Türkiye’de Yağlı Tohum ve Ham Yağ Üretimi, Sorunlar ve Çözüm Önerileri

Yağ asitlerinin trigliseridleri olarak bilinen yağlar, insan beslenmesinde enerji kaynağı olarak önemli bir gıda maddesidir. Ayrıca, yağlar sanayi hammaddesi olarak da büyük öneme sahiptir. Hayvansal kökenli yağların üretiminin pahalı ve yeterli olmaması nedeniyle, insan beslenmesi için gereksinim duyulan yağların büyük bir kısmı (%91.7), bitkisel kökenli yağlardan karşılanmaktadır. Tohumlarında yağ içeren çok sayıda bitki bulunmaktadır. Bunların başında; soya, ayçiçeği, kolza, yerfıstığı, susam ve aspir gibi tek yıllık bitkiler gelmektedir. Ayrıca, zeytin, hurma ve Hindistan cevizi gibi çok yıllık bitkiler de ham yağ üretiminde büyük önem arz etmektedir. Yağlı tohumlu bitkilerin ham yağ üretimi yanında, çok değişik faydaları bulunmaktadır. Soya ve yerfıstığı gibi baklagiller familyasına dahil yağlı tohumlu bitkiler, havanın serbest azotunu toprağa bağladıkları için, yetiştirildikleri bölgelerde tarım topraklarına önemli faydalar sağlamaktadır. 2014 yılı değerlerine göre dünya yağlı tohum üretimi 532 milyon ton olup, bunun önemli bir kısmını (%59.2) soya tohumu oluşturmaktadır. Ülkemizde yağlı tohum üretiminin yetersiz olması nedeniyle, gereksinim duyulan yağın büyük bir kısmı doğrudan ham yağ olarak veya yağlı tohum olarak ithal edilmek suretiyle karşılanmaktadır. 2014 yılı değerlerine göre Türkiye yağlı tohum üretimi 2.78 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Bu miktar, yerli üretim olarak, yıllık yağ üretiminin ancak %28.1’lik kısmını karşılamaktadır. Yapılan değerlendirmelere göre, ham yağ temininde dışa bağımlılığımız yıldan yıla artarak devam etmektedir. 2014 yılı verilerine göre yağlı tohum ve türevleri için yurt dışına 4.286 milyon dolar döviz ödenmiştir. İyi bir planlama ile gereksinim duyulan yağlı tohumların tamamının, ülkemizde yetiştirilmesi açısından büyük bir tarımsal potansiyel bulunmaktadır.

Oil Seeds and Crude Oil Production in Turkey, Problems and Solutions

Oils known as triglyceride of fatty acids are very important food and energy source for human. In addition to human consumption, oils are very important for industrial as a raw material. Most of the oils (91.7%) used for human consumption comes from oil crops due to higher production cost and limit supply of animal fats. There are plenty of oil seed crops. Among these, soybean, sunflower, rapeseed, peanut, sesame and safflower are the prevailing annual oil crops. In addition to these annual oil crops, perennial crops such as palm, olive and coconut are also very important for crude oil production. Beside crude oil supply, oil crops have other extra benefits. Soybean and peanut are legume crops and supply nitrogen to the soils by symbiotic nitrogen fixation. The oil seeds production of the world was 532 million tons in 2014 and the highest rate of oil seed production (59.2%) comes from soybean. Due to a lack of oilseed production in Turkey, a large part of the needed requirements are imported directly as crude oil or oil seeds. In 2014, Oil seed production was 2.78 million tons in Turkey.  This amount, as domestic production, meets only 28.1% of the annual oil production. According to the projections, our dependence on external supplies of crude oil continues to increase from year to year. In 2014, 286 million $ has been paid for oil and its derivatives import. Turkey has a great agricultural potential to produce all of the required oil seeds with good planning

___

  • Anonim, 2014. Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği Türkiye İstatistikleri, www.bysd.org
  • Anonim, 2015a. İstatistik Bölümü İnternet Sitesi, http://www.fao.org
  • Anonim, 2015b. TUİK Yayınları, Ankara.
  • Anonim 2015c. www.tarim.gov.tr/tarim havzalari
  • Arıoğlu, H., Güllüoğlu, L., 2008. Türkiye’de Yağlı Tohum Üretim Potansiyelinin Belirlenmesi ve Üretimi Artırabilmek İçin Alınması Gerekli Önlemler.Bitkisel Yemeklik Yağlar Sempozyumu ve Sergisi Bildiriler Kitabı, s.26-37
  • Arıoğlu H.H., Kolsarıcı Ö., Göksu A.T., Güllüoğlu L., Arslan M., Çalışkan M., Söğüt T., Kurt C. ve Arslanoğlu F., 2010. Yağ Bitkileri Üretiminin Artırılması Olanakları. Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi Bildiriler Kitabı-1, s. 361-376, Ankara
  • Arıoğlu H.H., 2014. Yağ Bitkileri Yetiştirme Ve Islahı Ders Kitabı.Genel Yayın No:220, Ders Kitapları Yayın No:A-70. Adana, 204 S.
  • Gizlenci Ş., Korkmaz A., Acar M. ve Seyis F., 2005. Kolza (Kanola) Tarımı.Karadeniz Tarımsal Araştırma Enst. Yayınları, 80 s. Samsun
  • Karakuş M.Ü., 2014. 12. Uluslararası Yem Kongresi Açılış Konuşması. Türkiye Yem Sanayicileri Birliği Dergisi. Sayı.70:29-40s, Ankara
  • Kolsaracı Ö., Kaya K.D., Göksoy A.T., Arıoğlu H., Kulan E.G. ve Day S., 2015. Yağlı Tohum Üretiminde Yeni Arayışlar. Ziraat Mühendisliği VIII. Teknik Kongresi Bildiriler Kitabı-1, s. 401-425, Ankara
  • Uğur A.E., 2015. Yağlı Tohumlu Bitkiler ve Bitkisel Yağlar. www.bysd.org
Biotech Studies-Cover
  • ISSN: 2687-3761
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 1992
  • Yayıncı: TAGEM Journals
Sayıdaki Diğer Makaleler

Bazı Pamuk Melezlerinin Verim ve Lif Kalite Özelliklerinin İncelenmesi

Mehmet ÇOBAN, Süleyman ÇİÇEK, Fatih KÜÇÜKTABAN, Levent YAZICI, Hakan ÇİFTÇİ

Farklı Hasat Dönemlerinde Biçilen İtalyan Çimi ve Bazı Yıllık Baklagil Yembitkisi Karışımlarının Ot Verimi ve Diğer Bazı Özellikleri Üzerine Bir Araştırma

Yaşar Tuncer KAVUT

Tokat-Kazova Ekolojik Koşullarında Bazı Çok Yıllık Yem Bitkilerinin Verim ve Kalitelerinin Belirlenmesi

Yaşar KARADAĞ, Selahattin ÇINAR, Tahsin TAŞYÜREK, Sezai GÖKALP, Mahir ÖZKURT

Macar Fiğ (Vicia pannonica Crantz.) Genotiplerinde Biyolojik Verim Özelliği Bakımından Çevreler Üzerinden Eklemeli Ana Etkiler ve Çarpımsal İnteraksiyonlar (AMMI) Analizi

Mehmet Salih SAYAR, Adem Emin ANLARSAL, Mehmet BAŞBAĞ

Ege Bölgesi Koşullarında Farklı Sıra Arası Mesafelerinde Yetiştirilen Bazı Yem Bezelyesi (Pisum arvense L.) Çeşitlerinin Verim ve Diğer Bazı Özellikleri Üzerine Bir Araştırma

Yaşar Tuncer KAVUT, Ahmet Esen ÇELEN, Ş. Emre ÇIBIK, M. Ali URTEKİN

İleri Islah Kademesindeki Patates Klonlarının Üretici Koşullarında Performanslarının Belirlenmesi

Canan KAYA, Tuğçe KARA, Aydın KARAKUŞ, Fırat SEFAOĞLU

Konya İlinde Uygulanan Yapay Mera Karışımının Verimi ve Farklı Irklardaki Kuzuların Büyüme Performansı Üzerine Etkileri

Şaban IŞIK, Şükrü DOĞAN, Serkan ATEŞ, Seydi AYDOĞAN, Murat KÜÇÜKÇONGAR, Ramazan ACAR

Doğal Vejatasyondan İzole Edilmiş ve Belirli Özelliklerine Göre Seçilmiş olan 10 Adet Lab İzolatının Mısır Silajının Fermantasyon Profili ve Aerobik Stabilitesi Üzerine Etkileri

Mustafa KIZILŞİMŞEK, Çehre ÖZTÜRK, Mustafa KÜSEK, Negar Ebrahim Pour MOKHTARİ, Peruze ERTEM

Yazlık Kolzada (Brassica napus ssp. oleifera) Farklı Gelişim Dönemlerinde ve Farklı Dozlarda Humik Asit Uygulamanın Verim ve Verim Ögelerine Etkileri

Seçil CANDAŞ, Sibel DAY, Nilüfer KOÇAK, Özer KOLSARICI

Patateste Farklı Ortam ve Dönemlerde Yapılan Melezleme ve Melez Tohum Elde Edilmesini Etkileyen Faktörler

Güngör YILMAZ, Nejdet KANDEMİR, Yusuf YANAR, Yasin B. KARAN, Ahmet KINAY, Şaziye DÖKÜLEN