Bursa Ekolojik Koşullarında Yetiştirilen Susamda Farklı Ekim Zamanlarının Tohum Verimi Ve Bazı Verim Bileşenlerine Etkileri

Bu çalışma, 2015 ve 2016 yıllarında, Uludağ Üniversitesi Mustafakemalpaşa Meslek Yüksekokulu deneme tarlasında, farklı ekim zamanlarının (1 Mayıs, 15 Mayıs, 1 Haziran ve 15 Haziran) dört farklı susam (Sesamum indicum L.) çeşidinin (Boydak, Gölmarmara, Sarısu ve Tanas) tohum verimi ve bazı verim bileşenleri üzerine olan etkilerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada bitki boyu, dal sayısı, bitkide kapsül sayısı, kapsülde tane sayısı, bin tane ağırlığı ve tohum verimi karakterleri incelenmiştir. Ekim zamanları incelenen tüm karakterler üzerinde etkili bulunmuş, aynı şekilde çeşitler arasındaki farklılıklar da bitkide dal sayısı hariç diğer karakterler bakımından önemli bulunmuştur. İki yıllık ortalama sonuçlara göre, en yüksek tohum verimi Gölmarmara çeşidinden 1887.8 kg ha-1 olarak saptanmıştır. Ekim zamanları bakımından ise en yüksek ortalama tohum verimi, 2015 ve 2016 yılları için sırasıyla 15 Mayıs ve 1 Mayıs’ta yapılan ekimlerden elde edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, Bursa ekolojik koşullarında susam ekim zamanının Mayıs ayının ilk iki haftasında yapılması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler:

Susam, Sesamum indicum, ekim zamanı, verim bileşenleri

Effects of Different Sowing Dates on the Seed Yield and Some Yield Components of Sesame Grown under Bursa Ecological Conditions

This research was carried out with aim of determining the effects on sesame seed yield and some yield components of four sesame (Sesamum indicum L.) varieties (Boydak, Golmarmara, Sarisu and Tanas) and four sowing times (1 May, 15 May, 1 June and 15 June) in research field of the Uludag University, Mustafakemalpaşa Vocational School in 2015 and 2016. In the study, plant height, number of branches, number of capsules per plants, number of seed per capsules, weight of one thousand seed and seed yield characteristics were examined. While sowing times were effective on all the characters examined, differences between the varieties were found as important for other characters except for the number of branches in the plant. Two years average results indicated that, the highest seed yield was obtained as 1887.8 kg ha-1 from Gölmarmara variety. In terms of sowing times, the highest average seed yield was obtained from sowings of May 15 and May 1 for years of 2015 and 2016, respectively. According to the results of the research, it is suggested that the sesame sowing time in the Bursa ecological conditions be done in the first two weeks of May.

Keywords:

Sesame, Sesamum indicum, sowing time, yield components,

PDF

___

Abrak, S. ve A. Yılmaz. 2017. Yarı kurak iklim koşullarında farklı ekim zamanı ve bitki sıklıklarının ikinci ürün susam (Sesamum indicum L.)’da verim ve bazı parametreler üzerine etkilerinin belirlenmesi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 4(3): 232-240.
Aghili, P., J.M. Sinaki and A.A. Nourinia. 2015. The effect of organic fertilizer and planting date on some traits of sesame varieties. International Journal of Biosciences. 6(5): 16-24.
Ahmad, H.G., U. Aliyu, A.B. Haruna, Y.S. Isa and A.S. Muhammad. 2009. Effects of planting date and weeding regimes on growth and yield of sesame (Sesamum Indicum L.) In Sokoto, North- Western Nigeria. Journal of Basic and Applied Science, 17 (2): 202-206.
Alam Sarkar, M.N., M. Salim, N. Islam and M.M. Rahman. 2007. Effect of sowing date and time of harvesting on the yield and yield contributing characters of sesame (Sesamum indicum L.) seed. International Journal of Sustainable Crop Production, 2 (6): 31-35.
Ali, S. and A. Jan. 2014. Sowing dates and nitrogen level effect on yield and yield attributes of sesame cultivars.
Sarhad Journal of Agriculture, 30 (2): 203-209.
Ali, S., A. Jan, J. Zhikuan, A. Sohail, C. Tie, W. Ting, Z. Peng, Manzoor, I. Ahmad, M. Ur Rahman, R. Xiaolong, L. Xiaoli and X. Yue Yue. 2016. Growth and fatty acid composition of sesame (Sesamum indicum L.) genotypes as influence by planting dates and nitrogen fertilization in semiarid region of northwest, Pakistan. Russian Agricultural Sciences, 42 (3–4): 224–229.
Amanullah, J., A. Shahzad, Inamullah and A. Musharaf. 2014. Influence of sowing time and nitrogen fertilization on Alternaria leaf blight and oil yield of sesame cultivars. Pure and Applied Biology, 3 (4): 160-166.
Anonim. 2018. TUİK Bitkisel üretim istatistikleri. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1001
Baydar, H. 2001. Susam (Sesamum indicum L.) genetiği ve ıslahı üzerinde araştırmalar II. İdeal bitki tiplerinin geliştirilmesi, IV. Ulusal Tarla Bitkileri Kongresi, 17-21 Eylül 2001, Sayfa: 117-122, Tekirdağ.
Bhardwaj, H.L., A.A. Hamama, M.E. Kraemer and D.R. Langham. 2014. Cultivars, planting dates and row spacing effects on sesame seed yield and mineral composition. Journal of Agricultural Science, 6 (9): 1-7.
Danaie, A.Kh. 2015. Effect of sowing time on yield and agronomic traits of some sesame genotypes in Behbahan region. Seed and Plant Production Journal, 31 (1): 1-21.
Elmahdi, A.R., S.E.M. EL-Amin and F.G. Ahmed. 2007. Effect of sowing date on the performance of sesame (Sesamum indicum L.). African Crop Science Conference Proceedings, 8: 1943-1946.
FAOSTAT. 2018. http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC
Feddema, J.J. 2005. A Revised Thornthwaite-Type Global Climate Classification. https://www.researchgate.net/publication/250171991_A_Revised_Thornthwaite-Type_ Global_ Climate_Classification
Langham, D.R. and T. Wiemers. 2002. Progress in mechanizing sesame in the US through breeding. In: J. Janick and A. Whipkey (Eds.), Trends in new crops and new uses. ASHS Press, Alexandria, VA, pp. 157-173.
Nafe, N.A., S. Osman, M.E. Khalid and M.K. Sabahelkhier. 2010. Photoperiod response of different varieties of sesame (Sesamum indicum L.) crop grown in Sudan. Research Journal of Agriculture and Biological Sciences, 6 (3): 220-227.
Rajendra Kumar, B. and G. Ramesh. 2014. Determination of optimum sowing dates for sesame. International Journal of Multidisciplinary Advanced Research Trends, 1 (1): 177-183.
Sağır, P., A. Sağır ve T. Söğüt. 2010. Farklı ekim zamanı ve sulamanın susamda kök boğazı çürüklüğü (Macrophomina phaseolina), verim ve verim unsurlarına etkisi. Bitki Koruma Bülteni, 50 (4): 157-170.
Salem, E.M.M. 2016. Effect of sowing dates and sulphur levels on some sesame (Sesamum indicum L.) cultivars under New Valley conditions. Egyptian Journal of Desert Research, 66 (1): 17-34.
Sivagamy, K. and J. Rammohan. 2012. Influence of time of sowing and geometry on growth and yield attributes and yield at harvest stage of sesame. Madras Agricultural Journal, 99 (4-6): 329-331.
Sivagamy, K. and J. Rammohan. 2013. Effect of sowing date and crop spacing on growth, yield attributes and quality of sesame. IOSR Journal of Agriculture and Veterinary Science, 5 (2): 38-40.
Şahin, G. 2014. Türkiye’de üretimi azalan önemli bir yağ bitkisi susam. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, Apr/May, 3 (2): 404-433.
Tahir, M., U. Saeed, A. Ali, I. Hassan, M. Naeem, M. Ibrahim, Haseeb ur Rehman and H.M.R. Javeed. 2012. Optimizing sowing date and row spacing for newly evolved sesame (Sesamum indicum L.) variety TH-6. Pakistan Journal of Life and Social Sciences, 10 (1): 1-4.
Uzun B., Ç. Arslan ve Ş. Furat. 2008. Variation in fatty acid compositions, oil content and oil yield in a germplasm collection of sesame (Sesamum indicum L.). Journal of American Oil Chemists’ Society, 85: 1135-1142.