Tüberküloz hastalarının tedaviye uyumları ve ilişkili faktörler

maç: Bu araştırmada, İstanbul ili Zeytinburnu ilçesindeki verem savaş dispanserine başvuran tüberküloz hastalarının tedaviye uyum durumları ve bunu etkileyen faktörlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Araştırmaya 85 hasta dahil edilmiş, ve bu hastalara ilişkili faktörleri araştırmak için anket formu uygulanmıştır. İlaçlarını almayı yarıda bırakmayan, tedavisi sürerken dispanserden ilaçlarını düzenli almaya gelen ve ilaç içmeyi unutmayan hastaların tedaviye uyumları olumlu olarak değerlendirilmiştir. Bulgular: Katılımcıların sadece %29,4’ünün ilaç almayı yarıda bıraktığı, %17,6’sının tedavisi sürerken ilacını almaya gelmediği ve %21,2’sinin de ilaç almayı unuttuğunu belirttiği saptanmıştır. İlaç almaya gelmeme” konulu olumsuz davranışın diğer ekonomik statülere göre özellikle orta gelir düzeyli grupta (post hoc) daha az oranda (%7,9’a karşılık %92,1) yaşandığı görülmüştür. Hastalık süresi uzadıkça “ilaç almayı yarıda bırakma” ve “ilaç almaya gelmeme” oranının arttığı saptanmıştır. Sonuç: Tüberküloz hastalarının tedaviye uyumlarında düzenli olarak ilaçlarını kullanması son derece önemlidir. Birinci basamak sağlık ekibinin ilgili süreçlere hakim olması, hastaların ilaç alımlarını engelleyen faktörleri bilerek kişinin tedaviye uyumunu artırıcı müdahaleleri planlayabilmesi toplum sağlığı açısından gereklidir.

Treatment adherence of patients with tuberculosis and related factors

Purpose: The aim of thi study was to investigate the treatment compliance of tuberculosis patients who applied to tuberculosis dispensary in Zeytinburnu district of Istanbul province and the factors affecting this. Materials and Methods: 85 patients were included in the study. Patients who do not stop taking their medication during the data collection process, who come to take their medicines regularly from the dispensary while on treatment, and do not forget to drink medicines are compatible with the treatment. An information form has been collected to gather related factors. Results: Only 29.4% of the participants stopped taking their medication, 17.6% did not come to take their medication while the treatment was continuing, and 21.2% stated that they forgot to take their medication. Although it seems that it does not have a determining role in showing negative treatment behavior, negative behavior with the subject of "not coming to take medicine" is less common in the middle income group (post hoc) compared to other economic status (7.9% vs. 92.1%). As the duration of the illness was prolonged, the rates of "stopping taking medication" and "not coming to take medicine" increased. Conclusions: It is extremely important for tuberculosis patients to use their medication regularly in compliance with treatment. It is necessary for public health that the primary health care team has a command of processes, and is able to plan interventions that increase the patient's compliance with treatment by knowing the factors that prevent patients from taking medication.

___

  • 1. Öner C, Çatak B. Birinci basamakta tüberküloz kontrolü: Mevcut durum ve öneriler. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care. 2014;8:1-5.
  • 2. Seber E. Tüberkülozun dünü. Ankem Dergisi. 2010;24(Ek2):52-60.
  • 3. World Health Organization. Global Tuberculosis Report 2018. Geneva, World Health Organization, 2018.
  • 4. Onorato IM, Ridzon R. The epidemiology, transmission, and prevention of tuberculosis in the U.S. In: Fishman JE, ed. Fishmans Pulmonary Diseases and Disorders. 3rd ed. US: McGraw-Hill Company. 1998:2431-40.
  • 5. World Health Organization.. Global Tuberculosis Report 2016. Geneva, World Health Organization, 2016.
  • 6. T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Türkiye’de Verem Savaşı 2017 Raporu. Ankara, Sağlık Bakanlığı, 2017.
  • 7. Tahaoğlu K, Kongar N, Elbek O, Tümer O, Kılıçaslan Z. Türk Tabipleri Birliği Tüberküloz Raporu, 1.Baskı. Ankara, Türk Tabipleri Birliği Yayınları, 2012.
  • 8. Aksu MC, Togay A, Yılmaz TD. Tüberküloz olgularında doğrudan gözetimli tedavi uygulamalarına retrospektif bakış. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2017;10:45-53.
  • 9. Pozsik CJ. Compliance with tuberculosis therapy. Med Clin North Am. 1993;77:1289-301.
  • 10. Meriç M. Anksiyolitik ve Antidepresan Kullanan Bireylerin Tedaviye Uyumlarının İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Ankara, Gülhane Askeri Tıp Akademisi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2006.
  • 11. Kara F. Tüberküloz Tanı ve Tedavi Rehberi. 2. Baskı, Yayın no:1129, Ankara, T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü ı, 2019.
  • 12. Kalender S, Çiçek HS. Eski değil eskimeyen hastalık: tüberküloz. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2016;3:58-67.
  • 13. Chand M, Dhudum B. A study to assess the contributing factors for non compliance wıth therapeutic regimen of DOTS therapy among tuberculosis patients at selected DOTS centres of Sangli district. World Journal of Pharmaceutical Research. 2017;6:982-1001.
  • 14. Dick J, Schoeman JH. Tuberculosis in the community: The perceptions of members of a tuberculosis health team towards a voluntary health worker programme. Tuber Lung Dis 1996;77:380-3.
  • 15. Munro SA, Levin SA, Smith HJ, Engel ME, Fretheim A, Volmink J. Patientto tuberculosis treatment: A systematic rewiew of qualitativere search. PLoSMed. 2007;4:238.
  • 16. Özkara Ş, Arpaz S, Özkan S, Aktaş Z, Örsel O, Ecevit H. Tüberküloz Tedavisinde Doğrudan Gözetimli Tedavi (DGT). Ankara, Türkiye Verem Savaşı Dernekleri Federasyonu, 2012.
  • 17. Özşeker F, Akkaya E, Dilek İ, Damadoğlu E. Tüberküloz hastalarının tedaviye uyumu. Solunum Hastalıkları. 2004;15:109-15.
  • 18. Arpaz S, Keskin S, Sezgin N, Budin D. Doğrudan gözetimli tedavi uygulamalarında üç yıllık sonuçlar. Toraks Dergisi. 2005;6:228-34.
  • 19. Talay F, Altın S, Çetinkaya E, Kümbetli S., İstanbul E. Eyüp Verem Savaş Dispanserindeki tüberküloz hastalarının değerlendirilmesi. Van Tıp Dergisi. 2003;10:40-5.
  • 20. Gibson N, Cave A, Doering D, Ortiz L, Harms P. Sociocultural factors influencing prevention and treatment of tuberculosis in immigrant and aboriginal communities in Canada. Soc Sci Med. 2005;61:931-42.
  • 21. Dodor EA, Afenyadu GY. Factors associated with tuberculosis treatment default and completion at the Effia-Nkwanta Region Hospital in Ghana. Trans R Soc Trop Med Hyg. 2005;66:827-32.
  • 22. Abed FH. Tuberculosis, eguity and NGOS. Stop TB. News. 2002;12(6):1.
  • 23. Arnadottir T. Tuberculosis: trends and the twenty first century. Scand J Infect Dis. 2001;33:563-7.
  • 24. SuarezVarela MM, MartinezSelva MI, Gonzales AL, Calabuig MLB. Tuberculosis related to labor activity in an area of Valencia, Spain. J Environ Health. 1999;62:36-42.
  • 25. Perez HJS, Hermandez-Flores JA, Jansa JM, Cayla JA, Mateo-Martin M. Pulmonary tuberculosis and associated factors in areas of high levels of poverty in Chiapas, Mexico. Int J Epidemiol. 2001;30:386-93.
  • 26. World Health Organization. Global Tuberculosis Report 2002. Geneva,. Switzerland, WHO, 2002.
  • 27. Dick J, Schoeman JH, Mohammed A, Lombard C. Tuberculosis in the community: 1. Evaluation of a volunteer health worker programme to enhance adherence to anti-tuberculosis treatment. Tuber Lung Dis. 1996;77:274-9.
  • 28. Dünya Sağlık Örgütü. Dünya Sağlık Raporu 1998. 21. Yüzyılda Yaşam Herkes İçin Bir Vizyon. Ankara, Sağlık Bakanlığı Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı, 1998.
  • 29. Bernard E. Solunum Yolları Enfeksiyonları (Çeviri Nail İzgi). II. Bası, İstanbul, Gelişme Yayınları, 1987.
  • 30. TÜİK. Genel Nüfus Sayımı 2000. Nüfus Ve Toplumsal Kalkınma Göstergeleri. Ankara, T.C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu Yayınları, 2004.
  • 31. Bozkurt H. Türkiye’de Verem Savaşı 2011 Raporu (Ed Hamza Bozkurt). Ankara, T.C. Sağlık Bakanlığı Verem Savaşı Dairesi Başkanlığı., 2011.
  • 32. Hill A, Ross MD, Manikal CM, Vivek M, Rıska MD, Paul FMD. Effectiveness of directly observed therapy (DOT) for tuberculosis: a review of multinational experience reported in 1990–2000. Medicine (Baltimore). 2002;81:179-93.
  • 33. Koçakoğlu Ş, Şimşek Z, Ceylan E. 2001-2006 yılları arasında Şanlıurfa Merkez Verem Savaş Dispanserinde takip edilen tüberküloz olgularının epidemiyolojik özellikleri. Türk Toraks Der. 2009;10:9-14.
  • 34. Cox H, Kebede Y, Allamuratova S, Ismailov G, Davletmuratova Z. Tuberculosis recurrence and mortality after successful treatment: Impact of drug resistance. PLoS Med 2006;3:e384.
  • 35. Angamo MT, Curtain CM, Chalmers L, Yilma D, Bereznicki L. Predictors of adverse drug reaction- related hospitalisation in Southwest Ethiopia: A prospective cross-sectional study. PLoS ONE. 2017;12:e0186631.
  • 36. Han XQ, Pang Y, Ma Y, Liu YH, Guo R, Shu W et al. Prevalence and risk factors associated with adverse drug reactions among previously treated tuberculosis patients in China. Biomed Environ Sci. 2017;30:39- 142.
Cukurova Medical Journal-Cover
  • ISSN: 2602-3032
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 1976
  • Yayıncı: Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi
Sayıdaki Diğer Makaleler

Serum kartonektin (CTRP-3) düzeyinin gestasyonel diyabetli ve sağlıklı gebelerde karşılaştırılması ve biyokimyasal parametreler ve insulin direnci ile ilişkisi

Burkay YAKAR, Gamzecan KARAKAYA, Erhan ÖNALAN, Mehmet Ferit GÜRSU

Ameliyat sonrası akut ağrı yoğunluğunun değerlendirilmesinde dört farklı ağrı ölçeğinin karşılaştırılması

Aysel GÜRKAN, Kadriye ALDEMİR, Işıl IŞIK ANDSOY, Asiye GÜL

Non-spesifik kronik bel ağrılı hastalarda aerobik egzersiz programının etkisi

Volkan TEKİN, Şeniz AKÇAY, İlker ŞENGÜL, Taciser KAYA, Altınay GOKSEL KARATEPE

Ergenlerde metilfenidat ile indüklenen ilk manik atak: iki olgu

Hanifi KOKAÇYA, Ahmethan TURAN

Gömülü meziyodens ile ilişkili nadir bir dentigeröz kist vaka raporu

Mithula NAİR, Renita CASTELİNO, G Subhas BABU, Vidya AJİLA, Devika S PILLAI

İkinci trimester nukal fold kalınlığının maternal karakteristikleri ve doğum ağırlığı ile ilişkisi

Mehmet Murat IŞIKALAN, Haççe YENİÇERİ, Ali ACAR

Yoğun bakım ünitesinde izlenen onkoloji hastalarının prognozunu belirleyen faktörler

Ali OĞUL, Semra PAYDAŞ, Emre KARAKOÇ, Gülşah SEYDAOĞLU, Mahmut BÜYÜKŞİMŞEK

Antalya’da kolorektal kanser insidans ve sağkalım hızları, 2002–2016: topluma dayalı bir kayıt çalışması

Oya DİRİCAN, Ünal HÜLÜR

Travma sonrası perfore mezenterik kistik lenfanjiyom

Mustafa TUŞAT, Mehmet Semih DEMİRTAŞ

Nörolojik rehabilitasyonda yapay sinir ağı uygulamaları

Güzin KARA, Filiz ALTUĞ, Kadir KAVAKLIOĞLU, Uğur CAVLAK