Samet ÇİÇEK, Barış KİLERCİOĞLU, Ramazan DOĞAN, Emine BUDAKLI ÇARPICI

Bazı İleri Makarnalık Buğday (Triticum turgidum var. durum L.) Genotiplerinin Çimlenme Döneminde Tuz Stresine Tepkileri

Bu araştırma, bazı ileri makarnalık buğday genotiplerinin çimlenme döneminde farklı tuz konsantrasyonlarına tepkilerinin belirlenmesi amacıyla Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Bitki Fizyolojisi laboratuvarında yürütülmüştür. Araştırmada, 10 adet ileri makarnalık buğday genotipi ile karşılaştırmak için 1 adet makarnalık buğday çeşidi (st. Gediz-75) materyal olarak kullanılmış ve 6 farklı tuz konsantrasyonu (0, 50, 100, 150, 200 ve 250 mM NaCl) ele alınmıştır. Araştırma, Tesadüf Parselleri Deneme Deseni’nde iki faktörlü ve 3 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Çalışmada, çimlenme gücü, sürgün uzunluğu, kökçük uzunluğu, sürgün ve kökçük kuru ağırlıkları ve tuza tolerans indeksi özellikleri incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; ele alınan ileri makarnalık genotipleri arasında M-1 numaralı genotip ile Gediz-75 çeşidi çimlenme döneminde sürgün uzunluğu, kökçük uzunluğu, sürgün ve kökçük ağırlığı ve tuz toleransı gibi özellikler yönü ile ön plana çıktığı için tuz stresine toleranslı bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Makarnalık buğday, NaCl, çimlenme, tuz stresi

Responses of Some Advanced Durum Wheat (Triticum turgidum var. durum L.) Genotypes to Salt Stress at Germination Stage

In this study six salt concentrations (0, 50, 100, 150, 200 and 250 mM) were used to determine the effects of salinity on germination stage of 10 advanced durum wheat lines and cultivar (st. cv. Gediz-75) in the plant physiology laboratory of the Department of Field Crops, Faculty of Agriculture, University of Uludag. The experiment was carried out as Randomized Plots Design with two factors and three replications. In the research, germination percentage, shoot lenght and root lenght, dry weights of shoot and root and salt tolerance index were examined. According to the results of research; Among the advanced durum wheat lines examined, line M-1 and Gediz-75 has been found to be tolerant to salt stress for its appearance in terms of properties such as shoot length, root length, shoot and root weight and salt tolerance in the germination period compared to others genotypes

Keywords:

Durum wheat, NaCl, germination, salt stress,

PDF

___

Abdoli M., Saeidi M., Azhand M., Jalali-Honarmand S., Esfandiari E. and F. Shekari. 2013. The effects of different levels of salinity and ındole-3-acetic acid (IAA) on early growth and germination of wheat seedling. Journal of Stress Physiology & Biochemistry, 9(4):329-338.
Akbari G., Sanavy S.A.M.M. and S. Yousafzadeh. 2007. Effect of auxin and salt stress (NaCl) on seed germination of wheat cultivars (Triticum aestivum L). Pak. J. Biol. Sci., 10(15): 2557-2561.
Akbarimoghaddam H., Galavi M., Ghanbari A. and N. Panjehkeh. 2011. Salinity effects on seed germination and seedling growth of bread wheat cultivars. Trakia Journal of Sciences, 9(1): 43- 50.
Atak M., Kaya M.D., Killi G. and C.Y. Ciftci. 2006. Effects of NaCl on the Germination, Seedling Growth and Water Uptake of Triticale. Turk J Agric For 30 (2006) 39-47. Baltacı F., Can D., Karaoğlu A.ve A. Tantur. 2004. Tuzluluk, nedenleri ve çevresel etkileri. Sulanan Alanlarda Tuzluluk Yönetimi Sempozyumu, 20-21 Mayıs, Ankara, 185-190.
Bağcı S.A., Ekiz H. ve A. Yılmaz. 2007. Salt tolerance of sixteen wheat genotypes during seedling growth. Turkish J. Agric. Foresty 31: 363-372.
Basalah M. O. 1991. Effect of soaking on seed germination and growth of sequash (Cucurbita pepo L) Seeding. Arab Gulf J Scient Res. 9:87-97.
Begum F., Karmoker J.L., Fattah Q.A. and A.F.M. Maniruzzaman. 1992. The effect of salinity and Its correlation with K+. Na+. Claccumulation in germinating seeds of Triticum aestivum L. cv. Akbar. Plant Cell Physiology 33(7):1009-1114
Benlioğlu B. ve U. Özkan. 2015. Bazı Arpa Çeşitlerinin (Hordeum vulgare L.) Çimlenme Dönemlerinde Farklı Dozlardaki Tuz Stresine Tepkilerinin Belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 24 (2):109-114.
Cokkızgın A. 2012. Salinity Stress in Common Bean (Phaseolus vulgaris L.) Seed Germination. Not. Bot. Horti Agrobot. Cluj-Napoca, 40(1), 177– 182 Datta J.K., Nag S., Banerjee A. and N.K. Mondal. 2009. Impact of salt stress on five varieties of Wheat(Triticum aestivum L.) cultivars under laboratory condition. J. Appl. Sci. Environ. Manage. 13(3): 93 – 97.
Dumlupınar Z., Kara R., Dokuyucu T. ve A. Akkaya. 2007. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yetiştirilen bazı makarnalık buğday genotiplerinin çimlenme ve Fide karakterlerine elektrik akımı ve tuz konsantrasyonlarının etkileri. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 10(2): 100-110.
Ekmekçi E., Apan M. ve T. Kara, 2005. Tuzluluğun bitki gelişimine etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(3): 118-125.
Fuller M.P., Hamza J.H., Rihan H.Z. and M. Al-Issawi. 2012. Germination of primed seed under nacl stress in wheat. ISRN Botany, Article ID 167804, 5 pages doi:10.5402/2012/167804.
Gupta S.C. and J.P. Srivastava. 1989. Effect of salt stres on Morpho-Physiological parameters in wheat. Indian J. Plant physiol. Vol. 32. no.2. pp 169-171.
Hasegawa P.M., Bressan R. A. and A. V. Handa. 1986. Cellular mechanism of salinity tolerance, Horticultural Science, 21 (6):1317-1324.
Hussain S., Khaliq A., Matloob A., Wahid M. A. and I. Afzal. 2013. Germination and growth response of three wheat cultivars to NaCl salinity. Soil Environ. 32(1): 36-43.
Kara B., Akgün İ. ve D. Altındal. 2011.Tritikale genotiplerinde çimlenme ve fide gelişimi üzerine tuzluluğun (NaCl) etkisi. Selçuk Üniversitesi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi. 25(1):19.
Maas E.V. and G.J. Hoffman. 1977. Crop salt tolerance - current assessment. Journal of the Irrigation and Drainage Division. 103(2):115-134.
Mahmoodzadeh H., Khorasani F. M. and H. Besharat. 2013. Impact of salt stress on seed germination indices of five wheat cultivars. Annals of Biological Research, 4 (6):93-96.
Özcan H, Turan M A, Koç Ö, Çıkılı Y, Taban S, 2000. Tuz stresinde bazı nohut (Cicer arietinum L) çeşitlerinin gelişimi ve prolin, sodyum, klor, fosfor ve potasyum konsantrasyonlarındaki değişimler. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 24: 649-654.
Özkaldı A., Boz B. ve V.Yazıcı. 2004. GAP’ta drenaj sorunları ve Çözüm önerileri. Sulanan Alanlarda Tuzluluk Yönetimi Sempozyumu, 20-21 Mayıs, Ankara, s: 97-105.
Pessarakli M., Tucker T.C. and K. Nakabayashi. 1991. Growth response of barley and wheat to salt stres. Journal of Plant Nutrition. 14(4), 331-340.
Turan Z.M. 1995. Araştırma ve Deneme Metotları. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notları. No:62, Bursa. 121 s.
Vardar Y., Aydogan C. E. and K.Yagdi. 2014. Salinity Effects On Germination Stage of Bread and Durum Wheat Cultivars. YYU J AGR SCI, 24(2): 127- 139.
Veli S., Kirtok Y., Duzenli S., Tukel S. and M. Kilinc. 1994. Evaluation of salinity stress on germination characteristics and seedling growth of 3 bread wheats (Triticum aestivum L.). Tarla Bitkileri Kongresi, 25-29 Nisan 1994-İzmir, Cilt I, 57-61.