ULUSAL GÜVENLİK BAĞLAMINDA KIBRIS: JEOSTRATEJİK/JEOEKONOMİK ÖNEM VE GELİŞMELER

Öz Türkiye, Avrasya’nın tam ortasında birçok küresel etkili bölgesel sorunun içinde yaşayan bir ülkedir. Avrasya’nın Doğu Akdeniz’inde yer alan Kıbrıs da Türkiye için bu anlamda gerek jeostratejik, gerekse jeoekonomik olarak vazgeçilemez bir coğrafi aktördür. Zira Doğu Akdeniz’in tabanının altında, özellikle de Kıbrıs’ın güneyinde mali değeri oldukça yüksek hidrokarbon zenginlikleri bulunduğu iddia edilmektedir. Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) de, adada GKRY tarafından temsil edilmeyen Kıbrıs Türk halkı ve onun devleti olan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC)’nin mevcudiyetinin hilafına, bu muhtemel zenginliklerden tek başına yararlanmaya çalışmaktadır. Ada çevresindeki zengin deniz-dibi kaynakları ile ortaya çıkan yeni menfaat yumağının, Kıbrıs uyuşmazlığının denize de yayılmasına sebebiyet verdiği aşikârdır. Bu bağlamda çalışmada, ulusal güvenlik bağlamında Kıbrıs Adası’nın önemi, Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de deniz güvenliğine katkıları ve Doğu Akdeniz’deki son gelişmelerin Kıbrıs Sorunu’nun çözümüne muhtemel etkileri üzerine bir inceleme ve analiz yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Kıbrıs, Doğu Akdeniz, Ulusal Güvenlik, Enerji, Deniz Yetki Alanları, Hidrokarbon Kaynakları

PDF

___

ALASYA Halil Fikret, (1964), Kıbrıs Tarihi ve Kıbrıs’ta Türk Eserleri, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü.

ALASYA Halil Fikret (1981), “Kıbrıs’ta İkili Görüşmeler Notları”, 4. Milletlerarası Türkoloji Kongresi (17-23 Ekim) Bildiriler Kitabı, İstanbul.

ARMAOĞLU Fahir (1983), “Kıbrıs: Akdeniz’in En Önemli Geçidi”, Tercüman, 17-19 Aralık, s.4-5.

ART Robert J., WALTZ Kenneth N., (1971), The Use of Force, Boston: Little Brown And Company.

ATUN Ali Fikret (2011), “Türkiye’nin Ulusal Güvenliği Açısından Kıbrıs’ın Jeopolitik ve Jeostratejik Önemi”, Kıbrıs Mektubu Dergisi, Mart-Nisan, s.4-12.

BRYZA Mattthew J., (2013), “Eastern Mediterranean Natural Gas: Potential For Historic Breakthroughs Among Israel, Turkey, And Cyprus”, Turkish Policy Quarterly, C.12, S.3, s.35-44.

ÇÖREKÇİ Ahmet, (2001), “Milli Güvenlik Kurulu’ndan İstenen Yeni Rol”, Ulusal Strateji, S.44, Ocak-Şubat, s.40-51.

GÜRDENİZ Cem, (2007), “Türkiye’nin Akdeniz ve Karadeniz’de Deniz Güvenliğine Katkıları”, Güvenliğin Yeni Boyutları ve Uluslararası Örgütler, Dördüncü Uluslar arası Sempozyum Bildirileri (İstanbul, 31 Mayıs-01 Haziran 2007), SAREM, s.277-283, Ankara.

HILL George, (1949), A History of Cyprus, Volume I, London: Cambridge University Press.

KANTARCI Şenol, (2004), “Kıbrıs’ta 70 Bin Kişilik Yeni Bir Türk Askeri Üssü Kurulmalı”, 2023 Dergisi, S.36, s.37-41.

KESER Ulvi, (2007), “Avrupa Birliği Sürecinde Kıbrıs’ın Hukuki Durumu ve Kıbrıs Tarihine Kesitsel Bir Bakış”, SAREM Stratejik Araştırmalar Dergisi, S.9, Şubat, s.130-144.

KESER Ulvi, (Yay.Haz.), (2012), Mare Nostrum Adalar Denizi’nden Kıbrıs’a: Akdeniz ve Sorunlar, Ankara: AKAUM Yayını.

KUTLAY Mustafa, (2012), “Güney Kıbrıs’ın Petrol Arama Hamlesi: Kıbrıs Sorununu Denize Taşıma Stratejisi”, USAK (Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu), 12 Şubat; (http://www.usak.org.tr/myazdir.asp?id=2327) (Erişim tarihi: 15 Aralık 2017)

LIGEROS Stavro, (2010), “Milli Güvenlik İçin SOS”, Kosmos Tu Ependiti Gazetesi, 10 Temmuz, s.2.

ÖZMEN Süleyman, (2007), “Ulusal Güvenlik Boyutunda Kıbrıs’ın Jeostratejik ve Jeopolitik Önemi”, Silahlı Kuvvetler Dergisi, S.391, Ocak, s.4-23.

ÖZTÜRK Osman Metin, (2004), “Kıbrıs Sorununda Perde Arkası”, 2023 Dergisi, S.36, s.52-58.

PARKER Robin, (1962), Aphrodite’s Realm, Lefkoşa: Zavallis Press.

PAZARCI Hüseyin, (2009), Uluslararası Hukuk, g.g.8.b., Ankara: Turhan Kitapevi.

SANDER Oral, (2007), Siyasi Tarih: 1918-1994, 16.b., Ankara: İmge Kitapevi.

TESSAM, (2008), Kıbrıs’ın Jeostratejik ve Jeopolitik Önemi, İstanbul: TESSAM Kültür Yayınları.

TORUMTAY Necip, (1998), Kıbrıs Sempozyumu: Bildiriler, Soru-Cevaplar, Katkılar ve Konuşma Metinleri (1-2 Aralık 1997), İstanbul: Harp Akademileri Basımevi, s.15-21.

TÜRSAN Nurettin, (1987), Yunan Sorunu, 3.b., Ankara: Genelkurmay ATASE Yayını.