Toplumsal Birlikteliklerde Öncelikler: Kabullenme ve Dışlamanın Sosyo-Psikolojik Temelleri (Alevilik-Sünnilik Örneği)

Birlikte yaşama kavramı, dünyayı sizin gibi algılamayan, düşünmeyen, yaşamayan insanlarla paylaşma zorunluluğunu ifade etmektedir. Çünkü insan olmak, bağımlı olmak ve bir başkasına muhtaç olmak demektir. Bu konudaki ahlaki sorumluluk, insanı temele alarak incelemeyi gerektirmektedir. Her insanın bireysel tecrübesi, hayatı algılayışı, beslendiği kaynak farklıdır. Bunun önemli sebeplerinin başında insanın bireysel ve grupsal süreçlerindeki farklılık gelmektedir. Bu makalede öncelikle, Bogardus’un sosyal mesafe ölçeği ve alanda uygulamak için geliştirilmiş halinden bahsedilecektir. İnsanın bir başkasınıdeğerlendirme kriteri olarak bireysel ve grupsal süreçlerin analizi yapılacaktır. Daha sonra sosyal mesafe tutum soruları özelinde Alevilere bakış ve birlikte yaşamada öncelik verilen tutumlar değerlendirilecektir. En sonunda ise, sosyal mesafe yakınlığının veya uzaklığının sebepleri analiz edilecektir.

Priorities in Social Cohesion: Socio-Psychological Foundations of Exclusion and Acceptance (Alewism-Sunnism Sample)- The concept of living together refers to the necessity of sharing the world with those who do not perceive, think and live the world as you do. Because being human means to be in need of and dependant on someone else. Moral responsibility in this area requires the examination of the subject on the basis of humanity. Every human being’s individual experience, perception of life and the sources s/he is fed by is different. One of the main reasons of this difference originates from various individual and group processes. This article will, primarily, focus on Bogardus’ social distance scale and its improved version to be implemented in the field. It will also analyse individual and in group processes as an evaluation criteria of another human being. Then it will evaluate the primary attitudes adopted towards Alewis in living together within the range of social distance positions. Lastly, the causes of the proximity and remoteness of social distance will be analysed.

Keywords:

Social Distance, Alewism, Sunnism, Group Living together.,

PDF

___

Alıcı, L., (Ed.) (2010), 100. Yılında Göksun Sempozyumu, İstanbul, Şenyıldız

Matbaası.

Arslantürk, Z., (2004), Araştırma Metod ve Teknikler, İstanbul, Çamlıca Yayınları

Bauman, Z., (1998), Sosyolojik Düşünmek, (Çev. Abdullah Yılmaz), İstanbul,

Ayrıntı Yayınları.

Berger, P. L., Luckmann, T., (2008), Geçekliğin Sosyal İnşâsı, (Çev. Vefa Saygın

Öğütle), İstanbul, Paradigma Yayıncılık.

Bogadrus, E. S., ( 1959), Social Distance, Ohio:Yellow Springs, Antioch Press.

Budak, S., (2000), Psikoloji Sözlüğü, Ankara, Bilim Sanat Yayınları.

Çamuroğlu, R., (1994), Günümüz Aleviliğinin Sorunları, İstanbul, Ant Yayınları

Çevik, A., (2010), Politik Psikoloji, Dost Yay., Ankara.

Fay, B., (2001), Çağdaş Sosyal Bilimler Felsefesi, (Çev. İsamil Türkmen), İstanbul,

Ayrıntı Yayınları.

Fığlalı, E. R., (1991), Türkiye’de Alevilik Bektaşilik, İstanbul, Selçuk Yayınları.

Frisby, D., (2002), Georg Simmel, London 2002, Press Loutledge.

Gasset, O., (2011), İnsan ve Herkes, İstanbul, Metis Yayınları.

Göka, E., (2005), “Ulusal Kimlik, “- Kimlikleriniz Lütfen! Diye Sorunuz”, Türkiye

Günlüğü, 80.

Güney, S., (2009), Sosyal Psikoloji, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım.

Güngör, Ö., (2007), Araf’taki Kimlik, Ankara, Akasya Kitap.

Güzel, A., (2002), Hacı Bektaşı Veli ve Makalat, Ankara, Akçağ Yayınları.

http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnkSdagitapp/adnks.zul, 2011 Adrese Dayalı Nüfus

Kayıt Sistemi.

İçli, G., (2008) Sosyolojiye Giriş, Ankara, Anı Yayıncılık.

Jung, W., (2001), Georg Simmel, (Çev. Doğan Özlem), İstanbul, Anahtar Kitaplar.

Kağıtçıbaşı, Ç., (2010), Günümüzde İnsan ve İnsanlar, İstanbul, Evrim Yayınları.

Karslı, B., (2012), Din ve Sosyal Bütünleşme: Farklılık ve Birlikte Yaşama (Göksun

Örneği), (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Erzurum Atatürk Üniversitesi

Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Krech, D.,-Crutchfield, R. S, (1980), Sosyal Psikoloji, (Çev. E. Güngör), İstanbul,

Ötüken Yayınları.

Krech, D.,-Crutchfield, R. S., (1970), Cemiyet İçinde Fert, (Çev. M. Turhan),

İstanbul, MEB Basımevi.

Levine, D. N., Carter, E. B., Gorman, E. M., (2011), “Simmel’in Amerikan Sosyolojisi

Üzerindeki Etkisi-I”, (Çev. Gülay Kızıler), Georg Simmel, (Ed. Jale Özata

Dirlikyapan), s.54-94, Doğubatı Yayınları.

Marshall, G., (1999), Sosyoloji Sözlüğü, (Çev. Osman Akınhay-Derya Kömürcü),

Ankara, Bilim ve Sanat Yayınları.

Mead, G. H., (1934), Mind, Self and Society, Chicago, University of Chicago Press.

Öztürk, S.,-Sarıkaya, A., (2001), Göksun Tarihi, İstanbul, Baskı Görsel Dizayn.

Sencer, M., Irmak, Y., (1984), Toplumbilimlerinde Yöntem, İstanbul, Onur Basımevi.

Subaşı, N., (2003), “Sırrı Fâş Eylemek: Alevi(lik) Araştırmalarında Yöntem Sorunları”,

İslâmiyât, 6/3, Ankara, s.173-182.

Şerif, M.-Şerif, C. W., (1996), Sosyal Psikolojiye Giriş I-II, İstanbul, Sosyal Yayınları.

Tavşancıl, E., (2005), Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi, Ankara,

Nobel Yayıncılık.

Üzüm, İ., (1997), “Modernizmin Alevi Toplumu Üzerine Etkisi”, İslam ve Modernleşme,

(II. Kutlu Doğum İlmi Toplantısı), İstanbul, s.277-292, İSAM.

Üzüm, İ., (2002), “Tanrı’nın Gönderdiği Kitabı Bilmeyen Tanrı’yı Nasıl Bilebilir?:

Temel Alevi Kaynağı Buyruk’ta Kur’an Anlayışı”, Folklor Edebiyat Dergisi,

VIII/30, Ankara, s.101-113.

Wallace, R. A., Wolf, A., (2012), Çağdaş Sosyoloji Kuramları, (Çev. Leyla

Elburuz-M. Rami Ayas), İzmir, Doğubatı Yayınları.

Yapıcı, A., (2004), Din, Kimlik ve Ön Yargı, Adana, Karahan Kitapevi.

Yıldız, H., (2003), Amasya Yöresi Alevileri, (Basılmamış Doktora Tezi), Samsun