RETORİK VE MANTIK İLİŞKİSİ

Aristoteles, retoriği, “Belli bir durumda elde var olan inandırma yollarını kullanma yetisi" şeklinde tanımlamaktadır. Retoriğin amacı, muhatabını ikna etmektir. Mantık ise düşünme yasalarının bir bilimidir. Mantık, doğru ve düzgün düşünme ya da tutarlı düşünme yani mantıklı düşünme kurallarının ve biçimlerinin bilgisidir. Bu makalede retorik mantık ilişkisi üzerine durulacaktır. Bunu yaparken de esas vurgulamak istediğimiz noktalar şunlardır: Retoriğin, mantığın konuları içerisinde değerlendirilmemesi gerektiğidir. Aristoteles’in, mantık (logos) ilmini merkeze alarak retoriği bunun üzerine inşa etmekle retoriğin değeri açısından yeni bir şey yapmış olduğunu ortaya koymaktır. Ayrıca retorik ile mantık ayrı alanlar olmasına rağmen birbirleriyle her zaman sıkı ilişki içerisinde olmaları gerektiğini göstermektir. Retorik, mantık sayesinde değerini bulmaktadır. Günlük hayatta retorik, mantık ile ayrılmaz ikili gibidir. Retorik ve mantık birbirlerine her zaman muhtaçtırlar. Mantıksal temellere dayalı olarak ele alınan retoriğin değeri her zaman yüksek olacaktır. Mantık kurallarına uygun yapılan retorik, insanların hayatında oynadığı rol ile geçerliliğini her zaman devam ettirecektir.

THE RELATIONSHIP BETWEEN RETORIC AND LOGIC

Aristotle defines rhetoric as yet the ability to use the means of persuasion available in a given situation. The aim of rhetoric is to convince the interlocutor. Logic is a science of the laws of thinking. Logic is the knowledge of the rules and forms of logical and correct thinking or consistent thinking. This article will focus on the relationship between rhetoric logic. In doing so, the main points that we want to emphasize are that rhetoric should not be considered within the subjects of logic. Aristotle's logic (logos) by placing the center of the rhetoric on the science of the value of rhetoric by doing something new is to show. Moreover, although rhetoric and logic are separate fields, they show that they should always be in close relationship with each other. Rhetoric finds its value through logic. In daily life, rhetoric is like an integral pair with logic. Rhetoric and logic always need each other. The value of the rhetoric considered on a logical basis will always be high. The rhetoric, which is made in accordance with the rules of logic, will always be valid with the role that people play in their lives.

PDF

___

ARİSTOTELES (1995a), Retorik, Çev. Mehmet H. Doğan, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.

ARİSTOTELES (1995b), Kategoryalar,Çev. H. Ragıp Atademir,M.E.B. Yayınları, İstanbul.

ARİSTOTELES (1996), Metafizik, Çev. Ahmet Arslan, Sosyal Yayınları, İstanbul.

BABA Coşkun (2018a), Retoriğin İkna Gücü, Çizgi Kitabevi, Konya.

BABA Coşkun (2018b), Bilgi Bağlamında Doğruluk ve Mantık İlişkisi, Murat Kelikli (Ed.) Doğru Üzerine içinde (s.35-75), Elis Yayınları, Ankara.

BARNES Jonathan (1995), RhetoricandPoetics, The Cambridge Companion toAristotale, Cambridge UniversityPress. Cambridge, ss. 259-287.

BAROKAS Safiye Kırlar (2011), Reklam ve Retorik,Derin Yayınları,İstanbul.

BERGER Arthur Asa (2000), Media andCommunicationResearchMethods,Sage, London.

BOURSE Michel, Yücel Halime (2012), İletişim Bilimlerinin Serüveni,Ayrıntı Yayınları, İstanbul.

BOYNUKALIN Neva (2013), “Argümantasyon Yoluyla Fikir İklimi Oluşturma: Nazım Hikmet Ran ve Necip Fazıl Kısakürek Örneği”, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.

CORBETT Edward P.J - Connors Robert J. (1999), ClassicalRhetoricforthe Modern Student, Oxford UniversityPress, New York.

CROMPTON P.M. - Mcalea R. (2000), “RhetoricalDevices in TelevisionAdvertising”, JackieCannon, Robin Warner, PatriciaOdber de Baubeta (ed.), AdvertisingandIdentitiy in Europe,IntellectBooks, Bristol, ss. 32-42.

ÇAPAK İbrahim (2011), Gazali’nin Mantık Anlayışı,Elis Yayınları, Ankara.

ÇAPAK İbrahim Çapak (2015), Ana Hatlarıyla Mantık, Ensar Neşriyat, İstanbul.

ÇOLAK Burçin, Doğan Yıldırım B. (2011), “Ruh Hekimleri “Bilim Topluluğu” Tanımını Karşılar mı?” Kriz Dergisi, c. 19, Ankara, ss. 13-28.

ÇÜÇEN Abdülkadir (2004), Klasik Mantık, Asa Kitabevi, Bursa.

DUMAN, M. Akif, (2015), Platon’un Retorik Anlayışı, Litera Yayıncılık, İstanbul.

EMİROĞLU İbrahim (2009), Klasik Mantığa Giriş,Elis Yayınları, Ankara.

FIRINCI Türkan (Temmuz/ July 2011), Platon’da “Retorik” Kavramı, ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar, 4 (2), ss. 31-46.

GÖKBERK Macit (2007), Felsefe Tarihi, Remzi Kitabevi, İstanbul, 2007.

JEAUNEAU Edouard (1998), Ortaçağ Felsefesi, Çev. Betül Çotuksöken, İletişim, İstanbul.

KESKİN Uğur, Büyük Köksal, Koç Umut (2013) “Yönetsel ve Örgütsel Açıdan Retorik”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, ss. 27-39. (Erişim) www.anadolu.edu.tr/sites/default/files/files/2013-01-03.pdf.

MAYDA Oğuz (2013), Mayda, Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne Katılım Sürecinin Retoriksel Eylem Perspektifinden Analizi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara.

MCGLİNNMarguerite (2002), TheTrivium (The Liberal Arts of Logic, GrammarandRhetoric), Paul DryBooks,Philadelphia.

ÖNER Necati (1986), Klasik Mantık,Ayyıldız Matbaası, Ankara.

ÖZEL Aytekin (2008) “Organon ve Mantık”, Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. 7, S. 14.

PLATON (2006), Gorgias, Çev. Mehmet Rifat-Sema Rifat, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.

PORTER Lance (2010), “CommunicationForTheGood of TheState: A Post- SymmetricalPolemic on PersuasionInEthicalPublicRelations”, PublicRelationsReview 36.

TAYLAN Necip (1996), Mantık Tarihçesi Problemleri,M.Ü.İ.F. Vakfı Yayınları,İstanbul.

TOPRAK Mehmet Sait (2015), “Vahiy ve Dil Anatomisi: Miqra ve Kur’an Özelinde Vahiy-Dil Antinomisi Sorunsalı”, Din Dili(Çalıştay&Sempozyum Kitaplığı), Kur’an Araştırmaları Merkezi Yayınları, İstanbul, ss. 245-263.

ÜLKEN Hilmi Ziya (1972), Genel Felsefe Dersleri, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, Ankara.

ÜSTÜNEL KEYİNCİ Ceyda (2014), “Çiçero’nun Retoriğinde Mantığın Yeri ve Önemi”, InMemoriam Filiz Öktem, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Eskiçağ Dilleri ve Kültürleri Bölümü Latin Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Yayınları No: 440, ss. 137-146, Ankara.

WEST Richard andLynn H. Turner (2010), IntroducingCommunicationTheory: Analysis and Application,Singapore: Megraw-Hill.

YILDIRIMER Şeniz (2012), “İbnRüşd Felsefesinin Latin Dünyasında Tanınması Ve Latin İbnRüşdçülüğü”, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. 14, S. 25, Sakarya, ss. 93-24.