Düşünceyi Açıklama Hakkının Çalışma Yaşamındaki Görünümü: İşçinin İfade Özgürlüğü

İfade özgürlüğü, demokratik toplumun vazgeçilmez ve kişinin gelişiminin önemli bir unsuru olarak kabul edilen temel bir haktır. İşçinin de bir birey olarak, kişisel gelişimi açısından hayatının önemli bir bölümünü geçirdiği işyerinde siyasi, kültürel, sosyal alanlara ilişkin görüşlerini ifade edebiliyor olması ve hayatını etkileyen çalışma koşullarına veya bunlara dair sorunlara ilişkin görüşlerini hem işyerinde hem de işyeri dışında paylaşabiliyor olması önemlidir. Bu görüşler, hoşa gitmeyen, kışkırtıcı, çarpıcı, düşündürücü veya ağır nitelikte olsa dahi, ifade özgürlüğü kapsamında ele alınmaktadır. Ne var ki, ifade özgürlüğü sınırsız değildir. İşverenin haklı menfaati karşısında, işçinin sadakat yükümlülüğü doğrultusunda, kimi zaman işçinin ifade özgürlüğü kısıtlanabilmektedir. Öğreti görüşleri ve yargı kararları incelendiğinde görüldüğü üzere, genellikle işverenin/işletmenin eleştirilmesi, işverenin ihbar ve ifşasına ilişkin olan bu sınırlamalar, kimi zaman işçinin işyeri dışında sosyal medya aracılığıyla paylaşmış olduğu işyeriyle ilgili olmayan, siyasi düşüncelerinden de kaynaklanabilmektedir. Bu çalışmanın amacı, işçinin ifade özgürlüğünün ve bu özgürlüğe ilişkin sınırlamaların, hangi ölçütlere dayandığının tespit edilmesi ve yargı kararları ışığında özellikle sosyal medyadaki işçinin ifade özgürlüğüne müdahalelerin değerlendirilmesidir.

Anahtar Kelimeler:

İfade özgürlüğü, işçinin ifade özgürlüğü, işçinin özel yaşamı, sosyal medya, işyeri, ihbar ve ifşa hakkı

PDF

___

Alp, M., (2014) “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Heinisch/Almanya Kararı Işığında Whistleblowing (İşçinin İfşa ve İhbarı) ve İş İlişkisinde İfade Özgürlüğü”, DEÜHFD., Prof. Dr. Polat Soyer’e Armağan, C. 15, Özel sayı, 385-422.
Alp, M., (2013) Çalışanın İşvereni ve İş Arkadaşlarını İhbar Etmesi – Çalışanın Hukuka ve Etik Kurallara Aykırılıkları İfşa Hakkı ve İhbar Borcu (Whistleblowing) Beta, İstanbul.
Alpagut, G., (2021) “İfşa-İhbar Hakkına İlişkin Avrupa Birliği Yönergesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihatları”, Otto Kaufmann Armağanı, Legal, İstanbul, 3-24.
Andreis, E., (2019) “Towards Common Minimum Standarts For Whistleblower Protection Across the EU”, European Papers, V.4, N.2, 575-588, www.europeanpapers.eu (çevrimiçi 25.02.2020).
Arslan Ertürk, A., (2010) Türk İş Hukukunda İşçinin Sadakat Borcu, On İki Levha, İstanbul.
Auzero, G./Baugard, D./Dockès, E., (2022) Droit du travail, 35ieme édition, Dalloz. Aydın, U., (2002) “İş Hukuku Açısından İşçinin Bilgi Uçurması”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.2, S.2, 79-100.
Barbier-Gourves, M., (2010) La volonté du salarié dans le rapport de travail, thèse en doctorat en droit sous la direction de Georges Borenfreund, Université Lumière Lyon 2.
Baybora, D., (2017) “Yargı Kararları İle Sosyal Medyada Konuşmanın İş Sözleşmesine Etkisi”, Legal İHSGHD, C.14, S.56, 1705-1740.
Birben, E., (2016) “İşçinin Özel Yaşamı Nedeniyle İş Sözleşmesinin Feshi”, İş Hukukunda Genç yaklaşımlar II, Ed. Prof. Dr. Tankut Centel, On İki Levha, İstanbul.
Caniklioğlu, N., (2019) “İş İlişkisinin Sona Ermesi ve Kıdem Tazminatı”, Yargıtayın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2017, On İki Levha, İstanbul, 185-368.
Civan, O. E., (2021) İşçinin Yan Yükümlülükleri, Beta, İstanbul.
Çelik, N./Caniklioğlu, N./Canbolat, T./Özkaraca, E., (2021) İş Hukuku Dersleri, Yenilenmiş 34. Bası, Beta, İstanbul.
Çetin, E., (2015) İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’nin 8-11. Maddeleri Bağlamında Çalışanların Hakları, On İki Levha, İstanbul.
Çil, Ş., (2021) İş Hukuku Yargıtay İlke Kararları (2019-2021), Yetkin, 8. Baskı, Ankara.
Dalmasso, R., (2019) “Insultes du salarié sur Facebook: dits et non-dits sur la médisance paramétrée”, RDT, 44-47.
Doğan Yenisey, K., (2018) “İş İlişkisinin Kurulması, Hükümleri ve İşin Düzenlenmesi”, Yargıtay’ın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2016, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği, On İki Levha, İstanbul, 387-562.
Dural, M./Öğüz, T., (2020) Türk Özel Hukuku Cilt II – Kişiler Hukuku, Filiz Kitabevi, İstanbul.
Ekmekçi, Ö./Yiğit, E., (2021) Bireysel İş Hukuku Dersleri, 3. Baskı, On İki Levha, İstanbul.
Ertürk, Ş., (2002) İş İlişkisinde Temel Haklar, Seçkin, Ankara.
Eyrenci, Ö./Taşkent, S./Ulucan, D./Baskan, E., (2020) Bireysel İş Hukuku, 10. Baskı, Beta, İstanbul.
Gözübüyük, Ş./Gölcüklü, F., (2016) Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, Ek Protokole Göre Hazırlanıp Genişletilmiş 11. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara.
Güzel, A., (2016) “İş Hukukunda Yetki ve Özgürlük”, Prof. Dr. Turhan Esener’e Armağan, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Özel Sayı, C.15, S.1, Seçkin Yayınevi, 94-126.
Heper, H., (2021) İş İlişkisinde İşçinin İradesi, Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
Kaboğlu, İ. Ö., (2021) Anayasa Hukuku Dersleri (Genel Esaslar), Güncellenmiş ve Sadeleştirilmiş 16. Baskı, Legal, İstanbul.
Kaboğlu, İ. Ö., (2000) “Düşünce Özgürlüğü”, İnsan Hakları, Cogito, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 106-120.
Lyon-Caen, A., (2021) “Mention “J’aime””, RDT, 415.
Mollamahmutoğlu, H./Astarlı, M./Baysal, U., (2022) İş Hukuku, Güncellenmiş 7. Baskı, Lykeion, Ankara.
Oğuzman, M. K./Barlas, N., (2019) Medeni Hukuk, 25. Bası, Vedat, İstanbul. Okur, Z., (2006) “İş Hukukunda İşçinin Düşünceyi Açıklama Özgürlüğü”, Kamu-iş Dergisi, C.8, S.4., 41-88.
Öktem Songu, S., (2014) “Anayasal Bir Temel Hak Olarak İfade Özgürlüğünün İşçi Açısından İşyerindeki Yansımaları” Prof. Dr. Polat Soyer’e Armağan, DEÜHFD, C.15, Özel sayı, 609-650.
Özyurt, V., (2021) “Sendikanın Boykot Çağrısına İlişkin Sosyal Medya İçeriğinin İşçi Tarafından Beğenilmesinin/Paylaşılmasının İş Sözleşmesine Etkisi: Yargıtay’ın Farklı Yaklaşımları Üzerinden İşçinin Sadakat Borcu ve İfade Özgürlüğü Bağlamında Bir Değerlendirme”, ÇÜHFD, C.6, S.1, 425-473.
Peskine, E./Wolmark, C., (2022) Droit du travail, 15e édition, Dalloz, Paris.
Savaş Kutsal, B./Kolan, Ş., (2019) “Paylaşmadan Önce Dikkat! İşçilerin İşyeri Dışında Sosyal Medya Kullanımları Üzerine Hukuki Bir Değerlendirme”, Legal İHSGHD, S.62, C.16, 491-562.
Sevimli, K. A., (2006) İşçinin Özel Yaşamına Müdahalenin Sınırları, Legal, İstanbul.
Süzek, S., (2021) İş Hukuku, Yenilenmiş 20. Baskı, Beta, İstanbul.
Tanör, B./Yüzbaşıoğlu, N., (2020) 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku, Güncelleştirilmiş 20. Bası, Beta, İstanbul.
Taşkent, S., (1981) İşverenin Yönetim Hakkı, İTÜ İşletme Mühendisliği Fakültesi, MET/ER Matbaası, İstanbul.
Turgut, C., (2021) Kişilik Hakkının Bir Görünümü Olarak Unutulma Hakkı, On İki Levha, İstanbul.
Waquet, P., (2001) “La vie personnelle du salarié”, Droit syndical et droits de l’homme à l’aube du XXIe siècle, Mélanges en l’honneur de Jean-Maurice Verdier, Dalloz, Paris, 513-524.
Vickers L., Freedom of Speech and Employment, Oxford University Press, Oxford, 2002.