Asım KAYGUSUZ, Bilal TÜTÜNCÜ, Bülent URUL

Yıldırım Enerji Dağılımının S-Domeninde Analizi

Fosil yakıtlarının çevreye verdiği zarar ve tükenmeye yüz tutmasıyla yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelimartmış ve dolayısıyla büyük bir enerji kaynağı olan yıldırım akımının kullanılması fikri de rağbet görmeyebaşlamıştır. Yıldırım enerjisinin direk olarak kullanılması şimdiye kadar mümkün olmamış fakat dolaylı olarakkullanımıyla ilgili çok sayıda fikir yürütülmüştür. Yıldırım akımının dolaylı olarak kullanımıyla ilgili olarak ilerisürülen yöntemlerden biri de indüklenmeyle yıldırımın düştüğü noktanın çevresinde oluşan geriliminkullanılmasıdır. Yıldırım akımı düştüğü noktada bir enerji ürettiğinden, bu akımın kuplaj yoluyla çevresindekiiletkenlerde indüklediği bir voltaj vardır. Bu çalışmada bir iletkene yıldırım düşmesiyle yakınındaki yere dik duranbaşka bir iletkende indüklediği gerilimin analizi için yeni bir yöntem geliştirilmiş ve MATLAB programıyardımıyla enerji dağılımının benzetimi yapılmıştır. Öncelikle iki iletkenin ortak empedans hesabı yapılmış vedaha sonra bu iletkenlerin arasındaki uzaklık ve iletkenlerin boyu üç farklı değerde alınarak indüklenen geriliminbenzetimi yapılmıştır. Bu benzetim sonuçlarına göre iletkenlerin birbirine olan mesafesi ile ters orantılı olarakindüklenen gerilim değerinin değiştiği görülmüştür. Ayrıca ikinci iletkenin yüksekliği ile doğru orantılı olarakindüklenen gerilimin arttığı benzetim sonucunda görülmüştür.

Analysis of Lightning Energy Distribution in S-Domain

The trend towards renewable energy sources has increased as fossil fuels are harmful for environment and have started to run out and therefore the idea of using a lightning current, which is a major source of energy, has begun to be popular. The direct use of lightning energy has not been possible until now, but there are many ideas about the indirect use of this high energy. A method that is proposed for the use of lightning current indirectly is to use the induced voltage around the strike location. As the lightning current generates an energy at the point it drops, there is also a voltage that this current induces in the conductors around it by coupling. In this study, a new method was developed for analyzing the voltage that is induced by a lightning strike on a conductive rod and the energy distribution was simulated by the MATLAB simulation program. Initially, common impedance of two conductors is calculated and the distance between these conductors and the length of the conductors are taken at four different values to simulate the induced voltage. According to these simulation results, it is seen that the induced voltage value is inversely proportional to the distance between the conductors. Furthermore, as a result of the simulation, the induced voltage increases directly proportional to the height of the second conductor.

PDF

___

[1] Tesla N. 1905. The transmission of electrical energy without wires as a means for furthering peace. Electrical World and Engineer, 1: 21-21.
[2] Brown W.C. 1984. The history of power transmission by radio waves. IEEE Transactions on microwave theory and techniques, 32 (9): 1230-1242.
[3] Schlesak J.J., Alden A., Ohno T. 1985. Sharp (stationary high altitude relay platform)-rectenna and low altitude tests. GLOBECOM'85-Global Telecommunications Conference, December 2-5, New York, pp.960-964.
[4] Kurs A., Karalis A., Moffatt R., Joannopoulos J.D., Fisher P., Soljačić M. 2007. Wireless power transfer via strongly coupled magnetic resonances. Science, 317 (5834): 83-86.
[5] Özdemir E., Özdemir Ş., Erhan K., Aktaş A. 2017. Akıllı şebekelerde enerji depolama uygulamalarının önündeki fırsatlar ve karşılaşılan zorluklar. Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 32 (2): 499-506.
[6] Li S., Mi C.C. 2014. Wireless power transfer for electric vehicle applications. IEEE journal of emerging and selected topics in power electronics, 3 (1): 4-17.
[7] Araneo R., Celozzi S., Tatematsu A., Rachidi F. 2014. Time-domain analysis of building shielding against lightning electromagnetic fields. IEEE Transactions on Electromagnetic Compatibility, 57 (3): 397-404.
[8] Rizk M.E., Mahmood F., Lehtonen M., Badran E.A., Abdel-Rahman M.H. 2015. Investigation of lightning electromagnetic fields on underground cables in wind farms. IEEE Transactions on Electromagnetic Compatibility, 58 (1): 143-152.
[9] Sheshyekani K., Paknahad J. 2014. Lightning electromagnetic fields and their induced voltages on overhead lines: The effect of a horizontally stratified ground. IEEE Transactions on Power Delivery, 30 (1): 290-298.
[10] Wilson C.T.R. 1921. Investigations on Lightning Discharges and on The Electric Field of Thunderstorms. Monthly Weather Review, 49 (4): 241-241.
[11] Zeng R., Zhuang C., Zhou X., Chen S., Wang Z., Yu Z., He J. 2016. Survey of recent progress on lightning and lightning protection research. High Voltage, 1 (1): 2-10.
[12] Rakov V.A., Uman M.A. 2003. Lightning: physics and effects. Cambridge University Press, 687p. Cambridge.
[13] Miki M., Rakov V.A., Rambo K.J., Schnetzer G.H., Uman M.A. 2002. Electric fields near triggered lightning channels measured with Pockels sensors. Journal of Geophysical Research: Atmospheres, 107 (D16): ACL-2.
[14] Rakov V.A., Uman M.A. 1998. Review and evaluation of lightning return stroke models including some aspects of their application. IEEE Transactions on electromagnetic compatibility, 40 (4): 403-426.
[15] Pasek M.A., Hurst M. 2016. A fossilized energy distribution of lightning. Scientific reports, 6: 30586.
[16] Zhou H., Rakov V.A., Diendorfer G., Thottappillil R., Pichler H., Mair M. 2015. A study of different modes of charge transfer to ground in upward lightning. Journal of Atmospheric and Solar-Terrestrial Physics, 125: 38-49.
[17] Yang F., Du L., Wang D., Wang C., Wang Y. 2017. A Novel Self-Powered Lightning Current Measurement System. IEEE Transactions on Industrial Electronics, 65 (3): 2745-2754.
[18] Bruning E.C., Thomas R.J. 2015. Lightning channel length and flash energy determined from moments of the flash area distribution. Journal of Geophysical Research: Atmospheres, 120 (17): 8925-8940.
[19] Kaygusuz A. 2003. Uniform olmayan iletim hatlarında yıldırım aşırı gerilimlerinin s-domeni kullanılarak analizi. Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
[20] Hosono T. 1981. Numerical inversion of Laplace transform and some applications to wave optics. Radio Science, 16 (6): 1015-1019.
[21] Mamiş M.S., Köksal M. 2001. Lightning surge analysis using nonuniform, single-phase line model. IEE Proceedings-Generation, Transmission and Distribution, 148 (1): 85-90.
[22] Mamis M.S., Koksal M. 1999. Transient analysis of nonuniform lossy transmission lines with frequency dependent parameters. Electric Power Systems Research, 52 (3): 223-228.
[23] Ishimaru A. 2017. Electromagnetic wave propagation, radiation, and scattering from fundamentals to applications. IEEE Press Wiley, 968p, New Jersey.
[24] Kaygusuz A., Mamiş M.S., Akın E. 2005. s-Domain analysis of lightning surges in three-phase systems using nonuniform single-phase line model. Electrical Engineering, 87 (5): 253-259.
[25] Tütüncü B. 2012. Yıldırım enerjisinin benzetim programı yardımıyla incelenmesi ve dikey bir iletkene yıldırım düşmesi durumunda alan dağılımlarının s-domeninde tahmini. Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
[26] Dorfler F., Bullo F. 2012. Kron reduction of graphs with applications to electrical networks. IEEE Transactions on Circuits and Systems I: Regular Papers, 60 (1): 150-163.