Modern Mekânda Kutsal Deneyimi Kernek’te Yeniden Üretilen Kutsal, Mit ve Ritüel

Öz Bu makalede, Malatya kent merkezindeki Kernek meydanının “Kutsal birzaman” diliminde (Hıdrellezde) “kutsal bir mekâna” nasıl dönüştüğü, hangisüreçlerden geçtiği konusu ele alınmıştır. Mekân geleneksel, modern ve postmodernolarak adlandırdığımız üç köklü süreçten geçerek kutsalın kolektif tezahürüneev sahipliği yapmakta, aynı zamanda bu üçlü dönüşüm süreci, Kentinbüyük sosyo-kültürel ve kimliksel dönüşümünün de bir göstergesi olmaktadır.Her türlü metinsel ve normatif dini değerlendirmelere karşın halk bir şekildetarih öncesi bir dönemde yaşanan mitik bir deneyimi güncel olarak yeniden tecrübeetmekte ve bu durum popüler dini kültüre güzel bir örneklik oluşturmaktadır.Araştırmada, Kernek meydanında gerçekleştirilen ritlerin gücünü mittenaldığı, bazı mitik anlatılara dayandığı görülmüştür. Hıdrellez başta olmak üzereilgili mitler bu mekânda yeniden yaşanmakta, aktüel hale gelmekte, “mekânınkoşullarına göre” yeniden şekil almaktadır. “Kutsal, mit ve ritüel” Kernek mekanıbağlamında iç içe ve karşılıklı etkileşim halinde yeniden şekillenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Kernek, Kutsal mekan ve zaman, Kutsalın yeniden üretimi, Mit, Ritüel, Popüler din, Hıdrellez

PDF

___

Arslan, M. 2004. Türk Popüler Dindarlığı, İstanbul: Dem Yayınları.
Arslan, M. 2009 “Post/Modern Dünyada Sekülarizm: Dinin Sonundan Kutsalın
Dönüşümüne” Eski Yeni Dergisi, S. 13, s. 99-107.
Arslan, M. 2010 “Seküler Toplumlarda Kutsal Arayışları: Geç Modern Dönemde
Büyü-Din İlişkisinin Sosyolojik Analizi”, İnönü üniversitesi İlahiyat Fakültesi
Dergisi, 2010 1 (1): 195-210.
Arslan, M. 2013. Sosyo-Dini Farklılaşma ve İslam: Sosyolojik ve Antropolojik
Perspektifler, Ankara: Eski Yeni Yayınları.
Chidester and Linenthal (eds). 1995. American Sacred Space. Bloomington &
Indianapolis: Indiana University Press
Cox, J. L. 2004. Kutsalı İfade Etmek Din Fenomenolojisine Giriş, Çev. F. Aydın,
İstanbul: İz Yayıncılık
Durkheim, Emile, 2005. Dini Hayatın İlkel Biçimleri, Çev. F. Aydın, İstanbul:
Ataç Yayınları
Eliade, M. 1991. Kutsal ve Dindışı, Çev. M. Ali Kılıçbay, Ankara: Gece Yayınları
Eliade, M. 1994. Ebedi Dönüş Mitosu, İstanbul: İmge Yayınları.
Evans, M.T. 2003. “The Sacred: Differentiating, Clarifying and Extending Concept”,
Review of Religious Researches, 45, 1, 32-47.
Günay, Umay, 1990. “Ritüeller ve Hıdrellez”, Millî Kültür, Sayı:72, s. 10-12.
Kalafat, Yaşar, 2008. “Diyarbakır ve Çevresi Örnekleri İle Halk İnançlarında
Tavaf/Dönme” Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Diyarbakır, Ed. Bahaeddin Yediyıldız
& Kerstin Tomenendal, T.C. Diyarbakır Valiliği, Ankara, s. 453–463.
Lefebvre Henri 1991. The Production of Space, London: Blackwell.
Lefebvre, Henri (2004) Rhythmanalysis: Space, Time and Everyday Life, Trans.
& Ed. by S. Elden and G. Moore, London: Continuum.
Levi-Strauss, Claude, 2000. Yaban Düşünce, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
Menard, G. 2011. “Dünden Yarına Kutsal ve Profan” Dinbilim Yazıları, Ed.
Zeki Özcan, İstanbul: Alfa Yayınları
Nisbet, R. 1974. The Sociology of Emile Durkheim, New York: Oxford University
Press.
Ocak, A. Y. 1990. İslam Türk inançlarında Hızır Yahut Hızır-İlyas Kültü, 2.
Basım, Ankara TKAE Yayınları
Pettazzoni, R. 2002. Tanrıya Dair, İstanbul: İz Yayınları
Robertson, Roland 1992. Globalization: Social Theory and Global Culture,
London: SAGE Publications.
Smith, J. Z. 1987. To Take Place: Toward Theory in Ritual. Chicago & London:
University of Chicago Press,
Tacou, C. 2000. ed. Din ve Fenomenoloji, Çev. H. Köser, İstanbul: İz Yayıncılık
Tanyu, H. 1967. Ankara ve çevresinde Adak ve Adak Yerleri, AÜİF Yayınları, No: LXXVIII, Ankara.
Ünsel, Ziya, 1957. Yeşil Malatya: Gezmek Tozmak Üstüne, Malatya.
Ürkmez Ahmet 2011. İbn Abbâs Hadisi Bağlamında Hızır Kültürü ve Kimliği,
Birey ve Toplum Dergisi, C. 1, No. 2, s. 169-191.
Van Gennep, Arnold 1908. The Rites of Passage, English trans. 1960 by M. B.
Vizedom and G.L.Caffee, London: Routledge & Kegan Paul.
Wuthnow, Robert 1994. Producing the Sacred: An Essay on Public Religion,
Urbana: University of Illinois Press.
Zubaida, Sami 1994. İslâm, Halk ve Devlet, İstanbul: İletişim Yayınları