Milyas Araştırmalarına Katkılar: Müğren Tümülüsü Boyalı Mezar Odası

Sunulan çalışma, M. J. Mellink tarafından 1970’li yıllarda kısa bir bilgi notu ile bilim dünyasına tanıtılan Müğren Tümülüsü’nü konu edinmektedir. Burada, her an tahrip olma tehlikesiyle karşı karşıya bulunan kalıntıların kayıt altına alınması öncelikli amaç olarak belirlenmiştir. Bu nedenle, metnin birbirini izleyen “Mimari” ve özellikle de “Duvar, Alınlık ve Tavan Resimleri” ayrımlarında risk altında bulunan belli başlı veriler olabildiğince ayrıntılı bir şekilde tanıtılmış; böylece geçen yarım asıra aşkın sürenin ardından elde derli toplu bir kayıt bulunmasına çaba harcanmıştır. Bununla birlikte, bu iki bölümü izleyen ayrımlarda elde edilen “yeni” veriler analiz edilerek Müğren Tümülüsü’nün özel de Milyas genelde ise Batı ve Güneybatı Anadolu boyalı mezar odalarına dönük araştırmalara sunduğu katkılar değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Milyas • Müğren Tümülüsü • Boyalı Mezar Odası • Mimari Betimleme

Contributions to Milyas Studies: The Painted Chamber Tomb of The Müğren Tumulus

First reported on by Prof. M. J. Mellink in a brief notice in the early 1970’s the Müğren Tumulus forms the subject of this study. The primary concern has been to record the extant evidence as completely and as soon as possible, the structure being exposed to the danger of destruction. Therefore, the sections entitled: “Architecture” and “Wall, Gables and Ceiling Paintings” focus upon the recording of the principal elements as any delay in recording these elements would have them lost forever. In particular, the remains of paintwork still visible to the naked eye within the tomb chamber are presented here with their surviving positions inside in metric values; together with schematic drawings and a wide range of visual material. This “new” evidence regarding the planning, architecture and interior decoration of the chamber tomb are discussed in the following parts, within the framework of the contribution they make to studies on the Milyas.

Keywords:

Milyas • Müğren Tumulus • Painted Chamber Tomb • Architectural Depicting,

PDF

___

Adak – Şahin 2004 M. Adak – S. Şahin, “Das Römische Strassen und Siedlungssystem in der Lykischen Milyas (Elmalı Hochebene)”. Gephyra 1 (2004) 84-105.
Baughan 2008 E. P. Baughan, “Lale Tepe: A Late Lydian Tumulus near Sardis: 3. The Klinai”. Ed. N. D. Cahill, Love for Lydia: A Sardis Anniversary Volume Presented to Crawford H. Greenewalt, Jr. Archaeological Exploration of Sardis; Report 4. Cambridge-Massachusetts (2010) 49-78.
Baughan 2010 E. P. Baughan, “Lidya Gömü Gelenekleri”. Ed. N. D. Cahill, Lidyalılar ve Dünyaları/The Lydians and Their World. İstanbul (2010) 273-304.
Baughan 2013 E. P. Baughan, Couched in Death: Klinai and Identity in Anatolia and Beyond. Wisconsin 2013.
Berndt Ersöz 2006 S. Berndt-Ersöz, Phrygian Rock-Cut Shrines. Structure, Function and Cult Practice. Leiden 2006.
Börker-Klähn 2003 J. Börker-Klähn, “Tumulus D von Bayındır bei Elmalı als Historischer Spiegel”. Eds. M. Giorgieri – M. Salvini et al., Licia e Lidia Prima del Vellenizzazione, Atti del Convegno Internazionale, Roma, 11-12 Ottobre 1999. Rome (2003) 69-105.
Bridges 1998 R. A. Bridges, “Arhitecture”. Eds. M. J. Mellink – R. A. Bridges et al., Kızılbel: An Archaic Painted Tomb Chamber in Norther Lycia. Philadelphia (1998) 7-20.
Carstens 2013 A. M. Carstens, “Tracing Elite Networks. A View from the Grave”. Eds. P. Brun – L. Cavalier et al. Euploia, La Lycie et la Carieantiques. Dynamıques des Territoires, Echanges et Identıtés. Bordeux (2013) 101-112.
Coulton 1993 J. J. Coulton, “North Lycia Before the Romans”. Eds. J. Borchhardt – G. Dobesch, Akten des II. Internationalen Lykien Symposions, Wien, 6-12 Mai 1990. Wien (1993) 79-86.
Dedeoğlu 2003 H. Dedeoğlu, The Lydians and Sardis. İstanbul 2003.
Dörtlük 1988 K. Dörtlük, “Elmalı Bayındır Tümülüsleri Kurtarma Kazısı”. Kazı Sonuçlan Toplantısı 10 (1988) 171-174.
Eslick 1992 C. Eslick, Elmalı-Karataş I: The Neolithic and Chalcolithic Periods. Bryn Mawr 1992.
Fiedler – Taşlıalan 2002 G. Fiedler – M. Taşlıalan, “Un Monument Rupestre Phrygian au Bord du Lac de Hoyran”. Anatolia Antique 10 (2002) 99-112.
Foss 2006 P. W. Foss, The Hacımusalar Project Regional Survey: Landscape and Settlement Investigations in the Elmalı Plain. Kaynak: http://quemdixerechaos.com/lycia/ [Son Erişim: 12.02.2015].
Frei 1993 P. Frei, “Milyer-Termilen-Solymer-Lykier. Etnische und Politische Einheiten auf der Lykischen Halbinsel”. Eds. J. Borchhardt – G. Dobesch, Akten des II. Internationalen Lykien Symposions, Wien, 6-12 Mai 1990. Wien (1993) 87-98.
Greenewalt 2001 C. H. Greenewalt, “Sardis: Archaeological Research and Conservation Projects in 1999”. Kazı Sonuçları Toplantısı 22 (2001) 415–24.
Hall 1986 A. Hall, “The Milyadeis and Their Territory”. Anatolian Studies 36 (1986) 137-157.
Haspels 1971 C. H. E. Haspels, The Highlans of Phrygia. Sites and Monuments, Vol. I-II. Princeton 1971.
Henry 2010 O. Henry, “Güneybatı Anadolu Taş Mezar Odalarının Ahşap Mimari Yansımaları”. Eds. L. Sumerer – A. Von Kienlin, TATARLI. Renklerin Dönüşü/The Return of Colours/Rückkehr der Farben. İstanbul (2010) 296- 317.
Hülden 2011 O. Hülden, “Considerations on the Tumuli of Lycia in the Pre-Classical Period”. Anatolia Antiqua 19 (2011) 495-514
Işık 2000 F. Işık, Die Statuetten von Tumulus D bei Elmalı - Elmalı Tümülüsü Yontucakları (Lykia 5). Antalya 2000.
İl 2010 Ö. İl, Tumuli Asiae Minoris: Untersuchung zu den Phrygischen und Lydischen Tumulusgräbern der Eisenzeit im Zentralen und Westlichen Kleinasien. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Heidelberg Üniversitesi. Heidelberg 2010.
Kasper 1970 S. Kasper, “Eine Nekropole Nordwestlich von Soma”. Archäologischer Anzeiger 80 (1970) 71-85.
Keen 1996 A. G. Keen, Dynastic Lycia: A Political History of the Lycians and their Relations with Foreign Powers: 545-362 B.C. Leiden 1996.
Lockwood 2011 S. E. Lockwood, Aytas Mevkii/lslamlar in the Elmali Basin, Turkey: A Multi-Period Sepulchral Site in Northem Lycia. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Cincinnati Üniversitesi. Cincinnati 2011.
McLauchlin 1985 B. K. McLauchlin, Lydian Graves and Burial Customes. Yayınlanmamış Doktora Tezi, University of California. Berkeley 1985.
Mellink 1971 M. J. Mellink, “Excavations at Karataş-Semayük and Elmalı, Lycia, 1970”. American Journal of Archaeology 75/3 (1971) 245-255.
Mellink 1972 M. J. Mellink, “Excavations at Karataş-Semayük and Elmalı, Lycia, 1971”. American Journal of Archaeology 76/3 (1972) 257-259.
Mellink 1973 M. J. Mellink, “Excavations at Karataş-Semayük and Elmalı, Lycia, 1972”. American Journal of Archaeology 77/3 (1973) 293-307.
Mellink 1975 M. J. Mellink, “Excavations at Karataş-Semayük and Elmalı, Lycia, 1974”. American Journal of Archaeology 79/4 (1975) 349-355.
Mellink 1976a M. J. Mellink, “Symbolic Doorway of the Tumulus at Karaburun, Elmalı”. TTK 8/1 (1976) 383-387.
Mellink 1976b M. J. Mellink, “Local, Phrygian and Greek Traits in Northern Lycia”. Revue Archeologique 1 (1976) 21-34.
Mellink 1983 M. J. Mellink, “Wall Paintings of West Anatolian Tombs Element of a Tradition”. Kazı Sonuçları Toplantısı 5 (1983) 171-175.
Mellink 1991 M. J. Mellink, “The Native Kingdoms of Anatolia”. Cambridge Ancient History III/2 (1991) 619–665.
Mellink 1998 M. J. Mellink, Kızılbel. An Archaic Painted Tomb Chamber in Northern Lycia. Bryn Mawr 1998.
Ozaner 2004 F. Ozaner, Avlan Gölü Yeşererek Ekosistemdeki Yerini Alabilecek Mi?. Ankara 2004.
Özgen 2006 İ. Özgen, “Elmalı Ovası ve Hacı Musalar”. Eds. K. Dörtlük – B. Varkıvanç et al., III. Uluslararası Likya Sempozyumu 07-10 Kasım 2005, Antalya, Sempozyum Bildirileri, Cilt II. Antalya (2006) 537-556.
Özgen – Öztürk 1996 İ. Özgen – J. Öztürk, The Lydian Treasure: Heritage Recovered. İstanbul 1996.
Proietti 1986 G. Proietti, Cerveteri, Edizioni Quasar. Roma 1986.
Ratté 1989 C. Ratté, Lydian Masonry and Monumental Architecture at Sardis. Yayınlanmamış Doktora Tezi, University of California. Berkeley 1989.
Roosevelt 2008 C. H. Roosevelt, “Lale Tepe: A Late Lydian Tumulus near Sardis: 1. Introduction, Excavation, and Finds”. Ed. N. D. Cahill, Love for Lydia: A Sardis Anniversary Volume Presented to Crawford H. Greenewalt, Jr. Archaeological Exploration of Sardis; Report 4. Cambridge - Massachusetts (2008) 1-24.
Roosevelt 2012 C. H. Roosevelt, “Iron Age Western Anatolia: The Lydian Empire and Dynastic Lycia”. Ed. D. Potts, A Companion to the Archaeology of the Ancient Near East, Vol. 2. Malden - Oxford (2012) 896–913.
Roosevelt – Luke 2010 C. H. Roosevelt – C.Luke, “Lidya’da Boyalı Mezar Odaları”. Eds. L. Sumerer – A. Von Kienlin, Tatarlı: Renklerin Dönüşü/The Return of Colours/Rückkehr der Farben. İstanbul (2010) 342-353.
Sams 2012 K. Sams, “Frig Tümülüsleri/Phrygian Tumuli”. Eds. T. Tüfekçi Sivas – H. Sivas, Frigler/Phrygians. Midas’ın Ülkesinde, Anıtların Gölgesinde/In the Land of Midas, In the Shadow of Monuments. İstanbul (2012) 244-259.
Saraçoğlu 1989 H. Saraçoğlu, Akdeniz Bölgesi. Ankara 1989.
Sivas 2012 H. Sivas, “Frig Kaya Mezarları/Phrygian Rock-Cut Tombs”. Eds. T. Tüfekçi Sivas – H. Sivas, Frigler/Phrygians. Midas’ın Ülkesinde, Anıtların Gölgesinde/In the Land of Midas, In the Shadow of Monuments. İstanbul (2012) 260-287.
Steingraeber 2010 S. Steingraeber, “Arkaik Dönem Etrüsk Mezar Resimleri ve Anadolu İonya Sanatıyla İlişkileri”. Eds. L. Sumerer – A. Von Kienlin, Tatarlı: Renklerin Dönüşü/The Return of Colours/Rückkehr der Farben. İstanbul (2010) 354-367.
Stinson 2008 P. T. Stinson, “Lale Tepe: A Late Lydian Tumulus near Sardis: 2. Architecture and Painting”. Ed. N. D. Cahill, Love for Lydia: A Sardis Anniversary Volume Presented to Crawford H. Greenewalt, Jr. Archaeological Exploration of Sardis; Report 4. Cambridge-Massachusetts (2008) 25-48.
Şahin 2014 S. Şahin, Stadiasmus Patarensis. Itinera Romana Provinciae Lyciae/Likya Eyaleti Roma Yolları. İstanbul 2014.
Taka – Korkut et al. 2014 T. Taka – T. Korkut et al. “Archaeological Evidence for 9th and 8th Millenia BC. At Girmeler Cave near Tlos at SW Anatolia”. Documenta Praehistorica XLI (2014) 111-118.
Timur 2007 Ö. B. Timur, Avlan Gölü Örneğinde Islak Alan Kurutma Girişimlerinin Peyzaj Değerler Üzerine Etkilerinin Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi. Ankara 2007.
Tüfekçi-Sivas 2007 T. Tüfekçi-Sivas, “Batı Frigya’da Frig Yerleşmeleri ve Kaya Anıtları’nın Araştırılması”. Eds. H. Sivas – T. Tüfekçi Sivas, Friglerin Gizemli Uygarlığı/The Mysterious Civilization of The Phrygians. İstanbul (2007) 77-92.
Tüfekçi-Sivas 2010 T. Tüfekçi-Sivas, “Yeni Bir Boyalı Frig Mezarı”. Eds. L. Sumerer – A. Von Kienlin, Tatarlı: Renklerin Dönüşü/The Return of Colours/Rückkehr der Farben. İstanbul (2010) 330-341.
Tüfekçi-Sivas 2012 T. Tüfekçi-Sivas, “Frig Vadileri ve Kutsal Yazılıkaya-Midas Kent/ Phrygian Valleys and Sacred Yazılıkaya-Midas City”. Eds. T. Tüfekçi Sivas – H. Sivas, Frigler/Phrygians. Midas’ın Ülkesinde, Anıtların Gölgesinde/In the Land of Midas, In the Shadow of Monuments. İstanbul (2012) 112- 161.
von Kienlin 2010 A. von Keinlin, “Mezar Mimarisi/Tomb Architecture /Grabarchitecture”. Eds. L. Sumerer – A. Von Kienlin, Tatarlı: Renklerin Dönüşü/The Return of Colours/Rückkehr der Farben. İstanbul (2010) 88-119.
Warner 1979 J. Warner, “The Megaron and Apsidal House in early Bronze Age Western Anatolia: New Evidence from Karataş”. American Journal of Archaeology 80/2 (1979) 133-147.
Warner 1994 J. L. Warner, Elmalı-Karataş II. The Early Bronze Age Village of Karataş. Bryn Mawr 1994.
Yener – Demirel 2005 A. Yener – M. Demirel, “Gölova (Müğren) Anıt Mezar”. Antalya Kültür Envanteri (Korkuteli-Elmalı). Antalya (2005) 111.
Young 1981 R. S. Young, Three Great Early Tumuli, The Gordion Excavations Final Reports, Volume 1. Pennsylvania 1981.
Yücel 1958 T. Yücel, “Teke Yöresi Orta Bölümünün Mevzii Coğrafyası”. AÜDTCF Dergisi 16/1-2 (1958) 143-204.