ANLAMLANDIRMA TEORİSİ VE ANLAMLANDIRMA ÖLÇEĞİ GELİŞTİRME ÇALIŞMASI: BİREYLERİN ÇEVRELERİNDEKİ DAVRANIŞLARI, OLAYLARI, İŞARETLERİ VE FARKLILIKLARI ANLAMLANDIRMA DURUMLARI

Anlamlandırma, bireylerin meydana gelen olayları bilinçaltı ve bilinç düzeyinde yorumlaması ve neler olduğunu anlaması süreci olarak tanımlanmaktadır. Anlamlandırma ile ilgili literatürde birçok farklı araştırma olmasına rağmen; anlamlandırma ölçeğine rastlanmadığı ve literatürde doldurulması gereken önemli bir boşluk olduğu fark edilmiştir. Bu araştırmanın temel amacı ve literatüre katkısı özgün bir ölçek oluşturmaktır. Ölçeğin geliştirilmesi aşamasında öncelikle ilgili literatür gözden geçirilerek Smerek’in (2009) aktardığı bilgiler doğrultusunda Louis’in ve Weick’ın (1988) anlamlandırma modellerinden esinlenerek 22 maddelik 5’li Likert tipi ölçekleme yapılmıştır. Kolayda örnekleme yöntemi ile 207 akademisyene elektronik posta aracılığıyla anketler gönderilip 104 geçerli veri toplanmıştır. Ölçeğin güvenilirliğini gösteren Cronbach’s Alpha değeri yüksek güvenilirlik (0.897) düzeyinde bulunmuştur ve açıklayıcı faktör analizi sonucunda beş faktör ölçeğin değişkenliğini %66.186 varyans ile açıklamaktadır. Araştırmanın literatüre katkısı; ilk kez anlamlandırma ölçeği oluşturulmuş olmasıdır. İkinci katkısı; söylem, eylem, olgu ve olayların bir işaret olarak anlamlandırılması; belirsizliklerin azaltılarak, gelecekte olması muhtemel hata, kaza, kaos, kriz gibi kötü olayların tahmin edilebilmesine ve tedbir alınabilmesine imkân verebilir. Bu ölçeğin özellikle davranış bilimleri, örgütsel davranış, yönetim ve organizasyon alanlarında yararlı olabileceği; ayrıca, davranış bilimleri ile çok yakın ilişkisi bulunan psikoloji ve iletişim bilimlerinin yanı sıra, siyaset bilimi ve askerî alanda fayda sağlayabileceği düşünülmektedir.

SENSE-MAKING THEORY AND SENSE-MAKING SCALE DEVELOPMENT STUDY: SENSE-MAKING THE BEHAVIORS, EVENTS, SIGNALS AND DIFFERENCES IN THE ENVIRONMENT

Sense-making is defined as the process by which individuals interpret the events occurring at the level of the subconscious and consciousness and understand what is happening. Although there are many different types of researches in the literature related to sense-making; it is realized that there is not any sense-making measurement tool in the literature and there is a gap that should be filled. The main aim of this study and its contribution to the existing literature is to create an original scale. At the stage of development of the scale, firstly, the related literature was reiterated and based on the information given by Smerek (2009), it was tried to form an item pool by using a 5-point Likert type scaling with 22 items. The surveys were sent to 207 academicians by means of easy sampling method and 104 valid data were collected. Cronbach’s Alpha value, which indicates the reliability of the scale, was found to be high reliability (0.897) and five factors explained the variability of the scale with 66.186% variance. The first contribution of the research to the existing literature is; it is the first scale about sense-making. The second contribution of the research is; sense-making of discourse, action, facts and events as a sign can allow for the estimation and prevention of bad events, such as errors, accidents, chaos, crises which may be in the future by reducing uncertainties. This scale can be useful especially in the fields of behavioral sciences, organizational behavior, management and organization; in addition, it is considered that it can provide benefits in the field of political science and military as well as psychology and communication sciences which are closely related to behavioral sciences.

PDF

___

DEVELLIS, Robert F. (2012), Scale development theory and applications (Third Edition), SAGE Publications, Inc.
DOUGHERTY, Debbie S., DRUMHELLER, Kristina (2006), “Sensemaking and emotions in organizations: Accounting for emotions in a rational(ized) context”, Communication Studi-es, C.57, Sayı:2, ss. 215-238.
DYER, Ronald (2017), “Cultural sense-making integration into risk mitigation strategies to-wards megaproject success”, International journal of project management, C. 35, Sayı:7, ss. 1338-1349.
GROSS, Margaret K., (2010), “Sense-making in theory and practice: a metatheoretical foun-dation and application for health information seeking”, MSc Thesis, University of Illinois at Urbana, Illinois, ss. 1-49.
http://www.tdk.gov.tr. Erişim tarihi: 27.04.2018.
ITO, Kumiko, INOHARA, Takehiro (2015), “A model of sense-making process for adapting new organizational settings; Based on case study of executive leaders in work transiti-ons”, Procedia-Social and Behavioral Sciences, C. 172, ss. 142-149.
JAKOBSEN, M, WORM, V, LI, X (2018), “Making Sense of Context in International Business: Some Methodological Reflections”, Asia Pacific Management Review, C.23, Sayı:4, ss. 251-257.
KHARCHENKOVA, Svetlana (2018), “The market metaphors: Making sense of the emerging market for contemporary art in China”, Poeticsi, C.71, ss. 71-82
MAITLIS, Sally, CHRISTIANSON, Marlys (2014), “Sensemaking in organizations: Taking stock and moving forward”, The academy of management annals, C.8, Sayı: 1, ss. 57-125.
MATTSSON, Lars Gunnar, CORSARO, Daniela, RAMOS, Carla (2015), “Sense-making in business markets–the interplay between cognition, action and outcomes”, Industrial Mar-keting Management, C.48, ss. 4-11.
SMEREK, Ryan E. (2009), “Sensemaking and Sensegiving: Leadership Processes of New College Presidents”, Doctor of Philosophy in The University of Michigan.
TILLMANN, Katia, GODDARD, Andrew (2008), “Strategic management accounting and sense-making in a multinational company”, Management accounting research, C.19, Sayı: 1, ss. 80-102.
TUĞSAL, Türker (2015), “Finansal Krizler ve Anlamlandırma Teorisi: 2008 Krizine Retros-pektif Bir Yaklaşım”, Siyaset, ekonomi ve yönetim araştırmaları dergisi, C.2, Sayı: 2, ss. 111-124.
TUĞSAL, Türker (2016), İş Yaşamında Duyguları Anlamlandırmanın Örgütlere ve Çalışan-lara Faydaları (Örgüt Yönetiminde Duygular, ed. Ülgen, B.), ss. 69-90, Ankara, Nobel Yayıncılık.
TUĞSAL, Türker (2018), İş-yaşam dengesi, sosyal destek ve sosyo-demografik faktörlerin tükenmişlik üzerindeki etkisi, İstanbul, Cinius Yayınları.
WEICK, Karl E. (1988), Enacted sensemaking in crisis situations, Journal of management studies, C.25, Sayı: 4, ss. 305-317.
XU, Sifan (2018), “Crisis communication within a community: Bonding, coping, and making sense together”, Public Relations Review, C.44, Sayı:1, ss. 84-97.
YURDUGÜL, Halil (2005), Ölçek Geliştirme Çalışmalarında Kapsam Geçerliği için Kapsam Geçerlik Endekslerinin Kullanılması, XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi 28–30 Eylül 2005 DENİZLİ.