AHMET SALİH GÜNAYDIN, M. Faruk ALTUNKASA

TARİHÎ KENT MERKEZLERİNİN KORUMA VE GELİŞTİRME STRATEJİLERİNİN BELİRLENMESİ: GAZİANTEP ÖRNEĞİ

Tarihi kent merkezi ölçeğinde yapılan kentsel tasarım çalışmalarında, tasarımcıya yön veren en önemli faktörlerden biri kent kimliğidir. Bu tür alanların tüm yönleri ile analiz edilmesi ve kent kimlik öğelerinin belirlenmesi, kent kimliğinin doğru bir şekilde algılanmasına katkı sağlayacaktır. Bu çalışmada, Gaziantep tarihî kent merkezi boyutunda koruma ve geliştirme stratejilerinin belirlenmesi, mekânsal ve algısal organizasyonu güçlendirerek, ileride yapılacak kentsel tasarım çalışmalarına yön verecek bir çerçeve oluşturmayı amaçlanmıştır. Çalışmanın ilk bölümünde yapı, sokak ve meydanların fiziksel özelliklerini belirleyebilmek için, tipoloji çalışması yapılmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde ise koruma, koruma ve sağlıklaştırma, yeniden canlandırma ve geçiş bölgesi olmak üzere dört müdahale bölgesi belirlenmiştir. Müdahale bölgeleri, bir önceki bölümde yapılan tipoloji çalışması ile bulunan kent kimlik öğelerinin özgünlük durumları ile alanda yapılan gözlem ve incelemeler sonucunda tespit edilmiştir. Müdahale bölgeleri ve politikalarının belirlenmesi ile amaçlanan, tarihî kent merkezi ve yakın çevresinde yapılacak müdahalelerin belirli politikalar doğrultusunda gerçekleştirilmesini sağlamaktır.

DETERMINATION OF PROTECTION AND DEVELOPMENT STRATEGIES OF HISTORICAL CITY CENTERS: A CASE STUDY OF GAZIANTEP

One of the most important factors shaping the designer is the city identity in the urban design studies carried out at the historical city center scale. Analyzing all aspects of such areas and identifying the elements of city identity will contribute to the correct perception of city identity. This study aims to create a framework of design which will strengthen the spatial and visual organization and direct the future urban design, determining conservation and development strategies based on Gaziantep historical city district. First, we have made a typology study in order to determine the physical characteristics of constructions, streets, and squares. By the authenticity of city identity factors and conducted observations and examinations in the area, we have designated four response areas in the border of the study space as follows conservation, conservation and rehabilitation, revitalization, and the transition zone. Th eaim of the response areas and policies certain is to ensure that the interventions to be carried out in the historical city center and its immediate surroundings are carried out in accordance with certain policies. As a result of the study, suggestions have been developed in the dimension of the historical center of Gaziantep in line with the protection and development strategies.

PDF

___

ALTINÇEKİÇ, H. Ç. (2000), İstanbul Metropolü’nde Meydanların Rekreasyonel İşlev Yönünden Önemi Üzerine Araştırmalar, İstanbul Üniversitesi Fenbilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı Doktora Tezi, İstanbul.
AMINDE, H. J. (1994), Plätze in der Stadt, Berlin: Ostfildern-Ruit bei Stuttgart, Hatje.
ANONİM (2012), Gaziantep Turizm Raporu, Gaziantep: Gaziantep Ticaret Odası.
BİLSEL, S. (2002), Kent Kültürü- Kültürel Süreklilik- Kimlik Sorunsalı- ve Yaşanısalı Kentsel Mekan Kavramı Üzerine, Kentleşme ve Yerel Yönetimler Sempozyumu, Cukurova Univ. -Adana Kent Konseyi-Yerel Gundem 21. s. 107-114.
CARMONA, M., Tiesdell, S., Heath, T., Oc, T. (2010), Public Places - Urban Spaces The Dimensions of Urban Design, Oxford: Architectural Press.
ÇAM, N. (1996), “Gaziantep-Mimari”, TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
ÇELİK, Z., Favro, D., Ingersoll, R. (2017), Şehirler ve Sokaklar, İstanbul: Kitap Yayınevi.
ÇEVİK, S. (1991), Mekan-Kimlik- Kimliklendirme, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı Doktora Tezi, Trabzon.
EGEPLAN (2009), Gaziantep Kentsel Sit Koruma Amaçlı İmar Planı Revizyonu Analitik Etüt Raporu, Ankara.
İNCEOĞLU, M. (2007), Kentsel Açık Mekânların Kalite Açısından Değerlendirilmesine Yönelik Bir Yaklaşım: İstanbul Meydanlarının İncelenmesi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bina Bilimi Anabilim Dalı Doktora Tezi, İstanbul.
JACOBS, A. B. (1993), Great Streets, Cambridge: MIT Press.
KAYPAK, Ş. (2010), “Antakya’nın Kent Kimliği Açısından İrdelenmesi”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14): 373-392.
KAZAS, J. (2008), Endüstriyel Miras Kapsamındaki Alanların Kentsel Yenilemeyi Oluşturmadaki Rolünün İrdelenmesi “Ödemiş Örneği”, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı Doktora Tezi, İstanbul.
KİPER, P. (2004), “Küreselleşme Sürecinde Kentlerimize Giren Yeni Tüketim Mekanları ve Yitirilen Kent Kimlikleri”, Planlama Dergisi, 4: 14-18.
KOSTOF, S. (1991), The City Shaped: Urban Patterns and Meanings Through History, Boston: Bullfinch Press / Little, Brown.
KRIER, R. (1979), Urban Space, London: Academy Editions.
KUBAN, D. (1994), “İstanbul Ani Çöküşü Yaşayan Bir Kent Oldu”,Cumhuriyet Bilim ve Teknik, Ay 9, Gün 10 Sayfa 8.
KUBAN, D. (2001), Türkiye’de Kentsel Koruma, İstanbul: Tarih vakfı yurt yayınları.
MARSHALL, S. (2005), Streets&Patterns, London and New York: Spon Press.
MOHOJERI, N., Longley, P. A., Batty, M. (2012), “City Shape Andthe Fractalıty Of Street Patterns”, Quaestiones Geographicae, 31 (2): 29-37.
MOUGHTIN, C. (2003), Urban Design: Street and Square, Oxford: Architectural Press.
ÖZDEN, P. P. (2002), Yasal ve Yönetsel Çerçevesiyle Şehir Yenileme Planlaması ve Uygulaması: Türkiye Örneği, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Doktora Tezi, İstanbul
ÖZKAYMAKCI, H. (2016), Mimari Tasarım Bağlamında Kentsel Yenileme Kavramı ve Karşıyaka Alaybey Örneği, Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı Doktora Tezi, İzmir.
R.FYFE, N. (1998), Images of the Street: Planning, Identity and Control in Public Space, London: Routledge.
RAPOPORT, A. (1977), Human Aspects of Urban Form: Towards a Man—Environment Approach to Urban Form and Design, Oxford: Pergamon Press.
SAĞ, N. S. (2011), Dönüşüme Bağlı Kentsel Gelişmenin Yönetilmesinde Bir Araç Olarak Akıllı Büyüme; Konya Kenti Örneği, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı Doktora Tezi, Konya.
SCHULZ, C. N. (1984), Genius loci: paesaggio ambiente architettura (No. 72.01).
TANDON, M., Sehgal , V. (2017), “Traditional Indian religious streets: A spatial study of the streets of Mathura”, Frontiers ofArchitecturalResearch, 6(4): 469-479.
ULU, A., ve Karakoç, İ. (2004), “Kentsel Değişimin Kent Kimliğine Etkisi”, Planlama Dergisi, 4(3): 59-66.
USLU, C., Altunkasa, M. F., Ünal, M. (2012), “Kent Meydanları”, Günay Mimarlık, 10: 34-39.
VITRUVIUS (2005), Mimarlık Üzerine On Kitap, İstanbul: Şevki Vanlı Mimarlık Vakfı.
YENİCE, M. (2011), Tarihi Kent Merkezlerinde Sürdürülebilir Yenileme İçin Bir Model Önerisi; Konya Örneği, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı Doktora Tezi, Konya.
ZUCKER, P. (1959), Town and Square, Form The Agora To The Village Green. New York: Columbia Press.