12033

Cumhuriyet Dönemi Din Öğretimi Programlarında Farklı Din Anlayışlarına Ayrılan Yer

- Çalışmanın temel amacı, Cumhuriyet dönemi din öğretimi programlarının İslamiyet dışın- daki dinlere ve İslamiyet içindeki yorum farklılıklarına ne oranda yer verdiğini tespit etmektir. Bu amaç çerçevesinde Cumhuriyet dönemi programları incelendiğinde 2000 yılında hazırlanan İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programlarının farklı din anlayışlarına olumlu bakış açısının kazandırılmasının hedeflenmesi açısından önemli bir dönüm noktası oluşturduğu tespit edilmiştir. Cumhuriyet döneminde ilk defa 1956 Ortaokullar ve Bunlara Muadil Diğer Okullar İçin Din Dersleri Programı ile İslam merkezli olmakla birlikte farklı dinler ile ilgili bilgiler programlara girmeye başlamış ancak farklı dinlerden ilk defa 1976 Ortaokul Din Dersi Progra- mında ismen bahsedilmiştir. Cumhuriyet dönemi din öğretimi programlarında İslamiyet içindeki farklı yorumlara ise ilk defa 2000 yılında hazırlanan İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programlarında Dindeki Anlayış Farklılıkları ünitesi ile yer verilmiştir. 2005 Orta Öğretim Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Dersi Öğretim Programında dört Sünni fıkhi-amelî mez- heple birlikte Caferilik mezhebine de yer verilerek önemli bir adım atılmıştır.

The Place of Different Religious Understandings in Religious Education Cur- riculum in The Republic Period

The primary goal of the study is to determine in what proportion the cur- riculums of the religious education in the republic period were applied including different interpretations in Islam and other religions apart from Islam. In accordance with this goal, when the republic period curriculums are analyzed, Religious Culture and Moral Knowledge Curriculum, which was prepared in 2000, has been a mile- stone in terms of targeting to bring a positive perception to the understanding of other religions. Although it is Islam-centered, information on other religions has be- gun to appear with the Religion Curriculum for Secondary Schools and Their Equivalents for the first time in 1956 in the republic period; however other religions are referred by name for the first time in 1976 Secondary School Religion Curricu- lum. In the Primary Education Religious Culture and Moral Knowledge Curricu- lums , Different interpretations in Islam are included with the unit Different Un- derstandings in Religion- for the first time in the religious education curriculums which were prepared in 2000 in the period of republic.An important step has been taken by including Jafarism as well as four Sunni fiqh -applied sects in 2005 Sec- ondary Education Religious Culture and Moral Knowledge Curriculum.

PDF

___

Altaş, Nurullah, Türkiyede Zorunlu Din Öğretimini Yapılandıran Süreç, Hedefler ve Yeni Yöntem Arayışları (1980-2001), Dini Araştırmalar, Ocak-Nisan 2002, 4 (12), s. 145-168. Aşlamacı, İbrahim, Çoğulculuk ve Din Eğitimi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensti- tüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Sakarya 2008. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarının Uygulanmasının İzlenmesi, İHOP, Ankara 2013. Muhammet Şevki Aydın, Cemil Osmanoğlu, Kültürlerarası Din Eğitimi, Nobel Yayınevi, Ankara 2015. Bayar, Mustafa, Çoğulculuk Bağlamında İmam Hatip Lisesi Kelam Dersinde Alevilik Bek- taşilik Öğretimi, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (31), s. 551-559. Bazarkulov, Seyfullah, Değer Öğretimi ve Dinden Öğrenme, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara 2008. Bulut, Zübeyir, Dinsel Çoğulculuk ve Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersinde Diğer Dinlerin Öğretimi, Kelam Araştırmaları, 2010, 8 (2), s. 65-90. Çapcıoğlu, Fatma, Din Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar Çerçevesinde İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Ders Programının İncelenmesi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilim- ler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara 2006. Din Öğretiminde Yeni Yöntem Arayışları, Uluslar arası Sempozyum Bildiri ve Tartışmalar 28-30 Mart 2001-İstanbul, MEB, Ankara 2003. Doğan, Recai, II. Meşrutiyet Dönemi Eğitim Hareketlerinde Din Eğitim-Öğretimi, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 1998, Cilt: XXXVII, s. 361-441. Gündüz, Hatice, İlköğretim Din Dersi Kitaplarında Diğer Dinlerin Öğretimi (Zorunlu Din Öğretimi Öncesi ve Sonrası Dönemlere Ait Ders Kitapları Üzerinde Karşılaştırma- lı Bir Araştırma), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara 2008. Gündüz, Turgay, Türkiyede Cumhuriyet Dönemi Din Eğitimi ve Öğretimi Kronolojisi (1923-1998), Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1998, 7 (7), s. 543- 557. İlk Mekteplerin Müfredat Programı, İkinci Tab, Devlet Matbaası, İstanbul 1927. İlk Mekteplerin Müfredat Programı, Maarif Vekaleti İlk Tedrisat Dairesi, İstanbul 1340 (1924. İlkokul Programı, MEB, İstanbul 1969. İlkokul Programı, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1988. İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi (4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı, MEB, Ankara 2006. İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programları ve Bir Uygulama Örneği (Anka- ra Modeli), MEB Yayınları, Ankara 2002. Kaymakcan, Recep, Danıştay, Din Dersi Konusunda Niçin Görüş Değiştirdi?, Zaman Gazetesi, 6 Mart 2008. http://www.zaman.com.tr/yorum_yorum-prof-dr-recep- kaymakcan-danistay-din-dersi-konusunda-nicin-gorus-degistirdi_660893.html. (Erişim Tarihi: 17.12.2014). Kaymakcan, Recep, Türkiyede Din Eğitimi Politikaları Üzerine Düşünceler, EKEV, 2006, 10 (27), s. 21-36. Kaymakcan, Recep, Türkiyede Din Eğitiminde Çoğulculuk ve Yapılandırmacılık: Yeni Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Programı Bağlamında Bir Değerlendir- me, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 7:1, s. 192-193. Kaymakcan, Recep, Yeni Orta Öğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programı İnceleme ve Değerlendirme Raporu, Eğitim Reformu Girişimi, İstanbul 2007. Kutlu, Sönmez, Laik Örgün Eğitim Sisteminde Doktrin Merkezli Çoğulcu Din Eğitimi Müm- kün mü?, Günümüz Aleviliğinde Eğitim Çalıştayı (29-30 Mayıs 2009), S.D.Ü. İla- hiyat Fakültesi Yayınları, Isparta 2009. Lise Müfredat Programı, Milli Eğitim Basımevi, Ankara 1987. Maarif Vekaleti Tebliğler Dergisi, Cilt: 19, Sayı: 921, 17 Eylül 1956. MEB Tebliğler Dergisi, Cilt: 30, Sayı: 1475, 23 Ekim 1967. MEB Tebliğler Dergisi, Cilt: 39, Sayı: 1900, 27 Eylül 1976. MEB Tebliğler Dergisi, Cilt: 45, Sayı: 2109, 29 Mart 1982. Orta Öğretim Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Dersi (9, 10, 11 ve 12. Sınıflar) Öğretim Progra- mı, MEB Din Öğretimi Genel Müdürlüğü, Ankara 2005. Orta Öğretim Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Dersi (9, 10, 11 ve 12. Sınıflar) Öğretim Progra- mı, MEB Din Öğretimi Genel Müdürlüğü, Ankara 2010. Özenç, Berke, AİHM ve Danıştay Kararlarının Ardından Zorunlu Din Dersleri Sorunu, İÜHFM, 2008, LXVI (2), s. 191-226. Öztaşkın, Özlem Bektaş, Öğretim Programları ve Ders Kitaplarında Hacı Bektaş Veli ve Bektaşilik, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, Yıl: 2012, Sayı: 61, ss. 245-272. Şimşek, Eyup, Güngör, Özcan, Alevi Yapısallaşması, Talepler ve Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Ders Kitaplarında Alevilik-Bektaşilik, Turkish Studies, 8/3, 2013, ss. 539- 565. Tosun, Cemal, Cumhuriyet Dönemi Din Dersi Öğretim Programlarında Diğer Dinler, Türkiyede Dinler Tarihi (Dünü, Bugünü Geleceği), Türkiye Dinler Tarihi Derneği Yayınları, Ankara, s. 655-672. Türkiyede Din ve Eğitim: Son Dönemdeki Gelişmeler ve Değişim Süreci, Yayına haz.: Aytuğ Şaşmaz, Batuhan Aydagül, Işık Tüzün, İrem Aktaşlı, Eğitim Reformu Giri- şimi, İstanbul 2011. Yıldırım, Mine, 2011-2012 Öğretim Yılından Uygulanan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Programına İlişkin Bir Değerlendirme. (http://www.aihmiz.org.tr/aktarimlar/dosyalar/1349647350.pdf Erişim Tarihi: 08.04.2015). Yılmaz, Hüseyin, Alevîlik-Sünnîlik Açısından Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Dersleri, C.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2009, XIII/2, ss. 189-209. Zengin, Zeki Salih, II. Abdülhamit Dönemi Örgün Eğitim Kurumlarında Din Eğitimi ve Öğre- timi, Çamlıca Yayınları, İstanbul 2009. Zengin, Zeki Salih, II. Meşrutiyette Medreseler ve Din Eğitimi, Akçağ Yayınları, Ankara 2002. Zengin, Zeki Salih, Tanzimat Dönemi Osmanlı Örgün Eğitim Kurumlarında Din Eğitimi ve Öğretimi (1839-1876), Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul 2004.