Bırak-kazan 1996 uluslararası çekilişli sigarayı bırakma kampanyası'nın Elazığ ili pilot çalışmasının değerlendirilmesi

Bu araştırma; "Bırak-Kazan 1996 Uluslararası Çekilişli Sigarayı Bırakma Kampanyasının Elazığ ili pilot çalışmasını değerlendirmek amacıyla yapılmış bir izleme araştırmasıdır. Örneklem; kampanyaya müracaat eden 1299 katılımcıdan, rasgele sayılar tablosu kullanılarak tespit edilen 1000 katılımcıdan oluşmuş, bu sayı bilahare 978'e düşmüştür. Anket formunun hazırlanmasında ağırlıklı olarak Uluslararası Kampanya Koordinasyon Merkezi'nin önerdiği sorular kullanılmıştır. Saha çalışması Mayıs 1997'de yapılan araştırmada; cevapları alınabilen katılımcı sayısı 759 olmuştur. Kampanyaya katılım oranları; il merkezi için %2.84, ilçe merkezleri ve köyler için %0.34, toplam olarak ise % 1.37 olmuştur. Katılımcıların; % 83.0'ü erkek, % 70.0'i 25-44 yaş grubundadır. Ağırlıklı olarak lise mezunu olan katılımcıların; % 63.6'sı kampanya süresince sigara içmemeyi başarabilmiştir. Katılımcıların kampanya süresince sigaradan uzak kalmayı başaramamalarının en önemli iki sebebi; stres ve yoksunluk belirtilerinin ortaya çıkması olmuştur. Katılımcıların %33.9'u (cevabı alınamayan 176 kişi içiyor kabul edildiğinde %27.0'si), kampanyanın başlangıcından araştırmanın yapıldığı Mayıs 1997 tarihine kadar geçen bir yıllık süre içerisinde sigarayı hiç içmediğini, %23.7'si ara sıra içip halen içmediğini, %7.4'ü düzenli bir şekilde içip halen içmediğini ve %35.0'i de içtiğini ve içmeğe devam ettiğini belirtmişlerdir. Elazığ'daki kampanya başarı oranları diğer toplumlardaki başarı oranlarıyla benzer bulunmuştur. Kampanya hazırlık döneminde (Nisan 1996) ve kampanya bırakma döneminde sigaranın bırakılması konusu kadar, sigara ve sağlık konusu da toplumun gündeminde kalmıştır. Yaygın katılım ve yüksek bırakma başarısı sağladığı da dikkate alındığında; Bırak-Kazan kampanyalarının etkili bir sigara mücadele stratejisi olduğu sonucuna varılabilir. Bırak-Kazan kampanyalarının her yıl, her ilde ve il ödülleriyle destekli olarak yapılması hedeflenmelidir.

Evaluation of Elazığ pilot study for the 1996 international smoking cessation lottry

Background and Design.- This is a follow up study aimed to evaluate the effects of the Smoking Cessation Campaign in Elazığ 1996. A random sample of 1000 participants were drawn randomly from a list of 1299 participants. Number of the individuals in the final list was 978. Most of the questions in the questionnaire were the ones requested by the international Quit and Win campaign coordination center. The study was conducted during may 1997 just one year after the cessation campaign had been launched. Of the individuals in the sample 759 responded. Results.- The participation rates were 2,84% and 0,34% among the smokers in the provincial center and the rest of the Elazığ respectively. The overall participation rate was 1.37%. Of the respondents 83.0% were male, 70.0% were between the ages of 25-44. Most of the respondents had at least a high school degree. And 63.6% of the re-sponders were able to give up smoking during campaign period. Among the main reasons reported by the ones who failed to give up smoking were tobacco withdrawal symptoms, and stress. One year abstinence rate among respondents was 33.9%. (If 176 individuals who did not respond are supposed to have failed to give up, this figure will decrease to 27.0%) Among the respondents 23,7% reported that they had smoked sometimes during the 12 months after quit day but they did not smoke at the time of survey; 7.4% reported that although they had continuously smoked in the last year they did not smoke at the time of the survey; 35.0% reported that they had smoked in the last year and they also continued to smoke at the time of the survey. Conclusion.- The results of the survey shows that launching Quit and Win Campaigns is a worthwhile strategy to curb smoking epidemic.

PDF

___

1. Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Bırak-Kazan 1996 Uluslararası Çekilişli Sigarayı Bırakma Kampanyası'nın Koordinasyon Merkezi Sözel Bilgileri. Elazığ. 2. International Quit and Win'96 Summary Report: Draft, March 1998. 3. Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE)'den Alınan Sözel Bilgiler. Ankara. 4. Ergüder T. Elazığ İli Merkezinde 18 ve Üzeri Yaş Nüfusta Sigara Bağımlılığı Prevalans Araştırması (Doktora Tezi).1997. 5. Açık Y, Sezer RE, Bostancı M, Bilgin N, Ergüder T, Polat A, Dinç E. Elazığ'daki Şehirlerarası Otobüs Firmalarıyla Yolculuk Yapan Kişilerin Sigara İçme Durumları ve Şehirlerarası Otobüslerde Sigara İçiminin Yasaklanması Konusundaki Görüşleri. Sağlık İçin Sigara Alarmı 1996; 3: 17-21. 6. Sezer RE, Açık Y. Smoking And Smoking Cessation in Baskil Township Of Elazığ, Turkey. J Smoking Related Dis 1994; 5: 277-281. 7. Sezer RE ve ark. Elazığ'da Görev Yapan Hekimlerin ve Diş Hekimlerinin Sigara Konusundaki Davranışları ve Tutumları (Ekim 1988). I.Kısım. Doğa Türk Sağlık Bilimleri. 1990; 14: 381-390. 8. Onaran D. Doktora Tezi. Sigara Mücadelesinin Elazığ Kent Merkezinde Görev Yapmakta Olan Hekim ve Diş Hekimlerinin Sigara İçme Durumlarına Etkileri. Elazığ.1996. 9. Sezer RE, Açık Y, Bilgin N, Horasan E, Gökdoğan F, Öztürk Z, Oğuzöncül F. Elazığ İlinde Görev Yapan Hemşire ve Ebelerde Sigara Kullanımı. Sağlık İçin Sigara Alarmı.1994; 1: 12-18. 10. Richard P. Cessation and Relapse in Year-Long Workplace Quit-Smoking Contest. P Medicine 1990; 19: 414-423. 11. Cathy E. Community Smoking Cessation Contest: An Effective Public Health Stratgy. Can J Pub Health 1994; 95-98. 12. Resnicow K. Analysis of a Multicomponent Smoking Cessation Project: What Worked and Why. P Medicine 1997; 26: 373-381. 13. Korhoren T, Tatjana K, Salto E, Heikki JK, Puska P. Quit and Win Contest. Evaluation in Three Countries. 1994. 14. Tillgren P, Haglund BJ, Ainetdir T, Holm LE. Who is a successful quitter? One-year follow-up of a National Tobacco Quit and Win Contest in Sweeden. Scand J Soc Med 1995; 23: 193-201. 15. International Quit and Win Seminar Helsinki, 3-4 November, 1997, 21.