Sosyal güvenlik sisteminde fiili (itibari) hizmet süresi zammı düzenlemeleri ve sosyal güvenlik kurumu uygulamaları

Özet: 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda düzenlenen fiili hizmet süresi zammı, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu kapsamındaki itibari hizmet süresi ve 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu kapsamındaki fiili hizmet müddeti zammı uygulamaları özellik arz eden sosyal sigortalar düzenlemeleridir. Bu uygulamalar, fiili olarak çalışılan hizmet sürelerine yapılacak çeşitli eklemeler ve emeklilik yaş hadlerinden yapılacak indirimler yoluyla emsal çalışanlara göre daha fazla yıpranan kapsamdaki sigortalılara erken emeklilik avantajı sağlamaktadır. Fiili (itibari) hizmet süreleri işverenler ek prim yükü getirmektedir. Özellikle fiili hizmet kapsamında sigortalı çalıştıran işverenler lehine prim indirimi gibi sigortalı çalıştırmayı teşvik edici düzenlemelerin yapılması özelikle iş sağlığı ve güvenliği kültürünün de yayılmasına yardımcı olacak yöntemlerden birisidir. Ayrıca fiili hizmet kapsamındaki işyerlerinde Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından daha sık denetimlerin yapılması hem sigortalı sahte bildirimlerinin hem de sigortalı bildirilmeyenlerin tespitini kolaylaştıracaktır. Bu çalışmada, itibari hizmet süresi ve fiili hizmet süresi zammı düzenlemelerinin kapsamı ele alınmıştır ama Emekli Sandığı iştirakçileri kapsam dışı bırakılmıştır.

Arrangements of actual (nominal) service term ıncrement in the social security system and the applications of social security ınstitution

Abstract: The implementations of Actual service term increment, arranged in the Social Insurance and General Health Insurance Act., No 5510, nominal service period within the scope of Social Insurances Act., No. 506, and actual service period increment within the scope of Republic of Turkey Pension Fund Act., No. 5434, are social insurance arrangements that are particular to Turkeys social security law. These arrangements, through several additions to be added to period of services actually worked and through reductions to be made from the retirement age limits, provide advantages for the insured people who are within the scope of those worn off more than the peer/fellow employees in terms of early retirement. Actual (nominal) service term increment places an additional premium charge to the employers. Especially, the fact that the regulations to encourage employing the insured such as premium discount in favour of the employers employing the insured within the scope of actual (nominal) service are made is one of the methods that will help spread the culture of occupational health and safety. Also, carrying out more frequent inspections in the establishments within the scope of actual (nominal) service by Social Security Institution will make it easy to detect the fake notifications of those insured and those insured but not declared. In this study, the scope of the actual service term increment and nominal service period arrangements are discussed, but the Pension Fund participants were excluded.

___

Alper Y. (2014) Sosyal Sigortalar Hukuku, Bursa: Dora Yayınları Altındal A ve Şentürk F (2013) Fiili Hizmet Süresi Zammı Uygulamasının Türk Sosyal Güvenlik Sistemine Etkisi, Sosyal Güvence Dergisi, S.4, Kasım 2013, 12

Ataman Y. (2004) Tahsis Mevzuatı ve İşlemleri, Ankara: SSK Başkanlığı Sigorta İşleri Genel Müdürlüğü Tahsisler Daire Başkanlığı Yayın No:679

Başterzi F. (2006) Yaşlılık Sigortası, Ankara: TİSK Yayın No: 275

Caniklioğlu N. (2007) İtibari Hizmet Süresine İlişkin Anayasa Mahkemesi Kararı ve Yaşanan Gelişmeler, Sicil, Aralık 2007, 130

Çavuş Ö. H. (2007a) İtibari Hizmet Süreleri ve SGK Uygulaması, Yaklaşım Dergisi, Ekim 2007. http://uye.yaklasim.com/MagazineContent.aspx?ID=7989&arananKey=% C3%96.%20HAKAN%20%C3%87AVU%C5%9E (01.05.2014)

Çavuş Ö. H (2007b) İtibari Hizmet Sürelerine İlişkin Son Düzenlemeler, Yaklaşım Dergisi, Kasım 2007. http://uye.yaklasim.com/MagazineContent.aspx?ID=8249&arananKey=% C3%96.%20HAKAN%20%C3%87AVU%C5%9E (01.05.2014)

Çavuş Ö. H (2007c) İtibari Hizmet Süresi ve Anayasa Mahkemesinin İptal Kararı Yaklaşım Dergisi, Haziran 2007. http://uye.yaklasim.com/MagazineContent.aspx?ID=7619&arananKey=% C3%96.%20HAKAN%20%C3%87AVU%C5%9E (01.05.2014)

Çavuş, Ö. H (2008) İtibari Hizmet Sürelerine İlişkin Son Sosyal Güvenlik Uygulamaları Yaklaşım Dergisi, Nisan 2008.

http://uye.yaklasim.com/MagazineContent.aspx?ID=8356&arananKey=%C3%96 .%20HAKAN%20%C3%87AVU%C5%9E

Çenberci M. (1997) Sosyal Sigortalar Kanun Şerhi, Ankara: Olgaç Matbaası

Ernam A. N. (1990) Açıklamalı ve Uygulamalı Sosyal Sigortalar Mevzuatı, Ankara: Ongun Kardeşler Matbaacılık

Gerek N (2005) Sosyal Güvenlik Reformu mu Yoksa Sosyal Güvenlik Çıkmazı mı?, TÜHİS, C.19, S.6, Kasım 2005, 6

Güzel Ali; Okur Ali Rıza ve Caniklioğlu Nurşen (2014) Sosyal Güvenlik Hukuku, İstanbul: Beta Yayınevi

Kuruca M ve Özdamar M. (2013), Tüm Yönleriyle Emeklilik, Ankara: Yaklaşım Yayıncılık

Oral İ (2009), 5510 sayılı Kanunun Fiili Hizmet Süresi Zammına İlişkin Düzenlemelerin Değerlendirilmesi, Çimento İşveren, Mart 2009, C:23, s:2, 21-24

SSK Genel Müdürlüğü, 12-85 ek sayılı genelgesi

SGK Başkanlığı, 2007-88 sayılı genelge

SGK Başkanlığı, 2009-79 sayılı genelge

SGK Başkanlığı, 2013-11 sayılı genelge

SGK Başkanlığı, 2013-26 sayılı genelge

SGK Başkanlığı, 2014-29 sayılı genelge

SGK Tebliği, 506 Sayılı Kanunun Ek 5. Maddesinin IV Numaralı Bendinin Uygulanması Hakkında

Sözer A. N. (1998), İtibari Hizmet Müessesesi ve İtibari Hizmetle İlgili Bazı Uygulama Sorunları, Çimento İşveren, C:12, S:3, http://www.ceis.org.tr/dergiDocs/1mak983.htm (01.02.2014)

Sözer, A.N (2013), Türk Sosyal Sigortalar Hukuku, İstanbul: Beta Yayınları TBMM Komisyon Raporu, http://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem23/yil01/ss119.pdf (01.05.2014)

Tuncay A.C ve Ekmekçi Ö (2014), Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri, İstanbul: Beta Yayınları

Zaidi, A. and E. R. Whitehouse (2009), Should Pension Systems Recognise "Hazardous and Arduous Work"?, OECD Social, Employment and Migration Working Papers, No. 91, http://dx.doi.org/10.1787/221835736557 (01.04.2014)

Fiili Hizmet Süresi Zammı Uygulamasının Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği