Hitit Krallarının Ambarları: Devlet Hazinesi ve Güç Kaynağı olarak Tahıl Depolama

Son yirmi yılda, Orta Anadolu'daki çeşitli Hitit merkezlerinde tahıl depolama amaçlı büyük tesisler tespit edilmiştir. Bu merkezlerde, başkent Hattuşa’da bile binlerce ton tahıl hava geçirmez büyük çukurlarda veya yeraltı binalarda muhafaza edilmiştir. Hava geçirmeyecek biçimde kapatılmış artı ürün tahıllar böylece uzun yıllar korunabilmiştir. Bu tür tesislerin yapımı, karmaşık tabakalı toplumun gelişimiyle birlikte, iklim koşulları sorunlu olan ve yeterli bir mahsul verimi her zaman elde edilemeyen bir alanın bileşimiyle açıklanabilir. Nüfusun büyük bir kısmının tarımsal faaliyetlere dâhil olmaması nedeniyle, merkezi yönetimin gıda hükümlerine tabii oldukları anlaşılmaktadır; krizlerin önlenmesi ve buna yönelik stratejilerin geliştirilebilmesi açısından bu durum hayati önem taşıyordu. Bu silolar Devlet hazinesinin bir parçasını oluşturarak, siyasi ve ekonomik gücün Hitit Krallarına bağlanmasını sağlıyordu.

Anahtar Kelimeler:

Hitit, Hattuşa, tahıl depolama, depolama çukuru, depolama binası

During the last two decades large facilities for the storage of grain have been discovered at several Hittite sites in Central Anatolia. Here hundreds, in the case of the capital Hattusa even thousands of tons of grain were kept airtight in large pits or underground buildings. Sealed hermetically, surplus grain could thus be kept for many years at a time. The construction of such facilities is to be seen in context with the development of a complex stratified society in an area where climatic conditions can be problematic and a sufficient crop yield is not always obtained. Since a larger part of the population was no more involved in agricultural activities and relied on state food provisions, it was vital to develop strategies for the management and prevention of crisis situations. These silos formed part of the state treasury and thus of the political and economic power the Hittite kings could rely on.

Keywords:

Hittite, Hattusa, grain storage, storage pit, storage building,

___

Baykal-Seeher, A. – J. Seeher 2003 “Hattuşa’da Eski Hitit Dönemi’ne Ait Dev Bir Tahıl Deposu”, M. Özbaşaran – O. Tanındı – A. Boratav (eds.), Archaeological Essays in Honour of Homo amatus: Güven Arsebük için Armağan Yazılar, İstanbul: 19-28.
Çınaroğlu, A. – D. Çelik 2013 “Alaca Höyük”, M. Doğan-Alparslan – M. Alparslan (eds.), Hititler - Bir Anadolu İmparatorluğu, İstanbul: 196-205.
Fairbairn, A. – S. Omura 2005 “Archaeological identification and significance of ÉSAG (agricultural storage pits) at Kaman Kalehöyük, central Anatolia”, Anatolian Studies 55: 15-23.
Fenton, A. 1983 “Grain storage in pits: experiment and fact”, A. O’Connor – R.B. Stevenson – D.V. Clarke (eds.), From the stone age to the ’Forty-Five, Edinburgh: 567–588.
Hoffner, H.A. 1974 Alimenta Hethaeorum, New Haven.
2001 “Alimenta Revisited”, G. Wilhelm (ed.), Akten des IV. Internationalen Kongresses für Hethitologie, Studien zu den Boğazköy-Texten 45, Wiesbaden: 199-212.
Hyde, M.B. – N.J. Burrell 1982 “Controlled Atmosphere Storage”, C.M. Christensen (ed.), Storage of Cereal Grains and Their Products, St. Paul: 443-478.
Korfmann, M. 1983 Demircihüyük I. Architektur, Stratigraphie und Befunde, Mainz.
Kuniholm, P. 1990 “Archaeological evidence and non- evidence for climatic change”, S. J. Runcorn – J.-C. Pecker (eds.), The Earth’s Climate and Variability of the Sun Over Recent Millennia, London: 645-655. http://dendro.cornell.edu/articles/kuniholm1990d.pdf
Makal, M. 1991 Bizim Köy, İstanbul.
Mielke, D.P. 2001 “Die Grabungen an der Südspitze”, in: A. Müller-Karpe et al., “Untersuchungen in Kuşaklı 2000”, Mitteilungen der Deutschen Orientgesellschaft 133: 237-243.
2011 “Hittite Cities: Looking for a Concept”, H. Genz – D. P. Mielke (eds.), Insights into Hittite History and Archaeolgy. Colloquia Antiqua 2, Leuven – Paris – Walpole MA: 153-194.
Neef, R. 2001 “Verkohltes Getreide im Silokomplex an der Poternenmauer. Die ersten botanischen Ergebnisse”, Seeher “Die Ausgrabungen in Boğazköy-Hattuša 2000”, AA: 333-362.
Omura, S. 2001 “Preliminary report on the 15th excavation at Kaman-Kalehöyük“, Anatolian Archaeological Studies 10: 1-35.
Peters, E. 1979 “Vorratshaltung in der anonymen Architektur der Altınova”, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Keban Projesi 1973 Çalışmaları: 135-142.
Reynolds, P.J. 1974 “Experimental Iron Age Storage Pits: An Interim Report”, Proceedings of the Prehistoric Society 40: 118–131.
Seeher, J. 1997 “Die Ausgrabungen in Boğazköy-Hattuša 1996”, AA: 317-341.
1998 “Die Ausgrabungen in Boğazköy-Hattuša 1997”, AA: 215-241.
2000 “Getreidelagerung in unterirdischen Grosspeichern: Zur Methode und ihrer Anwendung im 2. Jahrtausend v. Chr. am Beispiel der Befunde in Hattuša”, Studi Micenei ed EgeoAnatolici 42/2: 261-301.
2006 “Der althethitische Getreidesilokomplex”, J. Seeher (ed.), Boğazköy-Berichte 8: Ergebnisse der Grabungen an den Ostteichen und am mittleren Büyükkale-Nordwesthang in den Jahren 1996-2000, Mainz: 45-84.
Sigaut, F. 1980 “Significance of underground storage in traditional systems of grain production”, J.Shejbal (ed.), Controlled Atmosphere Storage of Grains. Development in Agricultural Engineering, 1, Amsterdam: 3-14.
Tozer, H.F. 1881 Turkish Armenia and Eastern Asia Minor, London