Ana Ürün Koşullarında Bazı Soya (Glycine max (L.) Merill) Hat ve Çeşitlerinin Aksaray Bölgesine Adaptasyonu Üzerine Çalışmalar

Yağlı tohumlu bitkilerden olan soya fasulyesi dünyada en önemli endüstri bitkilerinden bir tanesidir. Bu araştırma; İç Anadolu Bölgesinde ana ürün koşullarında bazı soya çeşit ve hatlarının verim ve tarımsal özelliklerini belirlemek amacıyla 2014 yılında Aksaray ili Sapmaz Köyünde yapılmıştır. Araştırmada BDSA 05, BATEM 317, BATEM 207, BDUS 04, BATEM 223, KAMA, BATEM 306, KANA, KASM 02, KASM 03, ARISOY, ATAEM 7, NOVA, BRAVO ismindeki soya genotipleri materyal olarak kullanılmıştır. Deneme Aksaray`da tesadüf blokları deneme deseninde 3 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Her parselde 3 sıra, 70 cm sıra arası, 5 cm sıra üzeri olacak şekilde 3 metrelik sıraların her birine 90 tohumun ekimi gerçekleştirilmiştir ve ortadaki sıra hasat edilmiştir. Çalışma sonunda varyans analizlerine göre hat ve çeşitler arasında 1000 tane ağırlığı, ilk bakla bağlama yüksekliği, bitki boyu ve tohum verimi açısından farklılık söz konusu olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak; tane verimi ve incelenen diğer özellikler göz önüne alındığında tescilli çeşit olan ATAEM 7 (498.42 kg/da) ile aday çeşit olan BATEM 317 (467.5 kg/da) Aksaray ana ürün koşulları için ümitvar genotipler olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Adaptasyon, ana ürün koşulları, soya

Studies on Adaptation Abilities of Some Soybean (Glycine max (L.) Merill) Varieties and Lines Under Main Crop Conditions of Aksaray Region

This research was carried out in Sapmaz village, Aksaray city in 2014 in order to determine some agricultural characteristics and yield properties of the some soybean varieties and lines under the main crop conditions in the Central Anatolia Region. Soybean genotypes BDSA 05, BATEM 317, BATEM 207, BDUS 04, BATEM 223, KAMA, BATEM 306, KANA, KASM 02 (KA03-03- 03), KASM 03 (KA03-03-04), ARISOY, ATAEM 7, NOVA, BRAVO were used as a material in this study. Field experiment was conducted based on Randomized Completely Block Design with three replications. Plots consisted of 3 rows 3 m long spaced, 5 cm apart where the 90 seeds were planted. Variance analysis was performed for each character. According to the results, it was determined that the differences for first pod height, plant height, thousand grain weight and grain yield of the lines and varieties were highly significant. Results of this study indicated that; registered variety ATAEM 7 (498.42 kg/da) and BATEM 317 (467.5 kg/da) line in respect to yield and investigated agricultural characteristics can be grown in Aksaray main crop conditions.

Keywords:

Adaptation, main crop conditions, grain yield,

PDF

___

Algan N., 1990. Ege Bölgesi Koşullarında Bazı Soya Hat ve Çeşitlerinin Adaptasyon Yetenekleri Üzerine Araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. Cilt:27, Sayı:2, İzmir
Arıoğlu HH., Yılmaz HA. ve Çulluoğlu N., 1994. Bazı Soya Çeşitlerinin Kahramanmaraş Bölgesi’nde Ana Ürün Olarak Yetişebilme Olanaklarinin Belirlenmesi Üzerinde Araştirmalar. Türkiye I. Tarla Bitkileri Kongresi, Cilt I:189-196s. 25-29 Nisan 1994, İzmir
Arıoğlu H., 2007. Yağ Bitkileri Yetiştirme ve Islahı. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Ders Kitapları Yayın No: A-70, Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Ofset Atölyesi, Adana, 204 s
Bakoğlu A., Ayçiçek M., 2005. Elazığ Şartlarında Soya Fasulyesinin (Glycine max L.) Tarımsal Özellikleri ve Tohum Verimi. Fırat Üniversitesi Fen ve Müh. Bilimleri Dergisi,17(1): 52-58s
Cinsoy A. S., Tugay E., Atikyılmaz N.ve Eşme S., 2005. Ana ve Ikinci Ürün Soya Tarımında Verim ve Diğer Bazı Özellikler Üzerine Bir Araştırma.VI. Tarla Bitkileri Kongresi, 5-9 Eylül, Antalya. Cilt 1, s. 399-402
Cober E. R. and Voldeng HD., 2000. Developing high-protein, high-yield soybean populations and lines. Crop Science, 40: 39-42p.
Iqbal S., Mahmood T., Ali T. M., Anwar M. and Sarwar M., 2003. Path Coefficient Analysis in Different Genotypes of Soybean (Glycine Max (L) Merril). Pakistan Journal of Biological Sciences, 6 (12): 1085-1087
İlker E., Tatar Ö. ve Gökçöl A., 2010. Konvansiyonel ve Organik Tarım Koşullarında Bazı Soya Çeşitlerinin Performansları. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, ISSN 1018 – 8851 2010, 47 (1): 87-96s
İşler N., Söğüt T. ve Çalışkan M. E., 1997. Bazı Soya Çeşitlerinin Diyarbakir Bölgesi II. Ürün Koşullarindaki Önemli Tarimsal ve Bitkisel Özelliklerinin Belirlenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2(2): 81-90
Karasu A., Öz M. ve Göksoy A. T., 2002. Bazı Soya Fasulyesi [Glycine max (L.) Merill] Çeşitlerinin Bursa Koşullarina Adaptasyonu Konusunda Bir Çalişma. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16 (2): 23-34s
Kolsarıcı Ö., Gür A., Başalma D., Kaya M. D. ve İşler N., 2005. Yağlı Tohumlu Bitkilerin Üretimi. VI. Türkiye Ziraat Mühendisliği Teknik Kongresi, I. Cilt 3-7 Ocak 2005
Smith D. L. and Hume D. J., 1987. Comparison of Assay Methods for N2-Fixation Utilizing White Bean and Soybean. Canadian Journal of Plant Science, 67:11-19s
Söğüt T., Öztürk F. ve Temiz M. G., 2005. Farklı Olgunlaşma Grubuna Dahil Bazı Soya (Glycine max L.) Çeşitlerinin Ana ve Ikinci Ürün Koşullarındaki Performanslarının Karşılaştırılması. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, Cilt I, S. 393-398, 5-9 Eylül Antalya
Steel R. G. D. and Torrie J. H., 1960. Principles and Procedures of Statistics. (With special Reference to the Biological Sciences.) McGraw-Hill Book Company, New York, Toronto, London 1960, 481 S., 15 Abb.; 81 s 6 d
Tayyar Ş. ve Gül M. K., 2007. Bazı Soya Fasulyesi (Glycine max (L.) Merr.) Genotiplerinin Ana Ürün Olarak Biga Şartlarindaki Performanslari. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, (J. Agric. Sci.), 2007, 17(2): 55-59s
TÜİK, 2014. Türkiye İstatistik Kurumu Web Sayfası. www.tuik.gov.tr Erişim Tarihi: Eylül 2014
Vollmann J., Fritz CN., Wagentristl H. and Ruckenbuer P., 2000. Environmental and Genetic Variation of Soybean Seed Protein Content Under Central European Growing Conditions. Journal of the Science of Food and Agriculture, 80: 1300-1306p
Yılmaz HA. ve Efe L., 1998. Bazı Soya (Glycine max (L.) Merrill) Çeşitlerinin Kahramanmaraş Koşullarinda II. Ürün Olarak Yetiştirilebilme Olanakları. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, (22): 135-142s
Yılmaz H. A., 1999. Kahramanmaraş Ekolojisinde Farklı Ekim Sıklıklarının Iki Soya (Glycine max (L.) Merrill) Çeşidinde, Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, (23): 223-232s
Yılmaz N., 2003. The Effects of Seed Rate on Yield and Yield Components of Soybean (Glycine max L. Merill). Pakistan Journal of Biological Sciences, 6 (4): 373-376p
Yılmaz A., Beyyavaş V., Cevheri İ. ve Haliloğlu H., 2005. Harran Ovası Ekolojisinde Ikinci Ürün Olarak Yetiştirilebilecek Bazı Soya (Glycine max. L. Merrill.) Çeşit ve Genotiplerinin Belirlenmesi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2005, 9 (2): 55-61s