İşıl USTA, Serol KARALAR, Tülay DEMİRALAY

Örgütsel Adalet Algısı ve Örgütlerde İntikam Niyeti Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma

Öz Her çalışan kendi yaptığı iş, aldığı ücret, ödül, ceza, yöneticilerinin kendisine gösterdiği davranış gibi unsurlar ile diğer çalışanların sahip olduğu unsurları ve onlara karşı gösterilen davranışları karşılaştırarak örgüt içinde adalet olup olmadığı sonucuna ulaşmaktadır. Örgütte adaletsizliğin var olduğunu düşünen çalışan, intikam eğiliminde bulunma gibi olumsuz duygular geliştirebilmektedir. İntikam, örgüt içinde istenmeyen, örgüte zarar veren bir durum olup çalışan, intikam sonucunda mağduriyetini giderme ve adaleti sağlama beklentisi içerisine girebilmektedir. Kavramların sahip olduğu önem doğrultusunda bu çalışmanın amacı; örgütsel adalet algısının örgütlerde intikam niyeti üzerindeki etkisinin incelenmesidir. Bu amaçla, bir devlet üniversitesinin 4 yıllık eğitim veren fakülte ve yüksekokullarında araştırma görevlisi kadrosunda görev yapan 154 kişi üzerinde bir anket çalışması yürütülmüştür. Yapılan lojistik regresyon analizi sonucunda araştırma görevlilerinin intikam niyeti ve örgütsel adalet algıları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmamış olmakla birlikte intikam niyetini, süreçler ve kişilerarası etkileşimlerdeki adaletten çok dağıtım adaletinin etkileyebileceği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Örgütsel Adalet Algısı, İntikam Niyeti, Araştırma Görevlisi

PDF

___

Akanbi, P. A. ve Ofoegbu, O. E. (2013). Impact of perceived organizational justice on organizational commitment of a food and beverage firm in Nigeria. International Journal of Humanities and Social Science, 3 (14), 207-218.
Akın, M., Özdevecioğlu, M. ve Ünlü, O. (2012). Örgütlerde intikam niyeti ve affetme eğiliminin çalışanların ruh sağlıkları ile ilişkisi. Amme İdaresi Dergisi, 45 (1), 77-97.
Aquino, K., Tripp, T.M., ve Bies, R.J. (2006). Getting even or moving on? Power, procedural justice, and types of offense as predictors of revenge, forgiveness, reconciliation, and avoidance in organizations. Journal of Applied Psychology, 9(3), 653-668.
Bağcı, Z. (2013). Çalışanların örgütsel adalet algılarının örgütsel bağlılıkları üzerindeki etkisi: Tekstil sektöründe bir inceleme. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9 (19), 163-184.
Bakhshi, A., Kumar, K. ve Rani E. (2009). Organizational justice perceptions as predictor of job satisfaction and organization commitment. International Journal of Business and Management, 4(9), 145-154.
Bies, R. J. ve Tripp, T. M. (2005). The study of revenge in the workplace: Conceptual, ideological, and empirical issues. Counter productive workplace behavior: An integration of both actor and recipient perspectives on causes and consequences. Fox, S. & Spector, P.E. (Eds.). Washington, D.C.: APA Press.
Bies, R. J. ve Tripp, T. M. (2001). A passion for justice: The rationality and morality of revenge. Justice in workplace from theory to practice.
Cropanzano, R. (Eds). London: Lawrence Earlbaum Associates Publishers.
Bies, R. J. ve Tripp, T. M. (1996). Beyond distrust “Getting even” and need for revenge. Trust in organizations: Frontiers of theory and research. Kramer, R. M. and Tyler, T. R. (Eds). USA: Sage Publications.
Bradfield, M. ve Aquino, K. (1999). The effects of blame attributions and offender likableness on forgiveness and revenge in the workplace. Journal of Management, 25 (5), 607-631.
Buluc, B. ve Gunes, A. M. (2014). Relationship between organizational justice and organizational commitment in primary schools. Anthropologist, 18 (1), 145-152.
Cihangiroğlu, N. (2011). Askeri doktorların örgütsel adalet algıları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkinin analizi. Gülhane Tıp Dergisi, 53, 9-16.
Cohen, L., Manion, L. ve Morrison, K. (2007). Research methods in education, 6th Edition, New York: Routledge.
Colquitt, J. A. (2001). On the dimensionality of organizational justice: A construct validation of a measure. Journal of Applied Psychology, 86 (3), 386-400.
Colquitt, J. A., Conlon, D. E., Wesson, M. J., Porter, C. ve Ng, K. Y. (2001). Justice at the millennium: A meta-analytic review of 25 years of organizational justice research. Journal of Applied Psychology, 86 (3), 425- 445.
Cropanzano, R. ve Greenberg, J. (1997). Progress in organizational justice: Tunneling through the maze. International Review of Industrial and Orgnizational Psychology. C. L., Cooper & I. T. Robertson (Eds.), New York: John Wiley&Sons.
Çokluk, Ö. (2010). Lojistik regresyon analizi: Kavram ve uygulama. Kuram ve uygulamada eğitim bilimleri, 10 (3), 1357-1407.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli İstatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
Demiralay, T. (2014). Hekimlerde örgütsel sessizliğin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi. Basılmamış Doktora Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Folger, R. ve Konovsky, M. A. (1989). Effects of procedural and distributive justice on reactions to pay raise decision. The Academy of Management Journal, 32 (1), 115-130.
Fox, S., Spector, P. E. ve Miles, D. (2001). Counterproductive work behavior (CWB) in response to job stressors and organizational justice: Some mediator and moderator tests for autonomy and emotions. Journal of Vocational Behavior, 59, 291–309.
Greenberg, J. (1990). Organizational justice: Yesterday, today and tomorrow” Journal of Management, 16 (2), 399-432.
Greenberg, J. (1993). The social side of fairness: Interpersonal and informational classes of organizational justice. Justice in the workplace: Approaching fairness in human resource Management, Cropanzano R. (Ed.), New Jersey: Lawrence Erlbaum.
Greenberg, J. ve Colquitt, J. A. (2005). Handbook of organizational justice, New Jersey: Lawrence Erlbaum.
Güllü, S. ve Şahin, S. (2017), Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin örgütsel adalet algısı ile örgütsel intikam (öç alma) eğilimi arasındaki ilişki. International Journal of Human Sciences, 14 (4), 3729-3741.
Gürbüz, S. ve Mert, İ. S. (2009). Örgütsel adalet ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik uygulaması: Kamuda görgül bir çalışma. Amme İdaresi Dergisi, 42 (3), 117- 139.
Güzel, F.Ö., Atilla Gök, G. ve Büyüker İşler, D. (2013). Duygusal emek ve işten ayrılma niyeti ilişkisi: Turist rehberleri üzerinde bir araştırma. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 10 (3), 107-123.
İçerli, L. (2010). Örgütsel adalet: Kuramsal bir yaklaşım. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5 (1), 67-92.
İnce, M. ve Gül, H. (2011). The effect of employees' perceptions of organizational justice on organizational citizenship behavior: An application in Turkish public institutions. International Journal of Business and Management, 6 (6), 134-149.
İyigün, N. Ö. (2012). Örgütsel adalet: Kuramsal bir yaklaşım. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (21), 49-64.
Jena Abadi, H. ve Mobasheri, A. H. (2014). The study of organizational trust effect on organizational transparency and loyalty of primary school teachers in Zahedan City, Iran”, World Applied Programming, 4 (6), 156-160.
Jones, D. (2009). Getting even with one’s supervisor and one’s organization: Relationships among types of injustice, desires for revenge, and counterproductive work behaviors. Journal of Organizational Behavior, 30, 525-542.
Karacaoğlu, K., Aksoy, M. S. ve Şahin, S. (2018). Örgütlerde algılanan mağduriyetin intikam niyetine etkisinde işyeri arkadaşlığının düzenleyici rolü: Kayseri’de bir işletme uygulaması. 6. Örgütsel Davranış Kongresi Bildiriler Kitabı, Isparta.
Kalay, F. (2016). İşletmelerde örgütsel adaletin işgören performansı üzerindeki etkisi: Teorik bir inceleme. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11, 147-158.
Kalaycı, Ş. (Ed.) (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Kıral, B. ve Nayır, S. (2018). Akademisyen görüşlerine göre akademide kin tutma. Yükseköğretim Dergisi, 9(3), 290-302.
Latan, H. ve Ramli, N. A. (2014). The role of organizational justice, trust and commitment in a management control system (MCS)- Gain sharing. International Journal of Accounting and Financial Reporting, 4 (2), 186- 200.
Law, M. (2013). Exploring forgiveness: Do benevolence and revenge associate with procedural justice, workplace satisfaction and intention to leave? International Journal of Management Sciences and Business Research, 2(12), 167-179.
Little, L. M., Simmons, B. L. ve Nelson, D. L. (2007). Health among leaders: Positive and negative affect, engagement and burnout, forgiveness and revenge. Journal of Management Studies, 44 (2), 243-260.
Lowe, R. H. ve Vodanovich, S. J. (1995). A field study of distributive and procedural justice as predictors of satisfaction and organizational commitment. Journal of Business and Psychology, 10 (1), 99–114.
Luthans, F. (2011). Organizational behaviour: An evidence based approach, 12th Edition, New York: McGrawHill.
Mete, Y. A. ve Serin, H. (2014). Effect of perceived organizational justice and organizational trust on organizational commitment behavior. Journal of Educational Science Research, 4 (2), 265-286.
Moghimi, S. M., Kazemi, M. ve Samiie, S. (2013). Studying the relationship between organizational justice and employees’ quality of work life in public organizations: A case study of Qom province. Iranian Journal of Management Studies (IJMS), 6 (1), 119-145.
Ngodo, O. E. (2008). Procedural justice and trust: The link in the transformational leadership – organizational outcomes relationship. International Journal of Leadership Studies, 4 (1), 82-100.
Özdevecioğlu, M. (2008). Organizasyonlarda intikam niyeti (Revenge intention) ve adalet algılamasının rolünü belirlemeye yönelik bir araştırma. 16. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongre Kitabı, 381-385.
Özer, Ö., Sonğur, C., Kar, A., Top, M. ve Erigüç, G. (2014). Organizational stress, organizational cynicism, organizational revenge, intention to quit: Study on research assistants. The Macrotheme Review, 3 (8), 121-128.
Özer, P. S. ve Urtekin, G. E. (2007). Örgütsel adalet algısı boyutları ve iş doyumu ilişkisi üzerine bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28, 107-125.
Özmen, Ö. N., Arbak, Y. T. ve Özer, P. S. (2007). Adalete verilen değerin adalet algıları üzerindeki etkisinin sorgulanmasına ilişkin bir araştırma. Ege Akademik Bakış, 7 (1), 17-33.
Paterson, J. M., Green, A. ve Cary, J. (2002). The measurement of organizational justice in organizational change programmes: A reliability, validity and context-sensitivity assessment. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 75, 393–408.
Pelit, E. ve Bozdoğan, İ. (2014). Çalışanların örgütsel adalet algılamalarının tükenmişlik düzeyleri üzerindeki etkisi: Kemer’deki beş yıldızlı otel işletmelerinde bir uygulama. İşletme Araştırmaları Dergisi, 6 (2), 37-66.
Radmanesh, S. (2015). The impact of organizational justice on organizational loyalty considering the role of spirituality trust variables (Case study: South Pars Gas Complex). Joint International Conference, 27-29 May, Italy.
Rai, G. S. (2013). Impact of organizational justice on satisfaction, commitment and turnover intention: Can fair treatment by organizations make a difference in their workers’ attitudes and behaviors?. International Journal of Human Science, 10 (2), 260-284.
Sjahruddin, H., Sudiro, A. A. ve Normijati (2013). Organizational justice, organizational commitment and trust in manager as predictor of organizational citizenship behavior. Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business, 4 (12), 133-141.
Stillwell, A. M., Baumeister, R. F. ve Priore, R. E. D. (2008). We're all victims here: Toward a psychology of revenge. Basic and Applies Social Psychology, 30, 253-263.
Stuckless, N. ve Goranson, R. (1992). The Vengeance scale: Development of a measure of attitudes toward revenge. Journal of Social Behaviour and Personality, 7 (1), 25-47.
Şantaş, G., Akbolat, M. ve Sağlam, H. (2019). Sağlık çalışanlarında örgütsel affetme ve örgütsel dedikodunun intikam niyeti üzerindeki etkisi", Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 36, 131-148.
Şener, E., Çetinkaya, F. F. ve Akkoca, Y. (2017). Hidden side of the employee relations: The relationship between impression management and revenge intention. International Journal of Business and Management Invention, 6(7), 73-84.
Tokgöz, N. (2011). Örgütsel sinisizm, örgütsel destek ve örgütsel adalet ilişkisi: Elektrik dağıtım işletmesi çalışanları örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 6 (2), 363‐387.
Tripp, T. M., Bies, R. J. ve Aquino, K. (2007). A Vigilante model of justice: Revenge, reconciliation, forgiveness, and avoidance. Social Justice Research, 20 (1), 10-34.
Wade, S. H. (1989). The development of a scale to measure forgiveness. Unpublished Doctoral Dissertation, California: Fuller Theological Seminary.
Yılmaz, Ö. D. (2014). Algılanan mağduriyetin affetme eğilimi ve intikam niyeti üzerindeki etkisi: Konaklama işletmeleri çalışanlarına yönelik bir araştırma. AKÜ İİBF dergisi, XVI (1), 87-105.