Fakir Baykurt ve Kemal Tahir’in Yapıtlarında Zenginlik, Yoksulluk, Emek ve Sermaye İlişkilerinin Analizi

Bu çalışma, Fakir Baykurt ve Kemal Tahir eserlerinde köy toplumundaki kalkınma, ilerleme/yenilik, zenginlik, yoksulluk, sermayenin konumu vb. temaların ele alınma tarzlarındaki farklılıkların izini sürmeyi denemektedir. Fakir Baykurt ve Kemal Tahir’in bu olgular üzerinden ele alınan eserleri -Yılanların Öcü, Irazca’nın Dirliği, Onuncu Köy, Tırpan, Göl İnsanları, Gelin-Kadın Oyunu, Arabacı, Sağırdere, Körduman, Köyün Kamburu- karşılaştırıldığında bazı benzerlikler ve farklılıklar öne çıkmaktadır. Köylünün yaşam koşullarını yoksullaştıran sosyal, ekonomik ve siyasal dinamikler, Fakir Baykurt’ta yapısal nedenlere bağlanır. Kişisel kazancın önünü tıkayan devlet ve devletin köydeki temsilcileri, bireyin ilerlemesine ve zenginleşmesine izin vermez. Çoğunlukla zenginler kötü, yoksullar iyi olarak betimlenir. Oysa Kemal Tahir’in eserleri zengin ve yoksullar arasında keskin bir ayrım yapmaz. Kişi çok çalıştığında, yoksulluktan kurtulacağına dair inanç söz konusudur. Kemal Tahir’in roman kişileri genellikle bencil, faydacı ve kötülük yapmaya hazır karakterlerdir. Zengin insanın istediği zaman istediği şeyi elde etmesi hali, işçinin içinde bulunduğu zor koşullar ve işçilerin hak arayışları çeşitli vesilelerle Kemal Tahir’in eserlerine konu olur. Fakir Baykurt’un eserlerinde sermaye-devlet iş birliğiyle zenginliğin ve yoksulluğun yeniden üretimi, Kemal Tahir’in eserlerinde karşılaşılan bir husus değildir. Fakir Baykurt romanlarında zenginlerin yoksullara karşı dışlayıcı tavrı üzerinden emek sürecindeki yoksul köylü ile sermaye ve güç sahibi zenginlerin mücadelesinin altını çizmektedir. Kemal Tahir’in eserlerinde ise böyle bir çatışma yerine, genellikle köy içerisindeki bireysel mücadeleler ve ilişkilere ağırlık verilmektedir; yazar bu konuda zenginyoksul karakterlerini vurgulayan bir tarza sahip değildir. Yoksulluk teması işlenirken, köylüler ‘salt’ yoksul oldukları için mağdur ve mazlum bir biçimde çizilmez. Kemal Tahir’in en belirgin anlayışı budur. Yoksulluk köylüyü iyi ya da mazlum yapmaz. Aksine bazı durumlarda yoksulluk, bireyi daha acımasız ve kötü bile yapabilir

Anahtar Kelimeler:

yoksulluk, zenginlik, köy sosyolojisi, Kemal Tahir, Fakir Baykurt

Analysis of the Wealth, Poverty, Labor and Capital Relations in the Works of Fakir Baykurt and Kemal Tahir

This study attempts to mark out the differences between the ways Fakir Baykurt and Kemal Tahir's novels handle the themes of development/innovation, wealth, poverty, position of capital, etc. Comparison of Fakir Baykurt and Kemal Tahir's works Yılanların Öcü The Revenge of Snakes , Irazca’nın Dirliği Livelihood of Irazca , Onuncu Köy Tenth Village , Tırpan Swath , Göl İnsanları People of the Lake , GelinKadın Oyunu The Game of Bride and Woman , Arabacı Waggoner , Sağırdere Deafstream , Körduman BlindSmoke , Köyün Kamburu Hump of the Village , Fakir Baykurt describes the poor villager, whose poverty is related to the dependence of production on land, poverty is attributed to structural reasons. The state and its representatives in the village, which obstruct the personal gain, do not allow the individual to progress and prosper. Therefore, the rich are often described as evil and the poor as good. However, there is no such conventional distinction in Kemal Tahir's works. There is a belief that one can get out of poverty by working hard. In addition to this, there aren't many instances of rich people being evil and poor people being good. In fact, it can be said that the people in Kemal Tahir's novels are generally selfish, utilitarian and ready carry out evil actions. In this case, the characteristics of the villager, such as rich, poor, male and female are insignificant. The reviewed works of Fakir Baykurt and Kemal Tahir include the distinctions between worker-employer and rich-poor and the power of capital in relation to poverty. The status of the rich as people who get what they want whenever they want, difficult conditions in which the worker is in and the workers' search for rights are present subjects in Kemal Tahir's works on various occasions. In addition, while the instance of rich landowners being in cooperation with the government is persistent in Fakir Baykurt's novels, it is either either very rare or not present at all in Kemal Tahir's works. Furthermore, in the reviewed works of Fakir Baykurt, the reproduction of wealth and poverty through capital-state cooperation is a common subject. Finally, the dismissive attitude of the rich towards the poor in the novels of Fakir Baykurt cannot be encountered in Kemal Tahir's works. One of the central elements of Fakir Baykurt's novels is the struggle between the poor villagers in the labor process and the powerful rich, accompanied by capital. The individual struggles and relations within the village are generally the subject of Kemal Tahir’s works. It can be said that the author does not pay attention to the contrast between the rich and the poor in his descriptions of characters. Conflict is often manifested in different forms. While the theme of poverty is dealt with, the villagers are described as victims and oppressed because they are "simply" poor. This is the most distinctive discernment of Kemal Tahir. Poverty does not make the villager good or innocent. On the contrary, in some cases poverty can make an individual more cruel and evil

Keywords:

poverty, wealth, sociology of village, Kemal Tahir, Fakir Baykurt,

PDF

___

Apaydın, M. (1997), “Edebi Metne Yazan Tarafından Yapılan Müdahaleler.” Fuat Özdemir Anısı içinde. Adana: Türkoloji Araştırmaları, s, 41-67.
Baykurt, F. (2016), Unutulmaz Köy Enstitüleri. (3.Baskı). İstanbul: Literatür Yayınevi.
Baykurt, F. (2017a), Tırpan. (8.Baskı). İstanbul: Literatür Yayınevi.
Baykurt, F. (2017b), Yılanların Öcü. (25. Baskı) İstanbul: Literatür Yayınevi.
Baykurt, F. (2018a), Irazca’nın Dirliği. (17.Baskı). İstanbul: Literatür Yayınevi.
Baykurt, F. (2018b), Onuncu Köy. (7.Baskı). İstanbul: Literatür Yayınevi.
Baykurt, F. (2018c), Özüm Çocuktur. (2.Baskı). İstanbul: Literatür Yayınevi.
Dino, G. and Grimbert, J. (1986) “The Turkish Peasant Novel, or the Anatolian Theme,” World Literature Today , Spring, 60(2), Literatures of the Middle East: A Fertile Crescent (Spring, 1986): 266-275.
Hobsbawm, J. E. (1996), Kısa 20. Yüzyıl-1914-1991 Aşırılıklar Çağı. (Çev: Y. Alogan).
İstanbul: Sarmal Yayınevi.
Gönüllü, A. (2015). Millî Mücadele ve Cumhuriyet Döneminde Hayvan Vergisi (1920-1962). Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (38): 69-102.
Hüküm, M. (2017), Şair-Sosyolog Kemal Tahir. İstanbul: İthaki Yayınları.
Irmak, E. (2018), Eski Köye Yeni Roman. İstanbul: İletişim Yayınları.
Kaplan, R. (1997), Cumhuriyet Dönemi Türk Romanında Köy. (3.Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
Karabela, S. (2007), Fakir Baykurt: Hayatı ve Romanları Üzerine Bir İnceleme. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Karpat, K. (1971), Çağdaş Türk Edebiyatında Sosyal Konular. İstanbul: Varlık Yayınları.
Karpat, K. (2017). Osmanlı’dan Günümüze Edebiyat ve Toplum. (3.Baskı). İstanbul: Timaş Yayınları.
Kayalı, K. (2003), “Kemal Tahir’de Köy ve Köylülük.” U. Özcan ve E. Eğribel (Der.),
Kemal Tahir’in 30.Ölüm Yıldönümü Anısına içinde, İstanbul: Kızılelma Yayıncılık, s. 41-52.
Keyder, Ç. (1995), Türkiye’de Devlet ve Sınıflar. (4.Baskı). İstanbul: İletişim.
Moran, B. (2001), Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 2. (7.Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
Naci, F. (1990), 100 Soruda Türkiye’de Roman ve Toplumsal Değişme. (2.Baskı),
İstanbul: Gerçek Yayınevi.
Solak, Ö. (2014), Cumhuriyet Dönemi Türk Romanında Merkez-Taşra Çatışması. İstanbul: Hikmetevi Yayınları.
Tahir, K. (1971), Körduman. (2.Baskı). Ankara: Bilgi Yayınevi.
Tahir, K. (2016), Sağırdere. (5.Baskı). İstanbul: İthaki Yayınevi.
Tahir, K. (2018a), Göl İnsanları. (4.Baskı). İstanbul: İthaki Yayınevi.
Tahir, K. (2018b), Köyün Kamburu. (4.Baskı). İstanbul: İthaki Yayınevi.
Tezcan, M. (2000), Türk Ailesi Antropolojisi. Ankara: İmge Yayınevi.
Tükel, T. (1960) Beş Romancı Tartışıyor. İstanbul: Düşün Yayınevi.
Türkdoğan, O. (2016), Türk Köy Sosyolojisi ve Sorunlarımız. Konya: Çizgi Kitabevi.
Tütengil, O. C. (1977), 100 Soruda Kırsal Türkiye’nin Yapısı ve Sorunları. (2.Baskı).
Ankara: Gerçek Yayınevi.
Tütengil, O. C. (1969). Türkiye’de Köy Sorunu. İstanbul: Kitaş Yayınları.
Yanardağ, F. M. (2005). Fakir Baykurt’un Hikâye ve Romanlarının Tema ve Yapısı Üzerine Bir İnceleme. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.