Ekonomik Özgürlüğe Etki Eden Faktörler: Yükselen Piyasa Ekonomileri İçin Panel Veri Analizi

Öz Bu çalışma seçilmiş 15 yükselen piyasa ekonomisi üzerinde ekonomik özgürlüğe etki eden faktörlerin belirlenmesi amacı ile yapılmıştır. 2000-2017 yılları arasında yıllık veriler kullanılarak yatay kesit bağımlılığını göz önünde bulunduran panel veri analizi yöntemi kullanılmıştır. Kurulan modelde bağımlı değişken olarak ekonomik özgürlük değişkeni kullanılırken bağımsız değişkenler ise ekonomik büyüme, enflasyon, yurtiçi tasarruf, devlet harcamaları ve ticaret özgürlüğü olarak belirlenmiştir. Ekonomik özgürlük, devlet harcamaları ve ticaret özgürlüğü verileri Fraser Institute veri tabanından elde edilirken ekonomik büyüme, enflasyon ve yurtiçi tasarruf değişkenleri Dünya Bankası veri tabanından temin edilmiştir. Serilerin durağanlığı; yatay kesit bağımlılığını ve ortak faktörleri göz önünde bulunduran ikinci kuşak birim kök testlerinden Hadri-Kurozumi (2012) testiyle incelenirken eşbütünleşme ilişkisinin varlığı ise Westerlund (2008) tarafından geliştirilen Durbin-H (Durbin-Hausman) testi ile analiz edilmiştir. Sonuçlara göre ekonomik büyümenin, devlet harcamalarının ve ticaret özgürlüğünün ekonomik özgürlük üzerinde istatistiki olarak anlamlı ve pozitif etkiler yarattığı görülmektedir. Söz konusu pozitif ilişki literatürdeki çalışmaların büyük bir kısmına uyumluluk göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Ekonomik özgürlük, ekonomik büyüme, enflasyon, yurtiçi tasarruf, devlet harcamaları

PDF

___

Acar, M, (2010). Serbest ticaret, ekonomik özgürlükler ve refah. Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 53, 1-28.
Akıncı, M., Yüce, G. ve Yılmaz, Ö (2014). Ekonomik özgürlüklerin iktisadi büyüme üzerindeki etkileri: Bir panel veri analizi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 14, Sayı 2.
Altıntaş, H. Ve Mercan, M., (2015). AR-GE harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisi: OECD ülkeleri üzerine yatay kesit bağımlılığı altında panel eşbütünleşme analizi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt: 70, No: 2, 345-376.
Ashby, N. J., & Sobel, R. S. (2008). Income ınequality and economic freedom in the U.S. States. Public Choice, 134(3-4), 329-346.
Başkaya, A. ve Ö. Manan, (2009). Ekonomik özgürlükler ve demokrasi ile ekonomik performans arasındaki ilişkinin zaman serileri ile analizi: Türkiye örneği, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 5(10), 47- 76.
Breusch, Trevor; Pagan, Adrian (1980). The lagrange multiplier test and ıts applications to model specification in econometrics. Review of Economic Studies, 47 (1), 239-253.
Çetanak, Ö, Özlem ve Işık, Mine (2016). Ekonomik özgürlükler ile ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi: OECD ülkeleri üzerine bir uygulama. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 6 (1),1-16.
Eberhardt, Markus ve Stephen Bond (2009). Cross-section dependence in nonstationary panel models: A novel estimator, MPRA (Munich Personal RePEc Archive), Paper No: 17692. http://mpra.ub.unimuenchen.de/17692/ (16.04.2019).
Fraser Institute (2019) “Understanding Economic Freedom” (https:// www.fraserinstitute.org/economic-freedom/history-of-free-theworld,Erişim Tarihi: 10.06.2019).
Göçer, İ. (2013). Ar-Ge harcamalarının yüksek teknolojili ürün ihracatı, dış ticaret dengesi ve ekonomik büyüme üzerindeki etkileri. Maliye Dergisi, (165), 215-240.
Güney, Taner (2017). Türkiye ve BRICS ülkelerinde ekonomik özgürlüğün ekonomik büyüme üzerindeki etkisi. International Review of Economics And Managment, Volume 5, Number 2, 30-47.
Hadri, K., & Kurozumi, E. (2012). A simple panel stationarity tests ın the presence of cross-sectional dependence. Economics Letters, 115(1), 31– 34.
Justesen, M. K. (2008). The effect of economic freedom on growth revisited: New Evidence on causality from a panel of countries 1970-1999. European Journal of Political Economy, 24(3), 642-660.
Kılıç, Cüneyt & Balan, Feyza (2014). Economic freedom, ınflation rate and their ımpact on economic growth: A panel data analysis. Romanian Journal of Economic Forecasting XVII (1), 160-176.
Kılıç, Cüneyt & Balan, Feyza (2018). Is There an environmental kuznets ınvertedu shaped curve?. Panoeconomicus, Vol. 65, Issue 1, 79-94.
Mahmood, K., Azid, T., Chaudhry, I. S., Faridi, M. Z. (2010). Impact of economic freedom on econo- mic growth: The case of some selected SAARC member countries. International Research Journal of Finance and Economics, 52, 7-16.
Panahi, H., Assadzadeh, A., & Refaei, R. (2014). Economic freedom and economic growth in mena countries. Asian Economic and Financial Review, 4(1), 105.
Pesaran, H.M.; T. Yamagata (2008). Testing slope homogeneity in large panels. Journal of Econometrics, 142, 50-93.
Sağlam, Y., Egeli, A, H ve Egeli, P. (2017). Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde ar&ge harcamaları ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki: Panel veri analizi. Sosyoekonomi, Vol. 25(31), 149-165.
Sucu, B, Muhammed (2017). Yükselen piyasa ekonomilerinde ekonomik özgürlük, büyüme ve kalkınma ilişkisi: Bir panel veri analizi. Bulletin of Economic Theory and Analysis, Volume II, Issue 2, 135-167.
Tunçsiper, B., & Biçen, Ö. F. (2014). Ekonomik özgürlükler ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin panel regresyon yöntemiyle incelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 9(2), 25-46.
World Bank (WB), (2019), “World Development Indicators”, http://databank.world bank.org/data/source/world-development-indicators, Erişim Tarihi: 20.05.2019
Westerlund, Joakim (2008). Panel cointegration tests of the fisher effect. Journal of Applied Econometrics, 23(2), pp.193-233.
Williamson, Claudia R. ve Rachel L. Mathers (2011), Economic freedom, culture and growth, Public Choice, 148(3-4), 313-335.