the next generations. Because, with introducing lectio divina into the monastic literature, the reading of works other than the Bible and religious books came to the fore. From this point of view, it has been tried to explain the comments made by the monastic leaders from the early period to the 12th century about the pagan literature, which is not included in the works read in the monastic libraries, how the attitude was towards these works, and the reasons why they approached these texts positively or negatively. Lectio divina gradually gained popularity among monasteries affiliated with the Roman Catholic Church, and by the 12th century it had evolved into the four-stage reading process known today by Guigo II (d. 1188). It is understood that a different type of mental activity is applied at each stage of these four steps, which comprise reading, meditation, prayer and contemplation. For this reason, it has been tried to explain how this four-step analogy, in which Guigo II describes the readings of the sacred texts in a metaphorical style, influences the practice of lectio. In addition, the views of Bernard of Clairvaux (d. 1153), one of the other important religious figures of the 12th century, who had a similar style to Guigo II, about lectio were discussed and the relationship between this practice and meditation was tried to be explained. Indeed, by people like Bernard of Clairvaux, the lectio came to be seen as a guide through the various stages of the soul's union with God. In our country, no independent or indirect study has been found about lectio divina. In the research, information will be given about the development of the lectio divina in the historical process, its content, its place in the monastic literature and the way it is applied. It is thought that this research will arouse interest and curiosity to show the importance given to the mystical dimension of Bible readings or other spiritual readings.

PDF

___

A. Barney, Stephen. “Allegory”. Dictionary of the Middle Ages. ed. Joseph Reese Strayer. C. 1. New York: Charles Scribner’s Sons, 1982.
Abelson, Paul. The Seven Liberal Arts, a Study in Mediaeval Culture. New York, Teachers’ College, Columbia Univ., 1906.
Augustine. “On Christian Doctrine (De doctrina christiana)”. Nicene and Post-Nicene Fathers-1. ed. Philip Schaff. New York: The Christian Literature Publishing Co, 1890.
Augustine. The Monastic Rules (Ordo Monasterii). ed. Boniface Ramsey. Hyde Park, N.Y: New City Press, 1St Edition., 2004.
Avrin, Leila. Scribes, Script, and Books: The Book Arts from Antiquity to the Renaissance. American Library Association, 2010.
Aykıt, Dursun Ali. Hıristiyanlığın Öncüsü Olarak İskenderiyeli Philo. İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2011.
Aykit, Dursun Ali ̇. “Bir Yahudi Mistik Grubu: Therapeutae”. Kutadgubilig: Felsefe Bilim Araştırmaları 0/23 (2013), 49-67.
Basileios. The Asketikon of St Basil the Great. çev. Anna M. Silvas. Oxford: Oxford University Press, 2005.
Benedictus. RB 1980: The Rule of St. Benedict in Latin and English with Notes. ed. Timothy Fry. Collegeville, Minn: The Liturgical Press, 1st Edition., 1981.
Benner, David G. Opening to God. Illinois: InterVarsity Press, 2010.
Bernardus Claraevallensis Abbas. “Sermones In Cantica Canticorum”. Patrologia Latina. ed. Jacques Paul Migne. Paris: J.P. Migne, 1862.
Birney, William. “Did The Monks Preserve The Latin Classics?” The Monist 15/1 (1905), 87-108.
Bischoff, Bernhard. Manuscripts and Libraries in the Age of Charlemagne. Cambridge University Press, 2007.
Brown, Peter. The Rise of Western Christendom: Triumph and Diversity, A.D. 200-1000. Chichester, West Sussex ; Malden, MA: Wiley- Blackwell, 3rd edition., 2013.
Cassian, John. “Conferences (Collationes)”. Nicene and Post-Nicene Fathers. çev. Edgar C.S. Gibson. ed. Philip Schaff. The Newman Press, 1997.
Cassianus. “Institutes”. Nicene and Post-Nicene Fathers-2. ed. Philip Schaff. Edinburgh: T&T Clarke, 1994.
Cassiodore (Sénateur) vd. The Variae of Magnus Aurelius Cassiodorus Senator ...: Being Documents of the Kingdom of the Ostrogoths in Italy ... Liverpool University Press, 1992.
Cassiodorus. “De Artibus Ac Disciplinis Liberalium Litterarum”. Patrologia Latina. ed. Jacques Paul Migne. Paris: J.P. Migne, 1862.
Cassiodorus. “De Institutione Divinarum Litterarum”. Patrologia Latina. ed. Jacques Paul Migne. Paris: J.P. Migne, 1862.
Cassiodorus. “De Orthographia”. Patrologia Latina. ed. Jacques Paul Migne. Paris: J.P. Migne, 1862.
Crislip, Andrew. “The Sin of Sloth or the Illness of the Demons? The Demon of Acedia in Early Christian Monasticism”. The Harvard Theological Review 98/2 (2005), 143-169.
Deseille, Placide. “Acedia According to the Monastic Tradition”. Cistercian Studies Quarterly 37/3 (2002).
Fried, Johannes. Charlemagne. Harvard University Press, 2016.
Green, Dennis Howard. Medieval Listening and Reading: The Primary Reception of German Literature 800-1300. Cambridge University Press, 1994.
Guigo. Ladder of Monks and Twelve Meditations. çev. Edmund Collegde - James Walsh. Kalamazoo, Mich: Liturgical Press, Illustrated edition., 1981.
Güzeldal, Yasin. Aziz Benedikt ve Hıristiyan Manastır Yaşamı. İstanbul: Ayışığı Kitaplığı, 2021.
Güzeldal, Yasin. “Erken Dönem Orta Çağ Hristiyan Manastırlarında Bir Disiplin Aracı Olarak Fiziksel Ceza”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 21/1 (2021), 209-235.
Herrgott, Marquard. Vetus Disciplina Monastica, seu collectio auctorum Ordinis S. Benedicti maximam partem ineditorum, qui ante sexcentos fere annos per Italiam, Galliam atque Germaniam de monastica disciplina tractarunt. Parisiis: Caroli Osmont, 1726.
Howatson, M. C. (ed.). The Oxford Companion to Classical Literature. OUP Oxford, 2013.
Jerome. “Letter (Epistola)”. Nicene and Post-Nicene Fathers-1. ed. Philip Schaff. Buffalo, NY: Christian Literature Publishing Co., 1887.
Larsen, Lillian I. - Rubenson, Samuel. Monastic Education in Late Antiquity: The Transformation of Classical Paideia. Cambridge University Press, 2018.
Leclercq, Jean. The Love of Learning and The Desire for God: A Study of Monastic Culture. New York: Fordham University Press, 3rd edition., 1982.
Lejay, Paul. “Latin Literature in the Church”. Catholic Enyclopedia. 9/32-34. New York: Robert Appleton Company, 1908.
Mariano Magrassi. Praying the Bible: An Introduction to Lectio Divina. Collegeville, MN: Liturgical Press, 1998.
Matheson, Lister M. Icons of the Middle Ages: Rulers, Writers, Rebels, and Saints. ABC-CLIO, 2012.
Mazzeo, Joseph A. “Allegorical Interpretation and History”. Comparative Literature 30/1 (1978), 1-21. https://doi.org/10.2307/1769561
Michael Casey. “Art of Lectio Divina”. The Benedictine Handbook. ed. Anthony Marett-Crosby. Collegeville, Minnesota: Liturgical Press, 2003.
Morrison, Karl F. The Seven Liberal Arts in the Middle Ages. Indiana University Press, 1983.
O’Brien, Maureen M. (ed.). Bernard of Clairvaux: The Parables & the Sentences. çev. Michael Casey - Francis R. Swietek. Kalamazoo, Mich: Cistercian Pubns, 2000.
Pachomian Koinonia: II, Pachomian Chronicles and Rules. çev. Armand Veilleux OCSO. Kalamazoo, Mich: Liturgical Press, Annotated edition., 1981.
Olson, Paul A. The Journey to Wisdom: Self-Education in Patristic and Medieval Literature. U of Nebraska Press, 1995.
The Rule of the Master. çev. Luke Eberle OSB. Liturgical Press, 1977.
Özcan, Zeki. Teolojik Hermenötik. Alfa Yayınları, 2000.
P. De Letter - W. J. Hill. “Theology, History Of”. The New Catholic Encyclopedia, 2nd Edition (2nd edition). ed. Berard L. Marthaler. C. 13. Detroit : Washington, D.C: Gale Research Inc, 2002.
Philip Timko. “Cassiodorus”. Encyclopedia of Monasticism. 750-752. London: Routledge, 2000.
Reif, Stefan C. Judaism and Hebrew Prayer: New Perspectives on Jewish Liturgical History. Cambridge University Press, 1995.
Robertson, Duncan. Lectio Divina: The Medieval Experience of Reading. Liturgical Press, 2011.
Smeyers, Paul - Depaepe, Marc. Production, Presentation, and Acceleration of Educational Research: Could Less Be More? Springer Nature, 2021.
Studzinski, Raymond. Reading To Live: The Evolving Practice of Lectio Divina. Trappist, Ky. : Collegeville, Minn: Liturgical Press, Illustrated edition., 2009.
Tarakçı, Muhammet. “Origen ve Alegorik Kitab-ı Mukaddes Yorumu”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 19/1 (2010), 183- 213.
Tertullianus. “De idolatria (On idolatry)”. çev. S. Thelwall. Ante-Nicene Fathers. ed. Alexander Roberts vd. New York: Christian Literature Publishing Co., 1886.
The Sayings of the Desert Fathers: The Alphabetical Collection. çev. Benedicta Ward. Kalamazoo, Mich: Liturgical Press, 1975.
Thaumaturgus, Saint Gregory. Life and Works (The Fathers of the Church, Volume 98). çev. Michael Slusser. Washington, D.C.: Catholic University of America Press, 1998.
Ward, John O. Classical Rhetoric in the Middle Ages: The Medieval Rhetors and Their Art 400–1300, with Manuscript Survey to 1500 CE. BRILL, 2018.
Wathen, Ambrose. “Monastic Lectio: Some Clues from Terminology”. Monastic Studies 12 (1976), 207-216.
Webster, Raymund. “The Carthusian Order”. The Catholic Encyclopedia. C. 3. New York: Robert Appleton Company, 1911.
Witt, Ronald G. The Two Latin Cultures and the Foundation of Renaissance Humanism in Medieval Italy. Cambridge University Press, 2012.
Wortley, John. An Introduction to the Desert Fathers. Cambridge, United Kingdom ; New York, NY: Cambridge University Press, 2019.
“Catechism of the Catholic Church-Contemplative Prayer”. Erişim 02 Şubat 2022. https://www.vatican.va/archive/ENG0015/__P9M.HTM
“Dei verbum”. Erişim 18 Ocak 2022. https://www.vatican.va/archive/hist_councils/ii_vatican_council/documents/vat- ii_const_19651118_dei-verbum_en.html
Kutsal Kitap: Tevrat, Zebur, İncil. İstanbul: Kitabı Mukaddes Şirketi - Yeni Yaşam Yayınları, 2009.
Liber precum : in quo variae et multae egregiae preces ex operibus SS. Patrum desumptae continenter ad usam cleri tum regularis tum seculalris ... Lutetiae [i.e. Paris, France] : L. Vives, 1857.
“The Archimedes Palimpsest”. Erişim 01 Şubat 2022. https://www.archimedespalimpsest.net/