Çağlayan BALKAYA, Açelya SEVER, Olcay ÇAKMAK, Fikret ÖZCAN

Arkeolojik Alanlarda Jeofizik Prospeksiyon: Pisidia Mallos Örneği

Sarıidris kasabasının (Eğirdir, Isparta) 2 km kuzeydoğusunda konumlanan Pisidia Mallos antik kenti HellenistikDönem’de kurulan bir kenttir. Kentin agora alanında arkeolojik alanlarda yaygın olarak kullanılan tahribatsız yerradarı/jeoradar yöntemiyle olası yapı kalıntılarının görüntülenmesi amacıyla bir arkeojeofizik çalışmagerçekleştirilmiştir. Yer radarı çalışması, 223 profil boyunca 500 MHz frekanslı korumalı bir anten kullanılarakgerçekleştirilmiş ve elde edilen veri kümeleri bir dizi temel veri işlem adımlarıyla değerlendirilmiştir. Verideğerlendirme bulguları, yeraltında düzenli geometriler sunan insan yapımı arkeolojik kalıntılara atfedilebilecekdört düzenli yapının varlığını göstermektedir. Bunlar arasında en umut verici belirtinin elde edildiği alanda birelektrik özdirenç tomografi çalışması önerilmektedir. Her iki çalışmadan elde edilecek bulguların birliktedeğerlendirilmesiyle agora alanında bir arkeolojik deneme açmasının gerçekleştirilmesi uygun olacaktır. MallosAntik Kenti’nde yürütülen arkeolojik çalışmaların yüzey araştırmaları olarak devam ettiği düşünüldüğünde eldeedilecek sonuçlar ileri dönemlerdeki kazı planlaması çalışmalarına rehberlik edecektir.

Geophysical Prospection at the Archaeological Sites: Pisidia Mallos Example

Pisidia Mallos Ancient City, which is located 2 km northeast of Sarıidris Town (Eğirdir, Isparta) is a city established during the Hellenistic Period. An archaeo-geophysical survey has been carried out in the agora area of the city to visualize possible structure remains by using the non-destructive ground-penetrating radar (GPR) method, which is widely used in archaeological areas. GPR study has been conducted using a shielded antenna with a center frequency of 500 MHz along 223 profiles, and data sets obtained have been evaluated with a series of basic data processing steps. Data evaluation findings indicate the presence of various regular structures that can be attributed to man-made archaeological remains displaying regular geometries in the subsurface. Of them, an electrical resistivity tomography study is recommended in the area where the most promising anomaly is obtained. It will be appropriate to carry out an archaeological trial trench in the agora area by evaluating the findings obtained from both studies. Considering that the archaeological works carried out in the ancient city of Mallos continue as surface surveys, the results obtained will guide the excavation planning in the future.

PDF

___

[1] Belshé J.C. 1957. Recent Magnetic Investigations at Cambridge University. Advances in Physics, 6 (22): 192-193.
[2] Aitken M.J. 1958. Magnetic Prospecting I. Archaeometry, 1 (1): 16-20.
[3] Fassbinder J.W.E. 2017. Magnetometry for Archaeology, in Encyclopedia of Geoarchaeology. Edited by Gilbert A.S., Encyclopedia of Earth Sciences Series, Springer, Dordrecht, 499-514.
[4] De Terra H. 1947. A Preliminary Note on the Discovery of Fossil Man at Tepexpan in the Valley of Mexico. American Antiquity, 13: 40-44.
[5] Bevan B., Kenyon J. 1975. Ground-Penetrating Radar for Historical Archaeology. MASCA Newsletter, 11 (2): 2-7.
[6] Vickers R.S., Dolphin L.T. 1975. A Communication on an Archaeological Radar Experiment at Chaco Canyon, New Mexico. MASCA Newsletter, 11 (1): 6-8.
[7] Conyers L.B. 2006. Ground-penetrating radar, in Remote Sensing in Achaeology: an Explicitly North American Perspective. Edited by Johnson J.K., The University of Alabama Press, Tuscaloosa, AL., 131-159.
[8] Yaramancı A. 1970. Keban Projesi Jeofizik Araştırmaları Ön Raporu, 1968 Yaz Çalışmaları. ODTÜ Keban Projesi Yayınları, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1 (1): 13-19.
[9] Kaya M.A., Balkaya Ç., Ekinci Y.L., Demirci A. 2013. Kültür Mirasımız, Torunlarımızın Emaneti için Arkeojeofizik Neden, Nereye? Jeofizik Bülteni, 72: 29-45.
[10] Drahor M.G. 2006. Integrated Geophysical Studies in the Upper part of Sardis Archaeological Site, Turkey. Journal of Applied Geophysics, 59 (3): 205-223.
[11] Drahor M.G., Kurtulmuş T.Ö., Berge M.A., Hartmann M., Speidel M.A. 2008. Magnetic Imaging and Electrical Resistivity Tomography Studies in a Roman Military Installation found in Satala Archaeological Site, Northeastern Anatolia, Turkey. Journal of Archaeological Science, 35 (2): 259-271.
[12] Drahor M.G., Berge M.A., Kurtulmuş T.Ö., Hartmann M., Speidel M.A. 2008. Magnetic and Electrical Resistivity Tomography Investigations in a Roman Legionary Camp Site (Legio IV Scythica) in Zeugma, Southeastern Anatolia, Turkey. Archaeological Prospection, 15 (3): 159- 186.
[13] Berge M.A., Drahor M.G. 2011. Electrical Resistivity Tomography Investigations of Multi Layered Archaeological Settlements: Part I – Modelling. Archaeological Prospection, 18 (3): 159- 171.
[14] Berge M.A., Drahor M.G. 2011. Electrical Resistivity Tomography Investigations of MultiLayered Archaeological Settlements: Part II – A Case from Old Smyrna Höyük, Turkey. Archaeological Prospection, 18 (4): 291-302.
[15] Ekinci Y.L., Kaya M.A. 2007. 3D Resistivity Imaging of Buried Tombs at the Parion Necropolis (NW Turkey). Journal of the Balkan Geophysical Society, 10 (2): 1-8.
[16] Ekinci Y.L., Kaya M.A., Başaran C., Kasapoğlu H., Demirci A., Durgut C. 2012. Geophysical Imaging Survey in the South Necropolis at the Ancient City of Parion (Kemer-Biga), Northwestern Anatolia, Turkey: Preliminary Results. Mediterranean Archaeology and Archaeometry, 12 (2): 145-157.
[17] Arısoy M.Ö., Koçak Ö., Büyüksaraç A., Bilim F. 2007. Images of Buried Graves in Bayat, Afyon (Turkey) from High-resolution Magnetic Data and Their Comparison with Preliminary Excavations. Journal of Archaeological Science, 34 (9): 1473-1484.
[18] Büyüksaraç A., Arısoy M.Ö., Bektaş Ö., Koçak Ö., Çay T. 2008. Determination of Grave Locations in Dedemezari Necropolis (Western Turkey) using Magnetic Field Derivatives. Archaeological Prospection, 15 (4): 267-283.
[19] Ekinci Y.L., Balkaya Ç., Şeren A., Kaya M.A., Lightfoot C. 2014. Geomagnetic and Geoelectrical Prospection for Buried Archaeological Remains on the Upper City of Amorium, a Byzantine City in Midwestern Anatolia, Turkey. Journal of Geophysics and Engineering, 11 (1): 015012.
[20] Balkaya Ç., Kalyoncuoğlu Ü.Y., Özhanlı M., Merter G., Çakmak O., Güven İ.T. 2018. Groundpenetrating Radar and Electrical Resistivity Tomography Studies in the Biblical Pisidian Antioch City, SW Anatolia. Archaeological Prospection, 25 (4): 285-300.
[21] Akca İ., Balkaya Ç., Pülz A., Alanyalı H.S., Kaya M.A. 2019. Integrated Geophysical Investigations to Reconstruct the Archaeological Features in the Episcopal District of Side (Antalya, Southern Turkey). Journal of Applied Geophysics, 163: 22-30.
[22] Yilmaz, S., Balkaya Ç., Çakmak O., Oksum E. 2019. GPR and ERT Explorations at the Archaeological Site of Kılıç Village (Isparta, SW Turkey). Journal of Applied Geophysics, 170: 103859.
[23] Kaya M.A, Özyalın Ş. 1999. Malos Antik Kentinin Manyetik Yöntemle Araştırılması. Workshop: Arkeoloji ve Jeofizik, İzmir.
[24] Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri (TAY). 1993. http://www.tayproject.org/TAYages.fm$Retrieve?CagNo=5758&html=ages_detail_e.html&lay out=web (Erişim Tarihi: 25.09.2019).
[25] Özcan F. 2019. Mallos Antik Kenti, Antik Dönemden Günümüze Isparta’nın Kültürel Mirası. Eds. Hürmüzlü B., Köker H., Mörel A., Desen Ofset A.Ş., Ankara, 128-131.
[26] Wilson M. 2009. The Route of Paul’s First Journey to Pisidian Antioch. New Testament Studies, 55 (4): 471-483.
[27] Balkaya Ç., Göktürkler G. 2016. Karşılıklı Kuyu Yer Radarı Verilerinin Modellenmesi. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 22 (6): 581-596.
[28] Blindow N., Eisenburger D., Illich B., Petzold H., Richter T. 2007. Ground Penetrating Radar. in Environmental Geology - Handbook of Field Methods and Case Studies, Edited by Knödel K., Lange G., Voigt H-J., Springer Berlin Heidelberg, New York, 283-336.
[29] GPR-SLICE v7.0. Ground-penetrating Radar Imaging Software. https://www.gpr-survey.com/ (Erişim Tarihi: 01.09.2019).