Fortune 500 Listesinde Yer Alan Otomotiv Sektörü Firmalarının SWARA Destekli COPRAS Yöntemi İle Değerlendirilmesi

Öz Sektörlere ait performans analizi geleceğe dönük öngörüler yapmak adına büyük önem arz etmektedir. Bu analiz farklı ölçek ve karaktere sahip çok sayıda ölçüt içerdiğinden klasik yöntemler yerine çok kriterli karar verme (ÇKKV) yöntemleri kullanılarak gerçekleştirilmektedir. Çalışmada otomotiv sektöründe faaliyet gösteren, Fortune 500 listesinde yer alan ve 2017 yılı net satış tutarı açısından ilk 10 sırayı teşkil eden firmaların performans ölçümü gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla yapılan analizde kullanılan kriter ağırlıklarının belirlenmesi için SWARA yöntemi tercih edilmiş olup, bu kriter ağırlıkları esas alınarak COPRAS yöntemi ile firmaların performans sıralamasına ulaşılmıştır. Uygulama sonucunda en önemli değerlendirme kriterinin net satış, en yüksek performansa sahip firmanın ise Ford Otomotiv Sanayi A.Ş. olduğu tespit edilmiştir. Çalışmanın otomotiv sektörünün performansının yorumlanması ve isabetli kararlar alınması açısından işletme paydaşları için yol gösterici nitelik taşıması ümit edilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Otomotiv sektörü, Performans Analizi, Çok Kriterli Karar Verme, COPRAS

PDF

___

Aghdaie, M. H., Zolfani, S. H. ve Zavadskas, E. K. (2014). Synergies of data mining and multiple attribute decision making. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 110, 767-776.
Alimardani, M., Hashemkhani Zolfani, S., Aghdaie, M. H. ve Tamošaitienė, J. (2013). A novel hybrid SWARA and VIKOR methodology for supplier selection in an agile environment. Technological and Economic Development of Economy, 19(3), 533-548.
Aksoy, E., Ömürbek, N. ve Karaatlı, M. (2015). AHP Temelli MULTIMOORA ve COPRAS yöntemi ile Türkiye Kömür İşletmeleri’nin performans değerlendirmesi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(4), 1-28.
Avcıoğlu, C., Urhan, C., Özçelik, D., Eryılmaz, E., Özgüner, İ., Mermertaş, Ş. ve diğer. (2018). Sektörel görünüm: Otomotiv ana ve yan sanayi. http://www.tskb.com.tr/i/assets/document/pdf/Otomotiv-SektorelGorunum-Ocak2018.pdf. Erişim tarihi: 17 Ocak 2019.
Başdeğirmen, A. ve Işıldak B. (2018). Ulaştırma sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin performanslarının gri ilişkisel analiz ile değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(2), 563-577.
Başdeğirmen, A. ve Tunca, M. Z. (2017). Lojistik sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin finansal performanslarının gri ilişkisel analiz ile değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 327-340.
Can, G. F., Atalay, K. D. ve Eraslan, E. (2017). Tabletlerin kullanılabilirlik ölçütlerine göre çok kriterli karar verme yaklaşımıyla değerlendirilmesi. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 5, 81-88.
Çakir, S. ve Perçin, S. (2013). Çok kriterli karar verme teknikleriyle lojistik firmalarinda performans ölçümü. Ege Akademik Bakış, 13(4), 449.
Çakır, E. ve Sezen Akar, G. (2017). Bütünleşik SWARA-TOPSIS yöntemi ile makine seçimi: Bir üretim işletmesinde uygulama. International Journal of Academic Value Studies (Javstudies), 3(13), 206-216.
Das, M. C., Sarkar, B. ve Ray, S. (2012). A framework to measure relative performance of Indian technical institutions using integrated fuzzy AHP and COPRAS methodology. Socio-Economic Planning Sciences, 46(3), 230-241.
Esbouei, S. K. ve Ghadikolaei, A. S. (2013). Applying FAHP and COPRAS methods for evaluating financial performance, International Journal of Management, IT and Engineering, Sayı: 3(11), 10-22.
Ginevičius, R. ve Podviezko, A. (2013). The evaluation of financial stability and soundness of Lithuanian banks. Economic research-Ekonomska istraživanja, 26(2), 191-208.
Işık, A. T. ve Adalı, E. A. (2016). A new integrated decision making approach based on SWARA and OCRA methods for the hotel selection problem. International Journal of Advanced Operations Management, 8(2), 140-151.
Kaplanoğlu, E. (2018). ARAS ve COPRAS yöntemleriyle nakit akışına dayalı performans ölçümü: BİST kimya, petrol, kauçuk ve plastik ürünler sektöründe bir uygulama. Muhasebe ve Vergi Uygulamalari Dergisi (Muvu)/Journal Of Accounting & Taxation Studies (JATS), 11(2).
Karabašević, D., Stanujkić, D. ve Urošević, S. (2015). The MCDM model for personnel selection based on SWARA and ARAS methods. Management: Journal of Sustainable Business and Management Solutions In Emerging Economies, 20 (77): 43-52.
Karabašević, D., Stanujkić, D., Urošević, S. ve Maksimovic, M. (2015). Selection of candidates in the mining industry based on the application of the SWARA and the MULTIMOORA methods. Acta Montanistica Slovaca, 20(2): 116–124.
Karabasevic, D., Zavadskas, E. K., Turskis, Z. ve Stanujkic, D. (2016). The framework for the selection of personnel based on the SWARA and ARAS methods under uncertainties. Informatica, 27(1), 49-65.
Keršulienė, V. ve Turskis, Z. (2011). Integrated fuzzy multiple criteria decision making model for architect selection. Technological and Economic Development of Economy, 17(4), 645-666.
Keršuliene, V., Zavadskas, E. K. ve Turskis, Z. (2010). Selection of rational dispute resolution method by applying new step‐wise weight assessment ratio analysis (SWARA). Journal of Business Economics and Management, 11(2), 243-258.
Mulliner, E., Smallbone, K. ve Maliene, V. (2013). An assessment of sustainable housing affordability using a multiple criteria decision making method. Omega, 41(2), 270-279.
Ömürbek, N. ve Akçakaya, E. D. U. (2018). Forbes 2000 listesinde yer alan havacılık sektöründeki şirketlerin entropi, MAUT, COPRAS ve SAW yöntemleri ile analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 23(1), 257-278.
Ömürbek, N. ve Eren, H. (2016). Promethee, MOORA ve COPRAS yöntemleri ile oran analizi sonuçlarının değerlendirilmesi: Bir uygulama-Evaluation of the results of the rate analysis with Promethee, MOORA and COPRASmethods: An application. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 174-187.
Ömürbek, V., Aksoy, E. ve Akçakanat, Ö. (2017). Bankaların sürdürülebilirlik Performanslarının ARAS, MOOSRA ve COPRAS Yöntemleri ile Değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 8(19), 14-32.
Özbek, A. (2017). Çok kriterli karar verme yöntemleri ve Excel ile problem çözümü. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Özbek, A. (2018). Fortune 500 listesinde yer alan lojistik firmaların değerlendirilmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(1), 13-26.
Özbek, A. ve Demirkol, İ. (2018). Lojistik sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin SWARA ve GİA yöntemleri ile analizi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 71-86.
Rabbani, A., Zamani, M., Yazdani-Chamzini, A. ve Zavadskas, E. K. (2014). Proposing a new integrated model based on sustainability balanced scorecard (SBSC) and MCDM approaches by using linguistic variables for the performance evaluation of oil producing companies. Expert Systems with Applications, 41(16), 7316-7327.
Safaei Ghadikolaei, A., Khalili Esbouei, S. ve Antucheviciene, J. (2014). Applying fuzzy MCDM for financial performance evaluation of Iranian companies. Technological and Economic Development of Economy, 20(2), 274-291.
Stanujkic, D., Djordjevic, B. ve Karabasevic, D. (2015). Selection of candidates in the process of recruitment and selection of personnel based on the SWARA and ARAS methods. Quaestus Multidisciplinary Research Journal, 7, 53-62.
Stanujkicć, D., Đorđević, B. ve Đorđević, M. (2013). Comparative analysis of some prominent MCDM methods: A case of ranking Serbian banks. Serbian Journal of Management, 8(2), 213-241.
Stanujkic, D., Karabasevic, D. ve Zavadskas, E. K. (2015). A framework for the selection of a packaging design based on the SWARA method. Inzinerine Ekonomika-Engineering Economics, 26(2), 181-187.
Uygurtürk, H. ve Soylu, N. (2016). Girişim sermayesi yatırım ortaklıklarının likidite ve karlılık performanslarının COPRAS yöntemi ile analizi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 637-650.
Yavuz, Ö. G. H. ve Öztel, A. (2017). Entropi tabanlı COPRAS yöntemı ile ölçek bazında fınansal performans analizi: Bilgi ve iletişim sektöründe bir uygulama, (1. IERFM) Uluslararası Ekonomi Araştırmaları ve Finansal
Piyasalar Kongresi, 1. IERFM Tam Metin Bildiriler Kitabı, Detay Yayıncılık, 122-141.
Yazdani, M., Hashemkhani Zolfani, S. ve Zavadskas, E. (2016). New integration of MCDM methods and QFD in the selection of green suppliers. Journal of Business Economics and Management, 17(6), 1097-1113.
Yurdakul, M. ve İç, Y. T. (2003). Türk otomotiv firmalarının performans ölçümü ve analizine yönelik TOPSIS yöntemini kullanan bir örnek çalışma. Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 18(1).
Zolfani, S. H. ve Banihashemi, S. S. A. (2014). Personnel selection based on a novel model of game theory and MCDM approaches. Proc. of 8th International Scientific Conference Business and Management, 15-16.
Zolfani, S. H., Pourhossein, M., Yazdani, M. ve Zavadskas, E. K. (2018). Evaluating construction projects of hotels based on environmental sustainability with MCDM framework. Alexandria Engineering Journal, 57(1), 357-365.
Zolfani, S. H., Zavadskas, E. K. ve Turskis, Z. (2013). Design of products with both international and local perspectives based on Yin-Yang balance theory and SWARA method. Economic research-Ekonomska istraživanja, 26(2), 153-166.