Lise Öğrencilerinde Okul Tükenmişliği ile Depresyon ve Kaygı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Bu araştırmanın amacı lise öğrencilerinde okul tükenmişliği ile depresyon ve kaygıarasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırmada okul tükenmişliği ile depresyon ve kaygıarasındaki betimsel ve yordayıcı ilişkiler incelenmiştir. Çalışma grubunun seçimindeuygun örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu bir ilmerkezindeki liselerde öğrenim görmekte olan 712 öğrenci oluşturmaktadır.Araştırmada veri toplama aracı olarak okul tükenmişliği ölçeği ve depresif belirtilerölçeği kullanılmıştır. Araştırma surecinde elde edilen verilerin analizi için korelasyonanalizi ve regresyon analizi kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda; okultükenmişliği ile depresyon ve kaygı arasında pozitif yönlü ve anlamlı ilişkiler olduğutespit edilmiş; ayrıca okul tükenmişliğinin depresyon ve kaygının anlamlı bir yordayıcısıolduğu saptanmıştır. Araştırmadan elde bulgular doğrultusunda, okul tükenmişliğinindepresyon ve kaygı için önemli bir risk faktörü olduğu söylenebilir.

nvestigation of the Relationship between School Burnout, Depression and Anxiety among High School Students

The aim of this research was to investigate the relationship between school burnout, depression and anxiety among high school students. The descriptive and predictive relationships between these factors were studied. Convenience sampling was employed for selection of the study group. The study group consisted of 712 students attending high schools located in a provincial centre. School burnout inventory and depressive symptoms inventory were used for data collection. Correlation and regression analyses were used to analyse the data obtained by the research. The analyses detected positive and significant relationships between school burnout and depression and anxiety. In addition, school burnout was found to be a significant predictor of depression and anxiety. In light of the research findings, school burnout can be regarded as an important risk factor for depression and anxiety.

PDF

___

Afifi, M., Al Riyami, A. & Morsi, M. (2006). Depressive symptoms among high school adolescents in Oman. East Mediterr Health Journal, 2, 126-137.
Akçamete, G. (2002). Exhaustion, job satisfaction and personality for teachers. Ankara: Nobel Publication Distribution.
Amerikan Psikiyatri Birliği. (2007). Mental bozuklukların tanısal ve sayımsal el kitabı (DSM- IV- TR). (Yeniden gözden geçirilmiş 4. Baskı). (Çev. Köroğlu, E.). Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
Amerikan Psikiyatri Birliği (2013). Ruhsal bozuklukların tanısal ve sayımsal el kitabı (DSM - V). (Beşinci Baskı). (Çev. Köroğlu, E.). Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
Aypay, A. (2011). İlköğretim II. kademe öğrencileri için okul tükenmişliği ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(2), 511-527.
Aypay, A. ve Eryılmaz, A. (2011). Lise öğrencilerinin öznel iyi oluşları ve okul tükenmişliği arasındaki ilişkiler. International Online Journal of Educaitonal Sciences, 3(1), 181-199.
Balkıs, M., Duru, E., Buluş, M., ve Duru, S. (2011). Tükenmişliğin öğretmen adayları arasındaki yaygınlığı, demografik değişkenler ve akademik başarı ile ilişkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 229, 151-165.
Bask, M. & Salmela-Aro, K. (2013). Burned out to drop out: Exploring the relationship between school burnout and school dropout. European Journal of Psychology of Education, 28(2), 1-18.
Beesdo, K., Knappe, S. & Pine, D. S. (2009). Anxiety and anxiety disorders in children and adolescents: Developmental issues and implications for DSM-V. Psychiatr Clin North Am, 32(3), 483-524.
Bernstein, G.A., Borchardt, C.M. & Perwien, A. R. (1996). Anxiety disorders in children and adolescents: A review of the past 10 years. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 35, 1110-1119.
Bostancı, M., Özdel, O. & Oğuzhanoğlu, N. K. (2005). Depressive symptomatology among university students in Denizli, Turkey: prevalence and sociodemographic correlates. Croatian Medical Journal, 46(1), 96-100.
Bodur, S. & Küçükkendirci, H. (2009). Prevalence of depressive symptoms in Turkish adolescents. Europan Journal of General Medicine, 6(4), 204-212.
Bulut Serin, N. & Topses, G. (2017). Lise öğrencilerinde görülen psikolojik belirtilerin cinsiyet ve akademik başarı açısından incelenmesi. Turkish Studies, 12(18), 157-172.
Burwell, R.A. & Shirk, S.R. (2006). Self processes in adolescent depression: The role of self-worth contingencies. J Res Adolescence, 16, 479-490.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: PegemA Yayınları.
Cherniss, C. (1988). Obseverd supervisiory behavior and teacher burnout in special education. Journal of Educational Research, 54(5), 449-454.
Costello, E. J. (1989). Child psychiatric disorders and their correlates: A primary care pediatric sample. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 28, 851-855.
Çapri, B. ve Sönmez, G. (2013). Lise öğrencilerinin tükenmişlik puanlarının sosyo-demografik değişkenler, psikolojik belirtiler ve bağlanma stilleri açısından incelenmesi. Journal of Human Science, 10(2), 194-218.
Çapulcuoğlu, U. (2012). Öğrenci tükenmişliğini yordamada stresle başaçıkma, sınav kaygısı, akademik yetkinlik ve anne-baba tutumları değişkenlerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Mersin Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
Çapulcuoğlu, U. ve Gündüz, B. (2013). Öğrenci tükenmişliğini yordamada stresle başa çıkma, sınav kaygısı, akademik yetkinlik ve anne-baba tutumları. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(1), 202-218.
Dahlin, M. E., & Runeson, B. (2007). Burnout and psychiatric morbidity among medical students entering clinical training: a three year prospective questionnaire and interview-based study. BMC Medical Education, 7, 6-14.
Durukan, İ., Karaman, D., Kara, K., Türker, T., Tufan, A.E., Yalçın, Ö. ve Karabekiroğlu, K. (2011). Çocuk ve ergen psikiyatrisi polikliniğine başvuran hastalarda tanı dağılımı. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 24, 113-120.
Dyrbye, L. N., Thomas, M. R., Harper, W., Massie, F. S., Jr, Power, D. V. & Eacker, A. (2009). The learning environment and medical student burnout: a multicentre study. Medical Education, 43, 274-282.
Eberhart, N. K., Shih, J. H., Hammen, C. L. & Brennan, P. A. (2006). Understanding the sex difference in vulnerability to adolescent depression: an examination of child and parent characteristics. Journal of Abnormal Child Psychology, 34(4), 493-506.
Ebesutani, C., Reise, S., Chorpita, B., Ale, C., Regan, J., Young, J. & Weisz, J. (2012). The revised child anxiety and depression scale-short version: Scale reduction via exploratory bifactor modeling of the broad anxiety factor. Psychological Assessment, 24(4), 833-845.
Ertem, Ü. ve Yazıcı, S. (2004). Ergenlik döneminde psikososyal sorunlar ve depresyon. Aile ve Toplum, 3(9), 7-12.
Eskin, M., Ertekin, K., Harlak, H. ve Dereboy, Ç. (2008). Lise öğrencisi ergenlerde depresyonun yaygınlığı ve ilişkili olduğu etmenler. Türk Psikiyatri Dergisi, 19(4), 382-389.
Fergusson, D.M. & Woodward, L. J. (2002). Mental health, educational and social role outcomes of adolescents with depression. Archives of General Psychiatry, 59, 225-231.
Fiorillia, C., De Stasioa, S., Di Chiacchiob, C., Pepec, A. & Salmela-Aro, K. (2017). School burnout, depressive symptoms and engagement: their combined effect on student achievement. International Journal of Educational Research, 84, 1-12.
Freudenberger, J. H. (1974). Staff burn-out. Journal of Social Issues, 90, 1.
Görker, I., Korkmazlar, Ü., Durukan, M. ve Aydoğdu, A. (2004). Çocuk ve ergen psikiyatri kliniğine başvuran ergenlerde belirti ve tanı dağılımı. Klinik Psikiyatri, 7, 103-110.
Kandemir, M. (2012). Öğrencilerin akademik erteleme davranışlarının, kaygı, başarısızlık korkusu, benlik saygısı ve başarı amaçları ile açıklanması. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 2(4), 81-88.
Kara, S. (2014). Lise öğrencilerinde okul tükenmişliği ile psikolojik iyi olma arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Tez Kayıt No: 385884.
Kessler, R. C., Avenevoli, S. & Merikangas, K. (2001). Mood disorders in children and adolescents: an epidemiologic perspective. Biol Psychiatry, 49(12), 1002-14.
Kiuru, N., Aunola, K., Nurmi, J., Leskinen, E. & Salmela-Aro, K. (2008). Peer group influence and selection in adolescents’ school burnout. Merrill-Palmer Quarterly, 54, 23-55.
Kutsal, D. (2009). Lise öğrencilerinin tükenmişliklerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Kutsal, D. ve Bilge, F. (2012). Lise öğrencilerinin tükenmişlik ve sosyal destek düzeyleri. Eğitim ve Bilim, 37(164), 283-297.
Lee, R. T. & Ashforth, B. E. (1996). A meta-analytic examination of the correlates of the three dimensions of job burnout. Journal of Applied Psychology, 81, 123-133.
Lewinsohn, P. M., Rohde, P. & Seeley, J. R. (2000). Natural course of adolescent major depressive disorder in a community sample: predictors of recurrence in young adults. Am Journal Psychiat, 157, 1584-1591.
Li, Y. & Lerner, R. M. (2011). Trajectories of school engagement during adolescence: Implications for grades, depression, delinquency, and substance use. Developmental Psychology, 47, 233-247.
Malone, S. E. (2013). Adolescent depressive symptoms and substance use: The mediating influence of health service utilization. Sociology Theses, Dissertations, & Student Research, 27.
Maslach, C. & Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Occupational Behavior, 2, 99-133.
Maslach, C., Schaufeli, W. B. & Leiter, M. P. (2001). Job Burnout. Annual Reviews Psychology, 52(1), 397- 422.
Maurizi, L. K., Grogan-Kaylor, A., Granillo, M. T. & Delva, J. (2013). The role of social relationships in the association between adolescents' depressive symptoms and academic achievement. Child Youth Serv Rev., 35(4), 618-625
May, R. W., Bauer, K. & Finchama, F. D. (2015). School burnout: Diminished academic and cognitive performance. Learning and Individual Differences, 42, 126-131.
Meadows, S.O., Brown, J.S. & Elder, G.H. (2006). Depressive symptoms, stress, and support: Gendered trajectories from adolescence to young adulthood. J Youth Adolescence, 35, 93-103.
Melnyk, B. M., Brown, H. E. & Jones, D. C. (2003). Improving the mental/psychosocial health of US children and adolescents: outcomes and implementation strategies from the national KySS Summit. Journal Pediatr Health Care, 17, 1-24.
Misra, R. & McKean, M. (2000). College students’ academic stress and its relation to their anxiety, time management, and leisure satisfaction. American Journal of Health Studies, 16(1), 41-51.
Naçar, M., Baykan, Z. ve Çetinkaya, F. (2012). Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi birinci ve ikinci sınıf öğrencilerinde tükenmişlik durumu ve eğitimin etkisi. Tıp Eğitimi Dünyası Dergisi, 35, 9-20.
Ören, N. & Gençdoğan, B. (2007). Lise öğrencilerinin depresyon düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 85-87.
Özcan, Ö., Subaşı, B., Budak, B., Çelik, M., Gürel, Ş. C. & Yıldız, M. (2013). Ergenlik ve genç yetişkinlik dönemindeki kadınlarda benlik saygısı, sosyal görünüş kaygısı, depresyon ve anksiyete ilişkisi. Journal of Mood Disorders, 3(3), 107-13.
Öztürk, M. O. ve Uluşahin, A. (2011). Ruh Sağlığı ve Bozuklukları Cilt-I. Yenilenmiş (11.Baskı). Ankara: Nobel Tıp Kitabevleri.
Özyürek, A. & Demiray, K. (2010). Yurtta ve ailesi yanında kalan ortaöğretim öğrencilerinin kaygı düzeylerinin karşılaştırılması. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 11(2), 247-256.
Pallant, J. (2017). SPSS kullanma kılavuzu: SPSS ile adım adım very analizi. 2. Baskı. (Çev: Sibel Balcı, Berah Ahi). Ankara: Anı Yayıncılık.
arker, P. D. & Salmela-Aro, K. (2011). Developmental processes in school burnout: A comparision of major developmental models. Learning and Individual Differences, 21, 244-248.
Pöhlmann, K., Jonas, I., Ruf, S. & Harzer, W. (2005). Stress, burnout and health in the clinical period of dental education. European Journal of Dental Education, 9, 78-84.
Raiziene, S., Pilkauskaite-Volickiene, R. & Zukouskiene, R. (2014). School burnout and subjective well- being: evidence from crosslagged relations in a 1 - year longitudinal sample. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 116, 3254-3258.
Salanova, M., Schaufeli, W. B., Martinez, I. & Breso, E. (2009). How obstacles and facilitators predict academic performance: the mediating role of study burnout and engagement. Anxiety, Stress, and Coping an International Journal, 23(1), 1-18.
Salmela-Aro, K. & Upadyaya, K. (2014). School burnout and engagement in the context of demands resources model. British Journal of Educationa Psychology, 84, 137-151.
Salmela-Aro, K., Savolainen, H. & Holopainen, L. (2009). Deppressive symptoms and school burnout during adolescence evidence from two cross-lagged longitudinal studies. Journal of Youth and Adolescence, 38, 1316-1327.
Salmela-Aro, K., Kiuru, N., Leskinen, E., & Nurmi, J. E. (2009). School burnout inventory (SBI): reliability and validity. European Journal of Psychological Assessment, 25, 48-57.
Salmela-Aro, K., Kiuru, N., Pietikäinen, E., & Jokela, J.( 2008). Does school matter? The role of school context in adolescents’ school-related burnout. European Psychologist, 13(1), 12-23.
Salmela-Aro, K. & Tynkkynen, L. (2012). Gendered pathways in school burnout among adolescents. Journal of Adolescence, 35, 929-939.
Salmela-Aro, K., Upadyaya, K., Hakkarainen, K., Lonka, K. & Alho, K. (2017). The dark side of internet use: Two longitudinal studies of excessive internet use, depressive symptoms, school burnout and engagement among finish early and late adolescents. Journal of Youth & Adolescence, 46(2), 343-357.
Santen, S. A., Holt, D. B., Kemp, J. D. & Hemphill, R. R. (2010). Burnout in medical students: examining and associated factors. Southern Medical Journal, 103(8), 758-763.
Sarıgöz, O ve Çermik, Y. (2012). Maslow’un tükenmişlik ölçeği ile myo öğrencilerinin tükenmişlik düzeylerinin belirlenerek değerlendirilmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(2),116- 122.
Schaufeli, W.B., Martinez, I., Pinto, A.M., Salanova, M., & Bakker, A. (2002). Burnout and engagement in university students: A cross-national study. Journal of Cross-Cultural Psychology, 33, 464-481.
Schniering, C. A., Hudson, J. L. & Rapee, R. M. (2000). Issues in the diagnosis and assessment of anxiety disorders in children and adolescents. Clin Psychol Rev., 20, 453-478.
Schonfeld, I. S. & Renzo, B. (2016). Burnout and depression: Two entities or one? Journal of Clinical Psychology, 72(1), 22-37.
Seçer, İ. (2013). SPSS ve LISREL ile pratik veri analizi: Analiz ve raporlaştırma. Ankara: Anı Yayıncılık.
Seçer, İ. (2015). Üniversite öğrencilerinde okul tükenmişliği ile psikolojik uyumsuzluk arasındaki ilişkinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19 (1), 81-99.
Seçer, İ. ve Gençdoğan, B. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinde okul tükenmişliğinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Turkish Journal of Education, 1(2), 1-13.
Seçer, İ., Halmatov, S., Veyis, F. ve Ateş, B. (2013). Okul tükenmişlik ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması: güvenirlik ve geçerlik çalışması. Turkish Journal of Education, 2(2), 16-27.
Seçer, İ. ve Şimşek, M. K. (2015). Çocuklar için depresyon ve anksiyete ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Güvenirlik ve geçerlik çalışması. Ejer Congress 8-10 Haziran 2015, Ankara.
Shirom, A. (1989). Burnout in work organizations. in c. l. Cooper and 1. t. Robertson (eds), international ret'iew of industrial and organizational psychology. Wiley: Chichester.
Silver, G., Shapiro, T. & Milrod, B. (2013). Treatment of anxiety in children and adolescents: Using child and adolescent anxiety psychodynamic psychotherapy. Child Adolesc Psychiatr Clin N Am, 22, 83- 96.
Slivar, B. (2001). The syndrome of burnout, self-image, and anxiety with grammar school students. Horizons of Psychology, 10(2), 21-32.
Strauss, C. C. (1988). Behavioral assessment and treatment of overanxious disorder in children and adolescents. Behav Modif, 12, 234-251.
Türkçapar, H. (2013). Depresyon: Klinik uygulamada bilişel-davranışçı terapi. Ankara: HYB Basım Yayın.
Türkleş, S., Hacıhasanoğlu, R. ve Çapar, S. (2008). Lise öğrencilerinde depresyon düzeyi ve etkileyen faktörlerin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 11(2), 18-28.
Tuominen-Soini, H., Salmela-Aro, K., & Niemivirta, M. (2011). Stability and change in achievement goal orientations: A person-centered approach. Contemporary Educational Psychology, 36, 82-100.
Undheim, A. M. & Sund, A. M. (2005). School factors and the emergence of depressive symptoms among young Norwegian adolescents. Euro Child Adoles Psy., 14, 446-453.
Verhulst, F. C., Ende, J., Ferdinand, R. F. & Kasius, M. C. (1997). The prevalence of DSMIII- R diagnoses in a national sample of Dutch adolescents. Arch Gen Psychiatry, 54, 329-336.
Walburg, V., Mialhes, A. & Moncla, D. (2016). Does school-related burnout influence problematic facebook use? Children and Youth Services Review, 61, 327-331.
Wang, M. T. & Sheikh-Khalil, S. (2014). Does parental involvement matter for student achievement and mental health in high school? Child Development, 85(2), 610-625.
Weismann, M. M., Pilowsky, D. J., Wickramaratne, P. J., Talati, A., Wisniewski, S. R., Fava, M. et al. (2006). Remissions in maternal depression and child psychopathology a star*d-child report. Journal of American Medical Association, 295(12), 1389-1398.
Yan, Y. W., Lın, R. M., Su, Y.K. & Liu, M. Y. (2018). The relationship between adolescent academic stress and sleep quality: A multiple mediatıon model. Social Behavior & Personality, 46(1), 63-78.
Yang, H. (2004). Factors affecting study burnout and academic achievement in multiple enrolment programs in Taiwan’s technical-vocational colleges. International Journal of Educational Development, 24, 283-301.
Zorbaz, O. & Tuzgöl Dost, M. (2014). Lise öğrencilerinin problemli internet kullanımının cinsiyet, sosyal kaygı ve akran ilişkileri açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 298-310.