Öğrencilerin Zorbalık Davranışı Eğilimlerinin Spora Katılım Açısından İncelenmesi

Günümüzde okullarda artan bir problem olarak görülen zorbalık “bir veya birden çok öğrencinin, kendilerinden daha güçsüz öğrencileri, kasıtlı ve sürekli olarak rahatsız etmesiyle sonuçlanan ve öğrencinin kendisini koruyamayacak durumda olduğu bir saldırganlık türü” olarak tanımlanmaktadır. Çocukların bütünsel gelişiminde önemli bir araç olarak görülen spora katılımın zorbalık davranışları üzerinde bir etkisinin olup olmadığı incelenmelidir. Bu düşünceden hareketle, bu araştırmada ortaokul öğrencilerinin zorbalık davranış eğilimlerinin spora katılım açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma nicel araştırma yöntemlerinden betimleyici nitelikli tarama modelinde gerçekleştirilmiştir. Verilerin elde edilmesinde, olasılıklı olmayan örnekleme yöntemlerinden amaçlı örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Katılımcılar Manisa’da 6. 7. 8. sınıflarda öğrenim gören 300 ortaokul öğrencisidir. Veri toplama aracı olarak Satan (2006) tarafından geliştirilen Zorbalık Davranış Eğilim Ölçeği (ZDEÖ) kullanılmıştır. Veri analizinde bağımsız örneklemler t-testi ve tek yönlü varyans analizi test teknikleri kullanılmıştır. Sonuçlar, spor yapmayan öğrencilerin ölçeğin bütününe ait zorbalık puan ortalamalarının spor yapanlara göre anlamlı düzeyde yüksek olduğunu göstermektedir. Benzer şekilde, verilerin cinsiyet değişkenine göre analizinde, spor yapmayan kızların ölçeğin bütününe ait zorbalık puan ortalamalarının spor yapan kızlara göre anlamlı düzeyde yüksek olduğu tespit edilmiştir. Sınıf değişkenine göre verilerin analizinde, 6 ve 8. sınıfların duygu zorbalığı alt boyutu dışında ölçeğin tüm alt boyutlarında ve ölçek puan ortalamasında spor yapmayanların zorbalık puanlarının anlamlı düzeyde yüksek olduğu görülmüştür. Bu araştırmadan elde edilen sonuçlara dayalı olarak, öğrencilerin spor faaliyetlerine düzenli olarak katılımının, akran zorbalığı gibi istenmeyen davranışların azaltılmasında etkili olabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Akran zorbalığı, Spor, Ortaokul

Investigation of Students' Bullying Behavior in Terms of Sport Participation

Bullying, which is seen as an increasing problem in schools today, is defined as "a type of aggression resulting in deliberate and constant disturbance in which one person or a group of people against others who are less powerful and unable to defend themselves. Participation in sport activities which is seen as an important tool in the holistic development of children, is an important issue that needs to be examined whether it has an impact on bullying behaviours. With this in mind, it was aimed to examine the bullying behaviour tendencies of secondary school students in terms of participation to the sport. The research was carried out with descriptive survey model. Purposeful sampling method was used for obtaining data from non-probabilistic sampling methods. Participants are 300 middle school 6th, 7th and 8th grade students in Manisa. Bullying Behaviour Tendency Scale (BBTC) developed by Satan (2006) was used as data collection tool. Independent samples t-test and one-way analysis of variance were used for data analysis. The results showed that the bullying average points of the students who not participate sport were significantly higher than the licensed sport participants. Similarly, the analysis of the data according to gender variable showed that the total score average of the girls who not participate sports is significantly higher than the girls who participate sportive activities regularly. As indicated by the results of this study, encouraging students to sportive activities is thought to be effective in reducing unwanted behaviours such as peer bullying.

Keywords:

Sports Secondary School, Peer Bullying, Secondary School,

PDF

___

Adler, A.L. (2014). An Examination Into Bullying In The Adolscent Sport Context Master Thesis, Queen’s University, School of Kinesiology and Health Studies, Ontario,Canada.
Anokye, N. K., Trueman, P., Green, C., Pavey, T. G. and Taylor, R. S. (2012). Physical activity and health related quality of life. BMC Public Health, 12(624), 1-8.
Aluede, O., Adeleke, F., Omoike, D., & AfenAkpaida, J. (2008). A review of the extent, nature,characteristics and effects of bullying behaviour in schools. Journal of Instructional Psychology, 35, 151–158.
Arseneault, L., Bowes, L., & Shakoor, S. (2010). Bullying victimization in youths and mental health problems: “Much ado about nothing?” Psychological Medicine, 40(05), 717–729.
Aytan, G. K. (2010). Ortaöğretim öğrencilerinin sosyalleşmelerinde sporun etkileri. Doktora tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
Balcı, A. (2004). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeleri. Ankara: PegemA Yayıncılık.
Bandura, A. (1965). Vicarious Processes: A Case of No-Trial Learning. Advances in experimental social psychology, 2, 1-55.
Berkowitz, L. (1993). Pain and aggression: Some findings and implications. Motivation & Emotion, 17(3), 277–293.
Bredemeier, J., Brenda, Weiss, R., Maureen.Shıelds, L., David., Cooper, A.B., Bruce. (1987). The Relationship Between Children's Legitimacy Judgments and Their Moral Reasoning, Aggression Tendencies,and Sport Involvement, Sociology Of Sport Journal, 4, 48-60.
Brown, B. B., & Larson, J. (2009). Peer relationships in adolescence. In R. M. Lerner & L. Steinberg (Eds.), Handbook of adolescent psychology, Vol. 2: Contextual influences on adolescent development (74-103). Hoboken, NJ: John Wiley.
Burnukara, P. ve Uçanok, Z. (2012). İlk ve Orta Ergenlikte Akran Zorbalığı: Gerçekleştiği Yerler ve Baş Etme Yolları. Türk Psikoloji Yazıları, 15 (29), 68-82.
Collot D'Escury, A., & Dudink, A. (2010). Bullying beyond school: Examining the role of sports. In S. Jimerson, S. Swearer, & D. Espelage (Eds.), Handbook of bullying in school: An international perspective (pp. 235–248). New York, NY: Routledge.
Çelik, O.B, Kurtipek, S, İlhan, E.L. (2016). Increasing bullying tendency in schools: a research in the context of extracurricular sportive activities. Ovidius University Annals, Series Physical Education & Sport/Science, Movement & Health, 16(2),335-342.
Dalbudak, İ., Ramazanoğlu, F., Beyleroğlu, M., Gökyürek, B., ve Okan, İ. (2016). Spor bilimleri fakültesindeki performans sporcusu ve spor yapmayan meslek yüksekokulundaki öğrencilerin duygusal zeka ve saldırganlık düzeylerinin incelenmesi ısparta örneği. Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 18(4), 51-66.
Demir, N.Ö., Baran, A.G., Ulusoy, D. (2005). Türkiye’de ergenlerin arkadaş-akran grupları ile ilişkileri ve sapmış davranışlar: Ankara örneklemi. Bilig, 32, 83-108.
Eccles, J.S., Barber, B.L., Stone, M., Hunt, J. (2003) Extracurricular Activities and Adolescent development. Journal of Social, 59(4), 865–889.
Endresen, M., Inger., Olweus, Dan. (2005) Participation in power sports and antisocial involvement in preadolescent and adolescent boys. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 46(5), 468–478.
Espelage, D. L., & Holt, M. K. (2001). Bullying and victimization during early adolescence: Peer Influences and psychosocial correlates. Trauma, 2(2-3), 123–142.
Evans, B., Adler, A., MacDonald, D., & Cote, J. (2016). Bullying victimization and perpetration among adolescent sport teammates. Pediatric Exercise Science, 28(2), 296–303.
Forbes, G. B., Adams-Curtis, L. E., Pakalka, A. H., & White, K. B. (2006). Dating aggression sexual coercion, and aggression-supporting attitudes among college men as a function of participation in aggressive high school sports. Violence Against Women, 12(5), 441-455.
Forster,M., Dyal, S. R., Baezconde-Garbanati, L., Chou, C. P., Soto, D. W., & Unger, J. B. (2013). Bullying victimization as a mediator of associations between cultural/familial variables,substance use, and depressive symptoms among Hispanic youth. Ethnicity and Health, 18(4), 415–432.
Fox, C. L., & Boulton, M. J. (2005). The social skills problems of victims of bullying: Self, peer and teacher perceptions. British Journal of Educational Psychology, 75, 313-328.
Furniss, C. (2000). Bullying in schools: It’s not a crime – is it? Education and Law, 12(1), 10-29.
Helion, J. G. (1996). If we build it, they will come: Creating an emotionally safe physical education environment. Journal of Physical Education, Recreation & Dance, 67(6), 40-44.
Hodges, E. V., Boivin, M., Vitaro, F., & Bukowski, W. M. (1999). The power of friendship:Protection against an escalating cycle of peer victimization. Developmental Psychology, 35, 94-101.
Huesmann, L. R. (1998). The role of social information processing and cognitive schema in the acquisition and maintenance of habitual aggressive behavior (p: 73-109), in “Human Aggression: Theories, Research and Implications For Social Policy” (Ed.Russell G. Geen & Edward Donnerstein). Academic Press, New York.
Hymel, S., & Swearer, S. (2015). Four decades of research on school bullying: An introduction. American Psychologist, 70, 293-299.
Jachyna, P. (2013). Boy’s bodies: Speaking the unspoken. Sport, Education and Society, 18(6), 842–846.
Juvonen, J., & Graham, S. (2002). Self-views versus peer perceptions of victim status among early adolescents. In J. Juvonen & S. Graham (Eds.), Peer harassment in school: The plight of the vulnerable and victimized (pp. 105–124). New York, NY: Guilford.
Kazancı, F., ve İlci, B.H. (2018). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinde Spor Yapma Durumlarına Göre Atılganlık ve Akran Zorbalığı Özelliklerinin İncelenmesi, Bitlis İli Örneği, International Journal Mountaineering and Climbing, 1(1), 25-30.
Kılıç, N. (2009). İlköğretim 6, 7, 8. Sınıf öğrencilerinin zorbalık düzeylerinin yordanması (Konya ili Cihanbeyli ilçesi ilçe merkez örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Koç, M. (2007). Şiddetin ortaya çıkardığı psikolojik travmayla baş etmede sporun işlevselliği. Ahmet Yesevi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18, 167-179.
Koruç, Z., ve Bayar, P. (1989). Sporun Kişilik Üzerine Etkileri Araştırma Raporu. Ankara: Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü.
Kowalski, R. M., & Limber, S. E. (2007). Electronic bullying among middle school students. Journal of Adolescent Health, 41, 22-30.
Kristensen, S. M., & Smith, P. K. (2003). The use of coping strategies by Danish children classed as bullies, victims, bully/victims, and not involved, in response to different (hypothetical) types of bullying. Scandinavian Journal of Psychology, 44, 479-488.
Lindquist, L. M., Livingston, N. A., Heck, N. C., & Machek, G. R. (2017). Predicting depressive symptoms at the intersection of attribution and minority stress theories. Journal of Gay & Lesbian Mental Health, 21(1), 32–50.
Mahoney, J.L., Stattin, H. (2000). Leisure activities and adolescent antisocial behavior: The role of structure and social context. Journal of Adolescence, 23, 113-127.
Meland E, Rydning J.H., Lobben S., Breidablik H.J., Ekeland T.J. (2010). Emotional, self-conceptual, and relational characteristics of bullies and the bullied, Scandinavian Journal of Public Health, 38(4),359-367.
Melim, F., & Oliveira, B. (2013). Prática desportiva, um meio de prevenção do bullying na escola? Movimento, 19(2), 55–77.
Mermer, F. (2012.). Ortaöğretim öğrencilerinde akran çatışmasının incelenmesi. Hemşirelik Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
Mynard, H., & Joseph, S. (2000). Development of the multidimensional peer-victimization scale. Aggressive Behavior, 26, 169-178.
Nansel, T., Overpeck, M., Pilla, R., Ruan, W., Simon-Mortton, B., & Scheidt, P. (2001). Bullying behaviors among U.S. youth: Prevalence and association with psychosocial adjustment. Journal of the American Medical Association, 285, 2094-2100.
Nansel, T. R., Overpeck, M. D., Haynie, D. L., Ruan, W. J., & Scheidt, P. C. (2003). Relationships between bullying and violence among US youth. (Reprinted). Archives of Pediatric and Adolescent Medicine, 157, 348-353.
O'Connor, J.A., Graber, K.C. (2014). Sixth-Grade Physical Education: An Acculturation of Bullying and Fear, Research Quarterly for Exercise and Sport, 85(3), 398-408.
Olweus, D. (1993). Bullying at school: What we know and what we can do. Malden, MA: Blackwell Publishing.
Öz, A.Ş., Kırımoğlu, H., ve Temiz, A. (2011). İlköğretim II. Kademe Öğrencilerinin Spor Yapma Durumlarına göre Zorbalık Eğilimleri ve Zorbalıkla Baş Etme Tarzlarının Spor ve Özel Eğitim Açılarından İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 13(2), 237–245.
Pace, B. (2001). Bullying. JAMA, 285(16), 2158-2159. Akt: Gökler, R.(2009). Okullarda Akran Zorbalığı. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(2), 512-537.
Peguero, A. A. (2008). Bullying victimization and extracurricular activity. Journal of School Violence, 7, 71-87.
Peter, T., Taylor, C., Campbell, C. (2016). “You can’t break… when you’re already broken”: The importance of school climate to suicidality among LGBTQ youth. Journal of Gay & Lesbian Mental Health, 20(3), 195–213.
Pişkin, M. (2002). Okul zorbalığı: Tanımı, türleri, ilişkili olduğu faktörler ve alınabilecek önlemler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 2(2), 531-562.
Pişkin, M. (2005). Okulda Akran Zorbalığı. Ankara Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğü Özel Eğitim Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Bölümü “Okullarda Şiddet” Paneli. Ankara: 12 Ocak 2005.
Raskauskas, J., & Stoltz, A. D. (2007). Involvement in traditional and electronic bullying among adolescents. Developmental Psychology, 43, 564-575.
Rigby, K. (2007). Bullying in schools and what to do about it, Melbourne, Australian Council for Education Research.
Russell, S. T., & Toomey, R. B. (2013). Risk and protective factors for suicidal thoughts among sexual minority youth: Evidence from the Add Health study. Journal of Gay & Lesbian Mental Health, 17(2), 132–149.
Satan, A. (2006). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin zorba davranış eğilimlerinin okul türü ve bazı sosyo-demografik değişkenler ile ilişkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Shannon, C., S. (2013). Bullying in recreation and sport settings: Exploring hatred factors, prevention efforts, and intervention strategies. Journal of Park & Recreation Administration, 31(1), 15–33.
Shields, L.L.,D., Bredemeier, L.J.L., Gardner, D.E., Bastrom, A. (1995) Leadership, Cohesion, and Team Norms Regarding Cheating and Aggression. Sociolocy of Sport Journal, 12, 324-336.
Somerset, S., Hoare, D.J. (2018). Barriers to voluntary participation in sport for children: a systematic review, BMC Pediatrics, 18(1),47.
Spriggs, A. L., Iannotti, R. J., Nansel, T. R. & Haynie, D. L. (2007). Adolescent bullying involvement and perceived family, peer and school relations: Commonalities and differences across race/ethnicity. Journal of Adolescent Health, 41, 283-293.
Steinfeldt, J. A., Vaughan, E. L., LaFollette, J. R. & Steinfeldt, M. C. (2012). Bullying among adolescent football players: Role of masculinity and moral atmosphere. Psychology of Men & Masculinity, 13(4), 340-353.
Symons, C., Sbaraglia, M., Hillier, L., & Mitchell, A. (2010). Come out to play: The sports experiences of lesbian, gay, bisexual and transgender (LGBT) people in Victoria. Melbourne, Victoria: Victoria University.
Tarhan, Ö. (2015). Sosyal bilgiler öğretmeni adaylarının politik okuryazarlığa ilişkin görüşleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9, 649-669.
Tedeschi, J.T., & Felson, R.B. (1994). Violence, aggression, & coercive actions. Washington, DC: American Psychological Association.
Tonts M. (2005). Competitive sport and social capital in rural Australia. Journal of Rural Studies 21, 137–149.
Tutkun, E., Güner, B. Ç., Ağaoğlu, S. A., & Soslu, R. (2010). Takım sporları ve bireysel sporlar yapan sporcuların saldırganlık düzeylerinin değerlendirilmesi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 1(1), 23-29.
Vertommen, T., Veldhoven, N., Wouters, K., Kampen, J., Brackenridge, C., Rhind, D., … Van Den Eede, F. (2016). Interpersonal violence against children in sport in the Netherlands and Belgium. Child Abuse & Neglect, 51, 223–236.
Volk, A. A., & Lagzdins, L. (2009). Bullying and victimization among adolescent girl athletes. Athletic Insight, 11(1), 12–25.
Wang J, Iannotti R.J, Nansel T.R. (2009). School bullying among adolescents in the United States: physical, verbal, relational, and cyber, Journal of Adolescent Health, 45(4),368-75.
Whitney, I., & Smith, P. K. (1993). A survey of the nature and the extent of bullying in junior,middle, and secondary schools. Educational Research, 35, 3-25.
Yazıcıoğlu, Y., Erdoğan, S. (2007) SPSS uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Detay Yayıncılık, II. Baskı, Ankara.
Yeager, D. S., Fong, C. J., Lee, H. Y., & Espelage, D. L. (2015). Declines in efficacy of anti-bullying programs among older adolescents: Theory and a three-level meta-analysis. Journal of Applied Developmental Psychology, 37, 36-51.
Zillmann, D. (1988). Cognition-excitation interdependencies in aggressive behavior. Aggressive Behavior 14(1), 51–64.