Gayri-maddi emeğin üretkenleşmesi: Talihsizliğin görünümleri

Özet: Bu çalışma son on beş, yirmi yıllık zaman dilimi içinde, sosyal bilimler yazınında ve toplumsal mücadeleler alanında dikkat çekici bir kavram haline gelen gayri-maddi emekle, klasik Marksizmin, kapitalist üretim tarzını çözümlemede kullandığı temel ölçütlerden biri olan üretken emek, üretken-olmayan emek ayrımı arasındaki ilişkiyi ele almaktadır. Klasik Marksist yazın, kapitalist üretim tarzı bakımından emeği, değişim değerine indirgenmiş haliyle, kullanım ve değişim değeri kavram çiftiyle ele alır. Kapitalist üretim tarzında üretimin temel amacı, artık değer üretimi aracılığıyla, sermayenin genişleyen yeniden üretim döngüsünü daimi kılmaktır. 1970'lerden itibaren, teknolojik gelişmeler ve yoğunlaşan mesleki çeşitlenme, kapitalist üretim tarzı açısından üretken olan emek etkinliklerini de çeşitlendirmiş ve farklı etkinliklerin üretken emek kapsamına girmesine olanak vermiştir. Gayri-maddi üretim kapsamındaki belirli etkinliklerin de üretken emek etkinliği haline geldiğini ileri süren bu çalışma, mevcut durumu sermaye sahipleri ve emekçiler bakımından değerlendirmektedir.

Abstract: This study focuses on the relationship between the concept of immaterial labour, which has gained a significant importance in the literature of social sciences and in the field of social movements for the last twenty years; and the concepts of productive and unproductive labour which are the basic concepts of classical Marxism that is used in the analysis of the capitalist mode of production. Under the capitalist mode of production, production of exchange value is more precious than production of use value. The basic drive of the capitalist mode of production is making the cycle of self-expansion of capital permanent via the production of surplus value. Up from 1970s technological developments and intensification of occupational diversification led to the varying of productive labour activities as regards to the capitalist mode of production, and paved the way for the inclusion of different activities under productive labour. This study argues that certain activities which are classified under immaterial production can be considered within the scope of productive labour activities. It evaluates the current situation in relation to capital owners and labourers.

___

Akalın, A., (2007), "Duygulanımsal Emek Üzerine Notlar", Birikim Dergisi, Sayı 217, ss. 114-121

Bourdieu, P., Wacquant, L., (2012), Düşünümsel Bir Antropoloji İçin Cevaplar, (çev. Nazlı Ökten), İstanbul, İletişim Yayınları

Camfield, D., (2014), "Çokluk ve Kangru", Sungur Savran vd. (der.), Marksizm ve Sınıflar Dünyada ve Türkiye'de Sınıf Mücadeleleri, içinde, İstanbul: Yordam Kitap, 91-119

Cox, N., and Federici, S., (1975), Counter Planning From the Kitchen Wages For Housework A Perspective on Capital and the Left, http://bcrw.barnard.edu/archive/workforce/Counter- Planning_from_the_Kitchen.pdf , (23.12.2014)

Dworkin, D., (2012), Sınıf Mücadeleleri, (çev. Utku Özmakas), İstanbul, İletişim Yayınları

Ehrenreich, B., and Ehrenreich, J., (1979), "The Professional-Managerial Class", Between Labor and Capital, pp. 5-45 South End Press, Boston

Federici, S., (2006), Precarious Labour: A Feminist View Point, http://inthemiddleofthewhirlwind.wordpress.com/precarious-labor-a- feminist-viewpoint/, (Erişim: 22.12.2014)

Federici, S., (2014), Proletaryadan Kognitaryaya, İşçi Sınıfından Çokluğa: Gayri Maddi Emek Kuramının Yanılgıları, (çev. Elçin Gen), http://www.e-skop.com/skopbulten/proletaryadan-kognitaryaya-isci- sinifindan-cokluga-gayri-maddi-emek-kuraminin-yanilgilari/1914, (23.12.2014)

Hardt, M., ve Negri, A., (2008), İmparatorluk, (çev. Abdullah Yılmaz), İstanbul: Ayrıntı Yayınları

Hardt, M., (2011), Marx Reloaded (belgesel film içinde), 16.01 dak.-16.36 dak. arası, http://www.youtube.com/watch?v=g4f90mK26ys, (22.11.2014)

Hardt, M., ve Negri, A., (2011), Çokluk İmparatorluk Çağında Savaş ve Demokrasi, (çev. Barış Yıldırım), İstanbul: Ayrıntı Yayınları

Hesmondhalgh D., ve Baker, S., (2008), "Creative Work and Emotional Labour in the Television Industry", Theory, Culture & Society, (pp.96-118), http://tcs.sagepub.com/content/25/7-8/97, (02.06.2011) ..., (?), Identity Politics, https://www.marxists.org/glossary/terms/i/d.htm, (23.12.2014) ..., (?), Identity Politics, http://plato.stanford.edu/entries/identity- politics/ (23.12.2014)

Jeffries, S., (2012), "Why Marxism is on the rise again? ", http://www.theguardian.com/world/2012/jul/04/the-return-of- marxism#start-of-comments, (24.12.2014)

Karahanoğulları, Y., (2008), "Marx'ta Üretken Emek Kategorisi ve 1988-2006 Dönemi Türkiye Ekonomisi İçin Ampirik Bulgular", SBF Dergisi, Cilt 63, Sayı 2, s. 118-141

Karahanoğulları, Y., Tonak, A., (2012), "Türkiye'de Üretken Olmayan İşçiler Sömürülmüyorlar mı?", Nail Satlıgan, vd. (der.), Kapital'in İzinde, içinde, İstanbul: Yordam Kitap, s. 314-324

Lazzarato, M., (1996), "Immaterial Labour", http://www.generation- online.org/c/fcimmateriallabour3.htm (10.09.2013)

Lemke, T., (2013), Biyopolitika, (çev. Utku Özmakas), İstanbul, İletişim Yayınları

Marks, K., (1861-3), Theories of Surplus Value, Addenda, http://www.marxists.org/archive/marx/works/1863/theories-surplus- value/add1.htm#s12h (21.11.2012)

Marks, K., (1863), "Theories of Surplus Value [Chapter IV] Theories of Productive and Unproductive Labour", http://www.marxists.org/archive/marx/works/1863/theories-surplus- value/ch04.htm (01.09.2013)

Marks, K., (2012a), Grundrisse Ekonomi Politiğin Eleştirisi İçin Ön Çalışma, 2. Baskı, Çeviren: Sevan Nişanyan, Birikim Yayınları, İstanbul

Marks, K., (2012b), Kapital I. Cilt, (çev. Mehmet Selik ve Nail Satlıgan), İstanbul: Yordam Kitap

Marks, K., (2012c), Kapital II. Cilt, (çev. Mehmet Selik), İstanbul: Yordam Kitap

Marks, K., (2013), Artı Değer Teorileri Birinci Kitap, (çev. Yurdakul Fincancı) Ankara: Sol Yayınları

Marks, K., Engels, F., (1996), Seçme Yazışmalar 2 1870-1895, (çev. Yurdakul Fincancı), Ankara Sol Yayınları

Negri, A., (2003b), "Toni Negri speaks. Multitude or Working Class?" ̧ http://vimeo.com/6890234, (Erişim: 05.09.2014)

Negri, A., (2005), Değer ve Duygulanım, (çev. Münevver çelik), http://www.kavramveduyum.com/2013/04/deger-ve-duygulanm.html, (23.12.2014)

Nikitin, P., (1990), Ekonomi Politik, (çev. Hamdi Konur), Ankara: Sol Yayınları

Özgün, A., (?), "Otonomist Marxist Kuram İçerisinde Sınıf Kavramı", http://www.korotonomedya.net/kor/index.php?id=7,62,0,0,1,0, (24.12.2014)

Izquierdo, S., C., (2006), "A Value -Oriented Distinction Between Productive and Unproductive Labour", Capital and Class, No. 90, s. 37-62

Savran, S., ve Tonak, A. (2012), "Üretken Emek ve Üretken Olmayan Emek: Açıklığa Kavuşturma ve Sınıflandırma Denemesi", Nail Satlıgan, vd. (der.), Kapital'in İzinde, içinde, İstanbul: Yordam Kitap, 239-271

Savran, S., (2014), "Sınıfları Haritalamak", Sungur Savran vd. (der.), Marksizm ve Sınıflar Dünyada ve Türkiye'de Sınıflar ve Mücadeleleri, içinde, İstanbul: Yordam Kitap, 25-67

Shaikh, A., Tonak, E., A., (2012), Milletlerin Zenginliğinin Ölçülmesi Ulusal Hesapların Ekonomi Politiği, Çev. Hakan Arslan, Yordam Kitap, İstanbul

Spher, C., (2004), "Symbolic Value", http://p2pfoundation.net/Symbolic_Value, (Erişim Tarihi: 01.09.2013)

Toms, S., (2008), Immeasurability: A critique of Hardt and Negri, http://www.ephemerajournal.org/sites/default/files/8-4toms.pdf, (23.12.2014)

Toscano, A., (2011), Marx Reloaded (belgesel film içinde), 16.49 dak.-17.50 dak. arası, http://www.youtube.com/watch?v=g4f90mK26ys, (22.11.2014) ..., (2013), "The Great British Class Survey Results", http://www.bbc.co.uk/science/0/21970879 (Erişim: 05.04.2013)

Turan, M., İ., (2013), Büyümüş Marksizm, Ankara: Ütopya Yayınevi

Weeks, K., (2007), Life Within and Against Work: Affective Labor, Feminist Critique, and Post-Fordist Politics, http://www.english.ufl.edu/mrg/readings/Weeks,%20Life%20Within%20a nd%20Against%20Work.pdf, (23.12.2014)

Yıldızoğlu, E., (2011), "(Yeni) Orta Sınıf Proletarya Kavramı Üzerine Kimi Düşünceler, Yalçın Bürkev vd. (der.), Kuramsal ve Tarihsel Boyutlarıyla Hak Mücadeleleri I, içinde, Ankara: NotaBene Yayınları, 175-185