1914

Günümüz ve Gelecekte Parkinson Hastalığı için Farmakolojik Tedavi Yaklaşımları

Parkinson hastalığı, nigrostriatal yolakta dopaminerjik nöronların kay¬bına bağlı olarak oluşan, tremor, bradikinezi, rijidite ve postural denge bozuklukları ile karakterize, kronik ilerleyici nörodejeneratif bir bozuk¬luktur. Parkinson hastalığı dünya genelinde 5 milyon kişiyi etkilemekte ve en yaygın ikinci nörodejeneratif bozukluk olarak bilinmektedir. Şu an mevcut tedaviler, nörodejeneratif süreci değiştirmeye değil, semp¬tomatik tedaviler ile yaşam kalitesini arttırmaya yöneliktir. Levodopa Parkinson hastalığının motor semptomlarının tedavisinde en etkili ilaç olmasına rağmen, bir süre sonra diskinezi ve motor dalgalanmalara sebep olması nedeniyle, ya levadopa dozunun değiştirilmesi ya da tedaviye diğer ilaçların (dopamin agonistleri, katekol-O-metiltransferaz inhibitörleri, monoamin oksidaz tip B inhibitörleri gibi) eklenmesi gerek¬mektedir. Bu sebeple konvansiyonel tedavilere alternatif olarak yeni tedavi yaklaşımları geliştirilmeye başlanmıştır. Bu yaklaşımlar, genellikle diskinezi ve motor dalgalanmaları iyileştirmeye yönelik semptomatik olup, bunların yanı sıra nörotrofik faktörler ve hücre transplantasyonu gibi henüz başlangıç aşamasında olan, onarıcı yaklaşımlarda yer almak¬tadır. Semptomatik tedavi yaklaşımları; derin beyin stimülasyonu, sub¬kütan apomorfin, karbidopa/levodopa intestinal jel, the Accordion Pill®, uzatılmış salımlı amantadin, adenozin reseptör antagonistleri, metabot¬ropik glutamat reseptör antagonistleri ve gen tedavisidir. Bu makalede yukarıda sözü edilen terapötik yaklaşımların olumlu ve olumsuz yönleri ele alınmıştır. Bu yaklaşımlardan bir kısmı yakın zamanda kullanılmaya başlanmış, bir kısmı ise halen klinik araştırma aşamasındadır. Tüm bu yaklaşımlar Parkinson hastaları için yeni umut kaynağı oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Parkinson hastalığı, tedavi, psikofarmakoloji

Pharmacological Treament Approachs for Parkinson's Disease Today and in the Future

Parkinson’s disease, a chronic progressive neurodegenerative disorder induced by loss of dopaminergic neurons in the nigrostriatal pathway, is characterized by bradykinesia, rigidity, tremor and postural instability. Parkinson’s disease affects 5 million people and it is the second most common neurodegenerative disease worldwide. Currently available treatments are not intended to change the neurodegenerative process but with the aid of symptomatic treatments patients` quality of life will be improved. Although levodopa is the most effective drug in the treatment of the motor symptoms of Parkinson’s disease, it leads to dyskinesias and motor fluctuations. Thus, levodopa dosage has to be changed or new drugs (e.g., dopamine agonists, catechol-O-methyltransferase inhibitors, monoamine oxidase type B inhibitors) must be added to the treatment of Parkinson’s disease. Therefore, it has been started to develop new therapeutic approaches as an alternative to conventional therapies. These approaches are currently treating dyskinesias and motor fluctuations symptomatically. On the other hand treatment with neurotrophic factors and cell transplantation belong to the restorative approaches, which are almost at the beginning of investigation. Symptomatic treatment approaches are deep brain stimulation; subcutaneous apomorphine; carbidopa/levodopa intestinal gel; the Accordion Pill; extended-release amantadine; adenosine receptor antagonists; metabotropic glutamate receptor antagonists and gene therapy. Some of these approaches have recently been used, while others are still being investigated. All of these approaches have been a new hope for Parkinson’s disease patients.

Keywords:

Parkinson's disease, treatment, psychopharmacology,

PDF

___

1. Douglas MR. Gene therapy for Parkinson’s disease: state-of-the-art treatments for neurodegenerative disease. Expert Rev Neurother. 2013; 13(6): 695-705.
2. Şirinocak P, Tunçay N. Özçelik M, Şener U, Zorlu Y. Parkinson Hastalığında Motor Semptomların Başlama Tarafı ile Kognitif Disfonksiyon Arasındaki İlişki. Journal of Neurological Sciences. 2009; 26: (2): 179-84.
3. Buttery PC, Barker RA. Treating Parkinson’s disease in the 21st century: can stem cell transplantation compete? J Comp Neurol. 2014; 522(12): 2802-16.
4. Özcan TA, Özben S, Hakyemez HA, Bedir M, Akarsu EO, Özer F, Hanoğlu L, Bayraktar GI. Does Ability to Identify Odors Differ Among Clinical Subtypes of Parkinson’s Disease?. Türk Nöroloji Dergisi 2012; 18: 151-4.
5. Connolly BS, Lang AE. Pharmacological treatment of Parkinson disease: a review. JAMA. 2014; 311(16): 1670-83.
6. Pahwa R, Lyons KE. Treatment of early Parkinson’s disease. Curr Opin Neurol. 2014; 27(4): 442-9.
7. Giugni JC, Okun MS. Treatment of advanced Parkinson’s disease. Curr Opin Neurol. 2014; 27(4): 450-60.
8. Aras B, Aras Ö, Kabay SC. İdiyopatik Parkinson Tanılı Hastalarda Birleşik Parkinson Hastalığı Değerlendirme Ölçeği (UPDRS) ve Denge Skorları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. TÜBAV Bilim Dergisi. 2009; 2(2): 239- 42.
9. Cicchetti F, Barker RA. The glial response to intracerebrally delivered therapies for neurodegenerative disorders: is this a critical issue? Front Pharmacol. 2014; 5: 139.
10. Savaş A, Akbostancı C. Parkinson Hastalığında Derin Beyin Stimülasyonu. Türk Nöroşirürji Dergisi. 2014; 24(2): 168-72.
11. Kılıç BB, Peker S. Derin Beyin Stimülasyonu (DBS). Tarihçesi, Etki Mekanizmaları, Kullanım Alanları. Türk Nöroşirürji Dergisi. 2014; 24(3): 250-6.
12. Çakmur R. Parkinson Hastalığı ve Medikal Tedavisi. Klinik Gelişim. 2010; 1: 53-60.
13. Kulisevsky J, Luquin MR, Arbelo JM, Burguera JA, Carrillo F, Castro A, Chacón J, García-Ruiz PJ, Lezcano E, Mir P, Martinez-Castrillo JC, Martínez-Torres I, Puente V, Sesar A, Valldeoriola-Serra F, Yañez R. Advanced Parkinson’s disease: clinical characteristics and treatment. Part II. Neurologia. 2013; 28(9): 558-83.
14. Efficacy and Safety of APL-130277 in People with Parkinson’s Disease who are Apomorphine Naïve. (2014). Erişim: 30 Ocak 2015, https:// www.michaeljfox.org/foundation/grant-detail.php?grant_id=1343.
15. A Study to Examine APL-130277 in Patients With Parkinson’s Disease. (2014). Erişim: 02 Mart 2015, https://clinicaltrials.gov/ct2/show/ NCT02228590?term=APL-130277&rank=1
16. Abbvie Announces U.S. FDA Approval Of Duopa™ (Carbidopa And Levodopa) Enteral Suspension For The Treatment Of Motor Fluctuations in Patients with Advanced Parkinson’s Disease. (2015). Erişim: 21 Mart 2015, http://abbvie.mediaroom.com/2015-01-12-AbbVie-Announces- U-S-FDA-Approval-of-DUOPA-carbidopa-and-levodopa-Enteral- Suspension-for-the-Treatment-of-Motor-Fluctuations-in-Patients-with-Advanced-Parkinsons-Disease
17. A Study to Assess the Safety and Efficacy of Levodopa Carbidopa Intestinal Gel for the Treatment of Non-motor Symptoms in Subjects With Advanced Parkinson’s Disease. (2015). Erişim: 21 Mart 2015, https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT01736176?term=Levodopa+car bidopa+intestinal+gel&rank =1
18. Improved Levodopa Delivery Trial Approved for Phase III. (2014). Erişim: 21 Mart 2015, https://www.michaeljfox.org/foundation/news-detail.php?improved-levodopa-delivery-trial-approved-for-phase-iii
19. The Accordion Pill™ Carbidopa/Levodopa. (2015). Erişim: 21 Mart 2015, http://intecpharma.com/pipleline/ap-cdld/
20. Demirkıran M. Tepe Dozu Diskinezisi Tedavisinde Amantadin, Pallidotomi ve Gelecekteki Olasılıklar. Türkiye Klinikleri. 2008; 1(4): 91-4. 21. Efficacy and Safety Study of ADS-5102 in PD Patients With Levodopa- Induced Dyskinesia (EASE LID3). (2014). Erişim: 20 Aralık 2014, https:// clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT02274766?term=NCT02274766&ra nk=1
22. Kayır H, Uzbay T. Santral Adenozinerjik Sistem ve Klinik Önemi. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni. 2004; 14(3): 159-67.
23. Stayte S, Vissel B. Advances in non-dopaminergic treatments for Parkinson’s disease. Front Neurosci. 2014; 8:113.
24. A 12-week Randomized Study to Evaluate Oral Istradefylline in Subjects With Moderate to Severe Parkinson’s Disease (KW-6002). (2015). Erişim: 20 Mart 2015, https://clinicaltrials.gov/ct2/show/ NCT01968031?term=KW-6002&rank=1
25. A Placebo- and Active-Controlled Study of Preladenant in Early Parkinson’s Disease (P05664 AM5). (2014). Erişim: 21 Mart 2015, https:// clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT01155479?term=preladenant&rank=1
26. Tural Ü, Önder E. Glutamaterjik Sistem, N-Metil-D-Aspartik Asit Reseptörleri ve Depresyon. Klinik Psikiyatri Dergisi. 2002; 5(Ek4): 30-4.
27. ADX48621 for the Treatment of Levodopa Induced Dyskinesia in Patients With Parkinson’s Disease. (2012). Erişim: 14 Mart 2015, https:// clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT01336088?term=NCT01336088&ra nk=1
28. Petrov D, Pedros I, de Lemos ML, Pallàs M, Canudas AM, Lazarowski A, Beas-Zarate C, Auladell C, Folch J, Camins A. Mavoglurant as a treatment for Parkinson’s disease. Expert Opin Investig Drugs. 2014; 23(8): 1165-79.
29. Richardson M. Lentiviral Vector-Based Gene Therapy in Parkinson Disease. Neurosurgery. 2014; 74(6): 11-2.
30. Hughes, S. (2014). New Parkinson’s Gene Therapy Shows Promise. Erişim: 21 Ocak 2015, http://www.medscape.com/viewarticle/819162
31. Ojala DS, Amara DP, Schaffer DV. Adeno-associated virus vectors and neurological gene therapy. Neuroscientist. 2015; 21(1): 84-98. 32. AADC Gene Therapy for Parkinson’s Disease. (2015). Erişim: 22 Mart 2015, https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT01973543?term=NCT019 73543&rank=1