1910

Prusias Ad Hypium Tiyatrosu Kazılarında Bulunmuş Kırmızı Astarlı (Pontica) Roma Seramikleri

Günümüzde Batı Karadeniz Bölgesi’nde Düzce ili sınırları içinde bulunan Prusias ad Hypium kenti, antik dönemde Bithynia olarak adlandırılan bölgede yer almaktadır. Prusias ad Hypium, Hellenistik Dönem’de Bithynia Krallığının önemli yerleşimlerinden biri olup, Roma İmparatorluk Dönemi’nden itibaren de zen- ginleşmeye başlayarak önemli mimari yapıların inşa edildiği bir kent haline gelmektedir. Bu çalışmanın konusunu, kentin ön plana çıkan yapılarından biri olan tiyatroda 2020 yılında gerçekleştirilen kazılarda bulunan ve ağırlıklı olarak Pontica sigillatalarından oluşan seramik buluntuları oluşturmakta; çalışma kap- samına alınan seramikler, kazı verileri ve paralel örnekler ışığında tipolojik ve kronolojik açıdan değerlendi- rilmektedir. Batı Karadeniz Bölgesi’nde az sayıda yürütülen kazılardan biri olan Prusias ad Hypium kentin- den ele geçen söz konusu seramiklerin tanıtılması ve değerlendirilmesiyle; konuyla ilgili ilk bilimsel verilerin paylaşılması ve bölge arkeolojisine katkı sağlanması amaçlanmaktadır. Kentin, kaliteli ithal sofra kaplarına ve dolayısıyla seramik geleneğine ilişkin veriler sunan Pontica Sigillatalarının MS 1.-3. yüzyıl arasına tarih- lenen örnekleri, Karadeniz Havzası’nın güneyindeki durumuna ve sözü geçen havzadaki ticari ilişkilerin varlığına kanıt oluşturması bakımından önem kazanmaktadır

Red Slipped (Pontica) Roman Ceramics Uncovered at the Prusias Ad Hypium Theater Excavations

The city of Prusias ad Hypium once located in the region called Bithynia in ancient times is now within the borders of Düzce province, in the Western Black Sea Region. Prusias ad Hypium was one of the important settle- ments of the Kingdom of Bithynia in the Hellenistic Period. From the Roman Imperial Period, the city gained a prosperous reputation due to its important architectural structures. The subject of this study is the ceramic find- ings. Mainly Pontic sigillata, found in the excavations carried out in 2020 in one of the prominent structures of the city: the theater. The ceramics included in the study are evaluated typologically and chronologically in the light of excavation data and parallel samples. Excavations in the city of Prusias ad Hypium are one of the few carried out in the Western Black Sea Region, therefore academic introduction and evaluation of the ceramics is crucial for our mission on sharing the first scientific data on the subject and as well as contributing to the local archeology. Pontic sigillata which are dated to 1st-3rd century AD, provides notable data on the imported tableware and thus on the ceramic tradition of the city. Furthermore, this archeological data, by providing evidence about the existence of commercial relations in the south of the Black Sea Basin is essential for the study of the region’s history.

PDF

___

Adak, M. 2021 “Das Bühnengebäude Von Prusias Ad Hypıum Und Seine Bauinschrift”, Asia Minor 1: 89-102.
Ameling, W. 1985 Die Inschriften von Prusias ad Hypium, IK (Inschriften Griechischer Städte aus Kleinasien), Band 27, Bonn.
Arslan, M. 2007 Memnon Herakleia Pontike Tarihi (Peri Herkleias), İstanbul.
Asheri, D. 1972 Über die Frühgeschichte von Herakleia Pontike, Forschungen an der Nordküste Kleinasiens 1, Wien.
Băjenaru, C. 2014 “Early Roman Pottery Groups from the Central Sector of the Late Roman City at Histria”, Materiale Şı Cercetări Arheologice X, Editura Academiei Romaâne Bucureşti: 105-131.
Bilir, A. - F. Okan, 2018 “Sikkeler Işığında Prusias ad Hypium’dan Pontos Euxeinos’a Nehir Taşımacılığı ve Ticari İlişkiler”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi II: 903-920.
Bounegru, O. 2014 “The Black Sea Area in the Trade System of the Roman Empire”, Euxeinos. Culture and Governance in the Black Sea Region, 14: 8-16.
De Bernardi Ferrero, D. 1990 Batı Anadolu’nun Eski Çağ Tiyatroları, (Çev. Erendiz Özbayoğlu), Ankara.
Doğancı, K. 2013 “Antik Kaynaklara Göre Bithynia’daki Civitaslar”, U. Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14/24: 167-186.
Doksanaltı, E. - M. Ekici, 2017 “Giresun-Aretias/Khalkeritis Adası Kazıları Seramik Buluntuları”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 27: 389-403.
Dörner, F. K. 1957 “Prusias ad Hypium”, RE, 23, Stuttgart.
Fontana-Yılmaz, S. 2015a “Tios Kırmızı Astarlı İnce Roma Seramiği”, S. Atasoy - Ş. Yıldırım (eds.), Zonguldak’ta Bir Antik Kent: Tios 2006-2012 Arkeolojik Çalışmaları ve Genel Değerlendirme, Ankara: 306-351.
-2015b “Gökçebey-Üçburgu Kırmızı Astarlı İnce Roma Seramiği”, S. Atasoy - Ş. Yıldırım (eds.), Bir Antik Kent: Tios 2006-2012 Arkeolojik Çalışmaları ve Genel Değerlendirme, Ankara: 426-463.
Güney, H. 2012 The Resources and Economy of Roman Nicomedia, Exeter University, (Unpublished Ph. D. Dissertation), Exeter.
Harizanov, A. 2020 “Supply of imported fineware along the Central road in Roman Thrace”, Bulgarian e-Journal of Archaeology, 10/1: 75-110.
Hartman, A. S. 2020 Roman Fine Ware Ceramics from Two Surface Scatters in Aegean Thrace: An Analysis of Distribution Patterns, Cincinati University, Department of Anthropology of the McMicken College of Arts and Sciences, (Unpublished master’s thesis), Wilmington.
Hayes, J. W. 1985 “Sigillate Orientali”, G. P. Carratelli (ed.) EAA. Atlante delle forme ceramiche II. Ceramice Fine Romana nel Bacino Mediterraneo, Roma: 1-96.
-2008 Roman Pottery. Fine Ware Imports, The Athenian Agora XXXII, Princeton.
Heath, S. - B. Tekkök, 2007-2008 Greek, Roman and Byzantine at Ilion (Troia) 2007-2008 Project Troai (https://classics.uc.edu/ troy/grbpottery/html/pontic-sig.html)
Hind, J. 2002 The Pontic Region: The Northern Segment of the Ancient East”, Ancient West&East, vol. 1/1: 39-45.
Isler, H. P. 2017 Antike Theaterbauten aın Handbuch. Katalogband. Archaeologische Forschungen, Band 27, Wien.
Kenrick, P. M. 1985 1985 Excavations at Sidi Khrebish Benghazi (Berenice) 3, 1. The fine pottery. Supplements to Libya Antiqua 5. Society for Libyan Studies, Tripoli.
Knipovich, T. 1929 Untersuchungen zur Keramik römischer Zeit den aus den Griechenstädten an der Nordküste des Schwarzen Meeres, I. Die Keramik römischer Zeit aus Olbia in der Sammlung der Eremitage. Materialen zur römisch-germanischen Keramik 4, Frankfurt.
Küncü, C. 2015 Ankara Sütunlu Cadde Alanı Kazısı Roma Dönemi Kaliteli Seramikleri Üzerine Bir Değerlendirme, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji Anabilim Dalı (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
Laflı, E. - G. Kan-Şahin, 2012 “Terra Sigillata and Red-Slipped Ware from Hadrianopolis in Southwestern Paphlagonia”, Anatolia Antiqua XX: 45-120.
Lund, J. 2007 “The Circulation of Ceramic Fine Wares and Transport Amphorae from the Black Sea Region in the Mediterranean, c. 400 BC - AD 200”, V. Gabrielsen V - J. Lund (eds.), The Black Sea in Antiquity. Regional and Interregional Economic Exchanges, Black Sea Studies 6, Aarhus: 183-194.
Meriç, R. 2002 Späthellenistisch-römische Keramik und Kleifunde aus einem Schachtbrunnen am Staatsmarkt in Ephesos, Forschungen in Ephesos IX/3, Wien.
Michels, C. 2017 “The Persian Impact on Bithyhnia, Commagene, Pontos and Cappadocia”, S. Muller - T. Howe - H. Bowden (eds.), The History of Argeads, New Perspectives, Classica et Orientalia, 19, Wiesbaden: 41-56.
Nessel, V. 2001 “Red slip pottery from the Kilen-balka necropolis (South Crimea)”, Światowit 3/44: 175-182.
Okan, E. - Z. Kartal-Önemli, 2017 “Akçakoca’da Bir Roma Dönemi Yapısı”, SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 40: 89-113.
Okan, E. - A. Bilir - Z. Kartal-Önemli, 2017 “Konuralp Müzesi’ndeki Bir Grup Ticari Amphora”, I. Adak Adıbelli - G. İlgezdi Bertram - K. Matsumura-E. Baştürk - C. Koyuncu - H. A. Kızılarslanoğlu - T. Y. Yedidağ - A. Topaloğlu Uzunel (eds.), Barış Salman Anı Kitabı, İstanbul: 155-168.
Okan, E. - H. Bulut, 2019 “Prusias ad Hypium Antik Tiyatrosunda Bir Geç Antik Çağ Kemik Atölyesi”, P. Çaylı - I. Demirtaş - B. Eser (eds.), Arkeolojiyle Geçen Yarım Asır: Sevil Gülçür Armağanı, Ankara: 165-188.
Okan, E. - A. Bilir, 2020 “A Group of Heraclea Pontica Amphorae from The Late Antique Bone Workshop in Prusias ad Hypium Theatre”, PEUCE, Serie Nouă XVIII: 333-355.
Perrot, G. - E. Guillaume, 1872 Exploration Archéologique de La Galatie et de Bithynie, d’une partie de la Mysie, de la Phrygie, de la Cappadoice et du Pont, Paris.
Popescu, M. C. 2009 “Pontic Sigillata Discovered in the Geto-Dacian Settlement of Poiana, Nicoreşti Commune, Galati County”, O. Tenea - I. C. Opriş (eds.) Near and Beyond the Roman Frontier. Proceedings of a colloquim held in Târgovişte (16-17 october 2008), Bucureşti: 17-46.
-2014 Roman Pottery Discovered on the Dacian site of Răcătău (Bacău County, Romania) The case of Pontic Sigillata”, Rei Cretariae Romanae Fautorum Acta 43: 151-158.
Reynolds, P. - D. R. Hernandez - D. Çondi 2008 “Excavations in the Roman Forum of Buthrotum (Butrint): The First to Third Century Pottery Assemblages and Trade”, Rei Cretariae Romanae Acta 40: 71-88.
Robert, L. 1980 À travers l’Asie Mineure, Poètes et prosateurs, monnaies grecques, voyageurs et géographie, Paris.
Sayar, M. H. 2020 “Bithynia Krallarının Adlarını Taşıyan Şehirlerin Kurulmasının Eskiçağda Bithynia Bölgesinin Bağımsız Kalma Çabalarıyla İlişkisi”, A. Ertuğrul - F. Yaşa (eds.), Konuralp Gazi ve Düzce Tarihi Sempozyumu (23-24 Kasım 2018), Ankara: 3-14.
Sear, F. 2006 Roman Theatres. An Architectural Study, Oxford.
Shaptsev, M. 2016 “Economic Links of the Barbarian of the North-Western Crimea in the Analysis of Amphorae and Red-Slip Pottery”, Journal of Historical, Philological and Cultural Studies 2016/2: 178-195.
Tekkök, B. 2003 “Troy from the Julio-Claudian to the Flavian Period: its connections with the Mediterranean World,” Rei Cretariae Romanae Fautorum Acta 38: 237-242.
Tekkök-Biçken, B. 1996 The Hellenistic and Roman Pottery from Troia: Second Century B. C. to Sixth Century A. D., Missouri-Columbia University, Faculty of the Graduate School, (Unpublished Ph. D. dissertation), Ann Arbor.
Treister, M. 2010 “Achaemenid and Achaemenid-Inspired Goldware and Silwerware, Jewellery and Arms and their imitations to the North of the Achaemenid Empire”, J. Nieling - E. Rehm (eds.), Achemenid Impact in the Black Sea Communication of Powers, Black Sea Studies 11, Aarhus: 223-280.
Tülek, F. 2021 “Pontic sigillata pottery from a villa rustica in Paphlagonia”, G. R. Tsetskhladze - A. Avram - J. Hargrave (eds.), The Greeks and Romans in the Black Sea and the Importance of the Pontic Region for the Graeco-Roman World (7th century BC-5th century AD): 20 Years On (1997-2017), Oxford: 628-632.
von Bothmer, D. 1984 Greek and Roman Treasury, The Metropolitan Museum of Art Bulletin, 41, No.1.
Winther-Jacobsen, K. - T. Bekker-Nielsen, 2017 “A Late Roman building complex in the Papaz Tarlası, Vezirköprü (ancinet Neoklaudiopolis, nothern Asia Minor)”, Proceedings of the Danish Institute at Athens VIII: 25-58.
Yorulmaz, L. 2019 Kurul Kalesi Hellenistik Dönem Seramikleri, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Arkeoloji Anabilim Dalı (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
Zeyrek, T. - G. B. Çelik, 2005 Prusias ad Hypium (Kieros) Anadolu’nun Kuzeybatısında Antik Bir Kent (Konuralp/Üskübü), İstanbul.
Zhuravlev, D. 2002 “Terra Sigillata and Red Slip Pottery in the North Pontic Region (A short bibliographical survey)”, Ancient Civilizations from Scythia to Siberia 8: 237-309.
- 2009 “Pontic Sigillata Plates with a Vertical Rim from the Belbek IV Necropolis in the South-Western Crimea”, Ancient Civilizations from Scythia to Siberia 15: 25-94.
- 2010 Краснолаковая Кeрамика Юго - западного Крыма I-III ВВ. Н.Э. - Terra sigillata of the South- Western Crimea in the 1st - 3rd Centuries AD ( finds from Late Skythian necropoleis of the Belbek river-valley), Simferopol.
-2011 “Early Roman Fine Ware from Pompeiopolis”, L. Summerer (ed.), Pompeiopolis I, Eine Zwischenbilanz aus der Metropole Paphlagoniens Nach Fünf Kampagnen (2006-2010), Beier&Beran: 149-245.