Necla YILMAZ, Ahmet ALKAN, Ayşe Gülen ERTÜMER, Zeynep KUH

Tıpta uzmanlık alanlarının toplumsal cinsiyet açısından değerlendirilmesi

Amaç: Araştırma ile tıpta uzmanlık alanlarının toplumsal cinsiyete göre farklılık arz edip etmediğinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Ayrıca, uzmanlık alanlarının, yan dal uzmanlık alanlarının, hekimlerin unvanı ve hastanenin mülkiyetinin cinsiyete göre farklılık arz edip etmediğinin belirlenmesi hedeflenmiştir. Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı nitelikte tasarlanan araştırma ile Türkiye’deki 88 kamu ve vakıf üniversitesine bağlı tıp fakültesinde görev yapan 23.473 hekim belirli kriterlere göre incelenmiştir. Bulgular: Kadın hekimler Tıbbi Patoloji, Deri ve Zührevi Hastalıklar, Histoloji ve Embriyoloji, Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon, Aile Hekimliği; erkek hekimler ise Ortopedi ve Travmatoloji, Üroloji, Beyin ve Sinir Cerrahisi, Genel Cerrahi, Kalp Damar Cerrahisi, Plastik, Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi, Kardiyoloji, Kulak Burun Boğaz Hastalıkları, Göğüs Cerrahisi, Ağız, Yüz ve Çene Cerrahisi alanlarında yoğunlaşmışlardır. Branşlara göre kadın ve erkek hekimler arasındaki bu farklılaşma istatistiksel olarak anlamlıdır. Dahili, cerrahi ve temel tıp bilimlerinin cinsiyete göre dağılımları arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı iken, yan dal uzmanlık alanlarındaki bu farklılık istatistiksel olarak anlamlı değildir. Sonuç: Temel uzmanlık alanları arasında toplumsal cinsiyete göre farklılaşma görülmektedir. Cerrahi branşlara yönelik erkeksilik, dahili ve temel tıp branşlarına yönelik ise kadınsılık algısı vardır ve hekimlerin uzmanlık alanı tercihlerinin toplumun onlara yüklediği cinsiyetçi rollerden bağımsız olmadığı söylenebilir..

Anahtar Kelimeler:

Tıp, Hekimlik, Toplumsal Cinsiyet

Evaluation of medical specialties in terms of gender

Purpose: The aim of the research is to determine whether the fields of specialization in medicine differ according to gender. In addition, it was aimed to determine whether the fields of specialization, subspecialties, titles of physicians and ownership of the hospital differ according to gender. Materials and Methods: With this descriptive study, 23,473 physicians working in medical faculties affiliated to 88 public and foundation universities in Turkey were examined according to certain criteria. Results: Female physicians focused on medical pathology, skin and venereal diseases, histology and embryology, child and adolescent mental health and diseases, physical medicine and rehabilitation, family medicine; male physicians focused on orthopedics and traumatology, urology, neurosurgery, general surgery, cardiovascular surgery, plastic, reconstructive and aesthetic surgery, cardiology, otorhinolaryngology, thoracic surgery, oral and maxillofacial surgery. This differentiation between male and female physicians according to branches was statistically significant. While the difference between internal, surgical and basic medical sciences by gender was statistically significant, this difference in subspecialties was not statistically significant. Conclusion: There is a differentiation by gender among the main areas of expertise.There is a perception of masculinity for surgical branches and femininity for internal and basic medicine branches, and it can be said that physicians' specialization preferences are not independent of the sexist roles imposed on them by the society.

Keywords:

Medicine, Gender, physician,

PDF

___

1. Adamson JD. Specialization in medicine. CMAJ. 1927;17:1214-16.
2. Şahinoğlu Pelin S. Tıp evrimi açısından ve psikiyatri özelinde konsültasyon kurumu. Klinik Psikiyatri Dergisi. 2000;3:117-125.
3. Kershaw R. Special Hospitals. Pulman & Sons, London 1909.
4. Yılmaz N, Erdem R. Uzmanlaşma ve tıpta bütüncül yaklaşım üzerine bir değerlendirme. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi. 2016;7:35-47.
5. İzgi MC, Çoban M. Tıpta uzmanlık dallarının cumhuriyet dönemindeki değişimi. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi. 2014;4:26-37.
6. Yeşiltaş A. Tıp uzmanlık tarihi ve tıpta uzmanlaşmadan aşırı uzmanlaşmaya. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği Hukuku Tarihi Dergisi 2019;27:65-72.
7. Resmi Gazete (06.09.1962, Sayı: 11199) 6/817 Sayılı Tababet Uzmanlık Tüzüğü; 1962.
8. Capra F. Batı Düşüncesinde Dönüm Noktası (Çeviri M Armağan). İstanbul, İnsan Yayınları, 1992..
9. Durkheim E. The Rules of Sociological Method. New York, Free Press, 1982.
10. Soyer A. Sağlık Çalışanlarının ve Özel Olarak Hekimlerin Değişen Toplumsal ve Sınıfsal Konumu. Sağlık Çalışanlarının Sağlığı 1. Ulusal Kongresi 26-28 Kasım 1999 Ankara. Kongre kitabı, s: 38-46.
11. Scott JW. Toplumsal Cinsiyet: Faydalı Bir Tarihsel Analiz Kategorisi (Çeviri AT Kılıç). İstanbul, Agora Kitaplığı, 2007.
12. Vatandaş C. Toplumsal cinsiyet ve cinsiyet rollerinin algılanışı. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Sosyoloji Konferansları Dergisi. 2007;35:29-56..
13. Karabekmez S, Yıldırım G, Akamca GÖ, Ellez AM, Bulut ANÜ. Okul öncesi dönem çocuklarının mesleklere yönelik toplumsal cinsiyet algılarının incelenmesi. Bilim Eğitim Sanat ve Teknoloji Dergisi 2018;2:51-70.
14. Korkmaz H. Yiğiter Şenol Y. The characteristics of medical students and motivation towards career choice:implications for curriculum. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2013;28:258-68.
15. Göktaş Dörtyol B. Tıp fakültesi son sınıf öğrencilerinin mezuniyet sonrası ile ilgili düşünceleri, kariyer seçimleri ve etkileyen faktörler. Tıp Eğitimi Dünyası 2017;16:12-21.
16. Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2018 Haber Bülteni, 2019. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü. Erişim Tarihi: 08.02.2021. https://sbsgm.saglik.gov.tr/TR,73329/saglikistatistikleri-yilligi-2019-haber-bulteniyayimlanmistir.html.
17. Genç Kuzuca İ. Türkiye’de tıpta uzmanlık ve akademisyenlik aşamalarında cinsiyetçi yaklaşımlar (Yüksek lisans tezi). Ankara, Ankara Üniversitesi, 2007.
18. Urhan B, Etiler N. Sağlık sektöründe kadın emeğinin toplumsal cinsiyet açısından analizi. Çalışma ve Toplum Dergisi. 2011;2:191-215.
19. Orhan B, Yücel ÖR. Türkiye’de sağlık hizmetleri sunumuna cinsiyet açısından bakış. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi. 2017;1:53-9.
20. Tengilimoğlu D, Işık O, Akbolat M. Sağlık İşletmeleri Yönetimi, Ankara, Nobel Akademi Yayıncılık, 2014.
21. Türk Cerrahi Derneği, Türkiye’de Genel Cerrahi İnsan Gücü, İşgücü ve İşyükü Raporu. Ankara, Türk Cerrahi Derneği,-2009.
22. Açıkgöz B, Ekemen A, Zorlu I, Yüksel NA, Ayoğlu FN. Tıp öğrencilerinde uzmanlaşma eğilimi, uzmanlık alan seçimi ve etkileyen faktörler. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2019;12:113-25.
23. Kalaycıoğlu BD. 1987’den 2017’ye hekimlerin uzmanlık alanı tercih değişimleri. Tıp Eğitimi Dünyası 2020;19:158-71.
24. Koyun A, Akgün Ş, Özvarış ŞB. Türkiye’de hekimler uzmanlaşmada cinsiyet ayrımı yaşıyor mu?. International Journal of Human Sciences. 2013;10:521-31.
25. Kaya RR. Melez iş kimliği: hekim yöneticiler üzerine nitel bir çalışma (Yüksek Lisans Tezi). Isparta, Süleyman Demirel Üniversitesi, 2018.
26. Demirci ME, Kılıç GS. Kocaeli Üniversitesi’nde uzmanlık öğrencisi ve öğretim üyesi hekimlerin cinsiyete ve uzmanlık dallarına göre dağılımı. III. Kadın Hekimlik ve Kadın Sağlığı Kongresi Kadını Görmeyen Aile ve Sağlık Politikaları Kongre Kitabı, 18-20 Mayıs 2012, Ankara, Türk Tabipler Birliği Yayınları, s.265-6.
27. Padaiga Z, Starkiene L, Logminiene Z, Reamy J. Lithuania. In The Health Care Workforce in Erope Learning From Experience (Eds B Rechel, CA Dubois, M McKee): 47-59. United Kingdom, World Health Organization, 2006.