Hilal BÜYÜKGÖZE, Sevda KUBİLAY, Gönül ŞAYIR, Ebru GÜLCEMAL

Sosyal Adalet Liderliği ile Öğrenci Bağlılığı İlişkisinin Lise Öğrencilerinin Görüşlerine Göre İncelenmesi

Bu araştırmada, lise öğrencilerinin görüşlerine göre okul yöneticilerinin sosyal adaletliderliği davranışları ile öğrenci bağlılığı arasındaki ilişki incelenmiştir. Çalışma, Anadoluve Meslek Lisesi olmak üzere iki farklı lise türünde öğrenim görmekte olan 968 öğrenciile gerçekleştirilmiştir. Veri, Sosyal Adalet Liderliği Ölçeği ve Öğrenci Bağlılığı Ölçeği ileelde edilmiştir. Verinin analizinde, Pearson korelasyonu ve hiyerarşik çoklu regresyonkullanılmıştır. Araştırma sonuçları; sosyal adalet liderliği ile öğrenci bağlılığı arasındaorta düzeyde olumlu bir ilişki olduğunu; sosyal adalet liderliğinin destek boyutunun,öğrenci bağlılığındaki değişimin %28’ini yordadığını; araştırmada incelenen tümdemografik değişkenler ile sosyal adalet liderliğinin tüm boyutlarının birlikte öğrencibağlılığındaki değişimin %34’ünü yordadığını göstermiştir. Çalışmanın sınırlılıklarıbelirtilmiş ve çalışma sonuçları, eğitim yönetimi alanında araştırma ve uygulamayadönük yansımaları bağlamında tartışılmıştır.

Examining the Relationship between Social Justice Leadership and Student Engagement among High School Students

The present study elaborates on the relationship between school principals’ social justice leadership behaviors and student engagement in relation to high school students’ opinions. The study was conducted on 968 high school students from two different school types: Anatolian and vocational high schools. The data was collected by Social Justice Leadership Scale and Student Engagement Scale. Data was analyzed by utilizing Pearson correlation, and hierarchical multiple regression. Main results indicated that student engagement and school principal’s social justice leadership has a moderate level of positive relationship; the support dimension of social justice leadership predicted 28 % of the variance in student engagement itself; and all demographics, and dimensions of social justice were found to predict 34 % of the variance in student engagement. Limitations are presented, and future implications for research and practice in the field of educational administration are discussed in relation to the results of the study.

PDF

___

Akman, S. (2013). Lise öğrencilerinin şiddete yönelik tutumları ile okula bağlılık duygusu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Fatih Üniversitesi, İstanbul.
Anderman, E. M. (2002). School effects on psychological outcomes during adolescence. Journal of Educational Psychology, 94(4), 795–809. doi: 10.1037//0022-0663.94.4.795
Anderson, R., & Smiley, W. (2011). Measuring students’ cognitive engagement on assessment tests: A confirmatory factor analysis of the short form of the cognitive engagement scale. Research Practice in Assessment, 6(1), 17-27. doi: 10.18488/journal.1/2016.6.3/1.3.203.211
Arastaman, G. (2009). Lise birinci sınıf öğrencilerinin okula bağlılık durumlarına ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 102-112.
Arbuckle, J. L. (2012). IBM SPSS AMOS 21.0 User’s guide. Retrieved from ftp://public.dhe.ibm.com/software/analytics/spss/documentation/amos/21.0/en/Manuals/IBM_SPS S_Amos_Users_Guide.pdf on August 19, 2016.
Ayral, M., Özdemir, N., Türedi, A., Yılmaz Fındık, L., Büyükgöze, H., Demirezen, S., Özarslan, H., & Tahirbegi, Y. (2014). Öğretmen özerkliği ile öğrenci başarısı arasındaki ilişki: PISA örneği. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi (EBAD), 4(1), 207-218.
Balay, R. (2000). Yönetici ve öğretmenlerde örgütsel bağlılık. Ankara: Nobel.
Barr, J., & Saltmarsh, S. (2014). It all comes down to the leadership: The role of the school principal in fostering parent-school engagement. Educational Management Administration and Leadership, 42(4), 491-505. doi: 10.1177/1741143213502189
Bell, L. A. (1997). Theoretical foundations for social justice education. M. Adams, L. A. Bell, & P. Griffin (Eds.), Teaching for Diversity and Social Justice (pp. 1-14). London: Taylor & Francis.
Bogotch, I. (2002). Educational leadership and social justice: Practice into theory. Journal of School Leadership, 12(2), 138–156.
Booker, K. C. (2004). Exploring school belonging and academic achievement in African American adolescents. Curriculum and Teaching Dialogue, 6(2), 131-143.
Bozalp, M. (2018). Gözetim toplumundaki yapısal değişim ve dönüşümler. Amme İdaresi Dergisi, 51(1), 27-69.
Brown, K. M. (2006). Leadership for social justice and equity: Evaluating a transformative framework and andragogy. Educational Administration Quarterly, 42(5), 77-108.
Browne, M. W., & Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. In: Bollen, K.A., & Long, J.S. (Eds.), Testing structural equation models (pp. 136-162). Beverly Hills, CA: SAGE.
Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum (14. bs). Ankara: Pegem Akademi.
Can, S. (2008). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin okula bağlılık düzeylerinin değişkenlere göre incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education (6th ed.). London: Routledge.
Çağlar, A. (2010). 21. yüzyılda okulun değişen rolü ve yeni eğilimlere ilişkin iyimser bazı öngörüler. (O. Oğuz, A. Oktay, & H. Ayhan (Ed.). 21. Yüzyılda Eğitim ve Türk Eğitim Sistemi içerisinde (s. 81-94). Ankara: Pegem.
Çalık, T. (2010). Öğrenen örgütler olarak eğitim kurumları. Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 121-128.
Çelik, Z., Boz, N., Gümüş, S., & Taştan, F. (2013). 4+4+4 eğitim reformu izleme raporu. Ankara: Eğitimciler Birliği Sendikası.
Çıngı, H. (1994). Örnekleme kuramı (2. bs). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Basımevi.
Dantley, M. E., & Tillman, L. C. (2009). Social justice and moral transformative leadership. C. Marshall, M. Oliva (Eds.), Leadership for social justice: Making revolutions in education (2nd ed.), (pp. 19–34). Boston, MA: Pearson.
DeMatthews, D. (2015). Making sense of social justice leadership: A case study of a principal’s experiences to create a more ınclusive school. Leadership and Policy in Schools, 14(2), 139-166. doi: 10.1080/15700763.2014.997939
DeMatthews, D., & Izquierdo, E. (2016). School leadership for dual language education: A social justice approach. The Educational Forum, 80(3), 278-293.
DeMatthews, D., & Mawhinney, H. (2014). Social justice leadership and inclusion: Exploring challenges in an urban district struggling to address inequalities. Educational Administration Quarterly, 50(5), 844- 881. doi: 10.1177/0013161X13514440
Doğan, U. (2015). Validity and reliability of student engagement scale. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 390-403. doi: 10.14686/BUEFAD.201428190
Durmaz, A. (2008). Liselerde okul yaşam kalitesi: Kırıkkale ili örneği. Yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi, Edirne.
Ergür, O. D. (2010). Öğrenen özerkliğinin kazandırılmasında öğretmenin rolü. International Conference on New Trends in Education and Their Implications (s. 354-359) içinde. Antalya: 11-13, November.
Finn, J. D. (1989). Withdrawing from school. Review of Educational Research. 59(2), 117-142. doi: 10.3102/00346543059002117
Finn, J. D. (1993). Student engagement and student at risk. Washington, DC: National Center For Education Statistics.
Fredricks, J. A., Blumenfeld, P. C., & Paris, A. H. (2004). School engagement: Potential of the concept, state of the evidence. Reviev of Educational Research, 74(1), 59-109.
Furman, G. (2012). Social justice leadership as praxis: Developing capacities through preparation programs. Educational Administration Quarterly, 48(2), 191-229.
Furman, G. C., & Shields, C. M. (2005). How can educational leaders promote and support social justice and democratic community in schools? W. A. Firestone, & C. Riehl (Eds.), A New Agenda For Research In Educational Leadership (pp. 119–137). New York, NY: Teachers College Record.
Gewirtz, S., & Cribb, A. (2002). Plural conceptions of social justice: Implications for policy sociology. Journal of Education Policy, 17(5), 499-509.
Hirschi, T. (1969). Causes of delinquency. Berkeley: University of California Press.
Hoy, W. K., & Miskel, C. G. (2010). Eğitim yönetimi teori, araştırma ve uygulama. Bölüm 4: Okulda Bireyler içerisinde. Ankara: Nobel.
Hu, L., & Bentler, P.M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55. doi: 10.1080/10705519909540118
Kalaycı, H., & Özdemir, M. (2013). Lise öğrencilerinin okul yaşamının niteliğine ilişkin algılarının okul bağlılıkları üzerine etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 293-315.
Katzman, L. (2007). High-stakes testing. A. Bursztyn (Ed.), The Praeger Handbook of Special Education (pp. 127-129). Westport, CN: Praeger.
Kaya, O. (2007). Örgütsel bağlılık: Emniyet Genel Müdürlüğü merkez biriminde bir uygulama (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. New York: The Guilford Press.
Kurşunoğlu, A., Bakay, E., & Tanrıöğen, A. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 101-115.
Kuş, Z., & Karatekin, K. (2009). Öğrencilerin okul ortamında kurallara uygun davranma yeterliklerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 183-196.
Larson, C. L., & Murtadha, K. (2002). Leadership for social justice. Yearbook of the National Society for the Study of Education, 101, 134–161.
Leblebici, D. N. (2008). 21. yüzyılın liderlik anlayışına bakış. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 32(1), 61-72.
Leithwood, K., & Jantzi, D. (2000). The effects of transformational leadership on organizational conditions and student engagement with school. Journal of Educational Administration, 38(2), 112- 129. doi: 10.1108/09578230010320064
Lewis, K. (2016). Social justice leadership and inclusion: A genealogy. Journal of Educational Administration and History, 48(4), 324-341.
Marshall, C. (2004). Social justice challenges to educational administration: Introduction to a special issue. Educational Administration Quarterly, 40(1), 3-13. doi: 10.1177/0013161X03258139
Marsh, H. W., Hau, K. T., Artelt, C., Baumert, J., & Peschar, J. L. (2006). OECD’s brief self-report measure of educational psychology’s most useful affective constructs: Cross-cultural, psychometric comparisons across 25 countries. International Journal of Testing, 6(4), 311-360. doi: 10.1207/s15327574ijt0604_1
McKenzie, K. B., Christman, D. E., Hernandez, F., Fierro, E., Capper, C. A., Dantley, M., Gonzalez, M. L., McCabe, N. C., & Scheurich, J. J. (2008). From the field: A proposal for educating leaders for social justice. Educational Administration Quarterly, 44(1), 111-138.
Mengi, S. (2011). Ortaöğretim 10. ve 11. sınıf öğrencilerinin sosyal destek ve özyeterlik düzeylerinin okula bağlılıkları ile ilişkisi. Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
Metin, H. (2010). Sosyal adalet bağlamında örgütsel itibar kavramına bakış. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27, 139-148.
Miller, D. (1999). Principles of social justice. Cambridge: Oxford University Press.
Miller, D. (2005). What is social justice. N. Pearce, & W. Paxton (Eds.), Social Justice: Building Fairer Britain (pp. 5-7). UK: Politico’s.
Moulton, J. (January, 2008). Emotional engagement in education, Part One: Should Teachers care about student apathy? Retrieved August 7, 2016, from http://www. edutopia.org/ emotionalengagement- education-part-one.
Ocak, B. (2004). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin okula ait olma duyguları ve bazı sosyo-demografik özelliklerinin gösterdikleri istenmeyen davranışlarla ilişkisi. Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
Oplatka, I. (2010). The place of social justice in the field of educational administration: A journal based historical overview of emergent area of study. I. Bogotch, & C. M. Shields (Eds.), International Handbook of Educational Leadership and Social Justice, 1(pp. 15-36). London: Springer.
Osterman, K. F. (2000). Students’ need for belonging in the school community. Review of Educational Research, 70(3), 323–367.
Öncü, H. (2004). Motivasyon. L. Küçükahmet (Ed.). Sınıf Yönetimi içinde. Ankara: Nobel.
Önen, E. (2014). Öğrencinin okula bağlılığı ölçeği: Türk ortaokul ve lise öğrencileri için uyarlama çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(42), 221-234.
Özdemir, M. (2017a). Sosyal adalet liderliği ve okul akademik liderliği ilişkisinin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 18(2), 576-601.
Özdemir, M. (2017b). Sosyal adalet liderliği, okula yönelik tutum ve okul bağlılığı arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 42(191), 267-281.
Özdemir, M. (2018). Eğitim yönetimi: Alanın temelleri ve çağdaş yönelimler. Ankara: Anı.
Özdemir, M., & Kütküt, B. (2015). Sosyal Adalet Liderliği Ölçeği’nin (SALÖ) geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 16(3), 201-218.
Özdemir, S. (2013). Eğitim yönetiminde kuram ve uygulama. 9. Bölüm: Eğitim Politikaları içinde. Ankara: Pegem Akademi.
Özdemir, S., Sezgin, F., Şirin, H., Karip, E., & Erkan, S. (2010). İlköğretim okulu öğrencilerinin okul iklimime ilişkin algılarını yordayan değişkenlerin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 213-224.
Pallant, J. (2005). SPSS survival manual: A step by step guide to data analysis using SPSS for Windows (Version 12). Ligare, Sydney: Allen & Unwin.
Quinn, D. M. (2002). The impact of principal leadership behaviors on instructional practice and student engagement. Journal of Educational Administration, 40(5), 447-467. doi: 10.1108/09578230210440294
Rivera-McCutchen, R. L. (2014). The moral imperative of social justice leadership: A critical component of effective practice. The Urban Review, 46(4), 747-763.
Robinson, V. M. J., Lloyd, C. A., & Rowe, K. J. (2008). The impact of leadership on student outcomes: An analysis of the differential effects of leadership types. Educational Administration Quarterly, 44(5), 635-674. doi: 10.1177/0013161X08321509
Rosner-Salazar, T. A. (2003). Multicultural service-learning and community-based research as a model approach to promote social justice. Social Justice, 30(4), 64-76.
Sarı, M. (2013). Lise öğrencilerinde okula aidiyet duygusu. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13, 146-160.
Schermelleh-Engel, K., & Moosbrugger, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
Serpen, A. S., Duyan, V., & Aldoğan, E. U. (2014). Sosyal adalet savunuculuğu ölçeği güvenirlik ve geçerlik çalışması. Toplum ve Sosyal Hizmet, 25(1), 21-34.
Shields, C. M. (2004). Dialogic leadership for social justice: overcoming pathologies of silence. Educational Administration Quarterly, 40(1), 109–132. doi: 10.1177/0013161X03258963
Stewart, E. A. (2003). School social bonds, school climate and school misbahavior: A multilevel analysis. Justice Quarterly, 20, 575-604.
Sunal, O. (2011). Sosyal politika: Sosyal adalet açısından kuramsal bir değerlendirme. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 66(3), 283-305.
Şimşek, H. (1997). 21. yüzyılın eşiğinde paradigmalar savaşı kaostaki Türkiye. İstanbul: Sistem.
Şişman, M, & Taşdemir, İ. (2008). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi (2. bs). Ankara: Pegem Akademi.
Şişman, M. (2007). Eğitim bilimine giriş. Ankara: Pegem Akademi.
Şişman, M. (2007). Okul yönetimi ve öğretim liderliği. Eğitime Bakış Dergisi, 1, 3-14.
Toker, G. A., & Bülbül, T. (2014). Okul bir insan bedenidir: Meslek lisesi öğrencilerinin okul algılarına yönelik bir metafor çalışması. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 64-88. doi: 10.12973/jesr.2014.41.4
Tomul, E. (2009). İlköğretim okullarındaki sosyal adalet uygulamalarına ilişkin yönetici görüşleri. Eğitim ve Bilim, 34(152), 126-137.
Uslu, T. (2015). Okul yöneticilerinin öğrencilerin örgütsel bağlılığındaki etkisi. Yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
Ünal, H., & Çukur, C. Ş. (2011). Okula bağlılık, okulda uygulanan disiplin teknikleri ve okulda mağdurluğun lise öğrencilerinin sapkın davranışları üzerine etkisi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(2), 547-570.
Yıldırım, F. (2011). Üniversite gençliği sosyal adaletten ne anlıyor? Sosyal adalet ilkelerinin sosyal adalet algısı üzerindeki etkisi. Aile ve Toplum, Eğitim Kültür ve Araştırma Dergisi, 7(25), 113-124.
Yılmaz, K. (2008). The relationship between organizational trust and organizational commitment in Turkish primary schools. Journal of Applied Sciences, 8(12), 2293-2299.
Yüksel, Ö. (2012). İlköğretim okulu 6., 7., ve 8. sınıf öğrencilerinin okula bağlılığında yöneticinin sosyal sorumlulukla ilgili etkisi. Yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
Zieman, G. L., & Benson, G. P. (1981). School perceptions of truant adolescent girls. Behavioral Disorders, 6(4), 197-205.