İHRACATTA FİNANSMAN KAYNAKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİNE YÖNELİK ÇOK KRİTERLİ BİR YAKLAŞIM: PROMETHEE YÖNTEMİ

Türkiye 2018 yılında168 Milyar ABD Doları tutarında ihracat yapmıştır. Bu ihracatın sadece %10,4’ünün peşin ödeme (TT) yöntemi ile gerçekleştirildiği değerlendirildiğinde ihracatın finansmanının önemi ortaya çıkmaktadır. İhracatın finansmanı konusunda firmalar farklı yöntemler kullanmaktadırlar. Bu yöntemler arasında öz kaynak finansmanı, Türk Eximbank kredileri, Faktoring, Forfaiting, Leasing ve ticari banka kredileri vb. yer almaktadır. Bu çalışmada amaç firmaların ihracat finansmanında en çok kullandıkları yöntemleri ve ihracat finansmanını belirlerken dikkate aldıkları kriterleri belirlemektir. Bu amaçla çalışmada çok ölçütlü karar verme metotlarından Promethee yöntemi kullanılmıştır. Firmaların ihracat finansmanında en çok önem verdikleri kriterler maliyet, süre ve kolaylık; en çok kullanılan ihracat finansman yöntemi ise bankalar, leasing kredisi, özkaynak finansmanı ve Türk Eximbank kredileri olmuştur. Bu çalışma ile literatüre ve uygulayıcılara katkı sağlanması beklenmektedir.

A MULTI-CRITERIA APPROACH TO DETERMINATION OF THE SOURCE OF EXPORT FINANCING: PROMETHEE METHOD

In 2018, Turkey realized 168 billion US Dollars of export. If we keep in mind the fact that only 10,4% of the export is realized with cash in advance (TT Payment), the importance of the export financing is revealed. Firms use different financing methods for financing export. Some of these methods are the equity, Eximbank loans, Factoring, Forfaiting and commercial bank loans. The aim of this study is to determine the most frequently used financing methods in export finance and the criteria that they take into consideration while selecting the financing method. For this purpose the Promethee method, which is one of the multi-criteria decision making methods, has been used. The criteria, which the firms give the most importance to, are cost, duration and ease whereas the most frequently used export method have been banks, leasing, equity financing and Turkish Eximbank credits. It is expected to make a significant contribution to both the practitioners and the literature with the help of this study

PDF

___

AKCAN, Ahmet Tayfur ve Metin, İsmail (2018), “Dış Ticaretin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği”, Turkish Studies Econoics, Finance and Politics, 13/14, Spring 2018, ss. 1-14.
AKKAYA, Göktuğ Cenk ve Demireli, Erhan (2010), “Finansal Kararların Verilmesinde Promethee Sıralama Yöntemi”, Ege Akademik Bakış Dergisi, 10(3), ss. 845-854.
ALTINTA Ş, Murat Hakan, Tokol, Tuncer ve Harcar, Talha (2007), “The Effects of Export Barriers on perceived Export Performance: An Emprical Research on SMEs in Turkey”, EuroMed Journal of Business, 2(1), ss. 36-56.
BAĞCI, Haşim ve Esmer, Y. (2016), “Promethee Yöntemi İle Faktoring Şirketi Seçimi”, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (BUJSS), 9(2), ss. 116-129.
BAĞCI, Haşim ve Kahraman, Yunus Emre (2017), “Electre Yöntemi
Kullanılarak Leasing Şirketlerinin Performanslarının Değerlendirilmesi”, Aksaray Üniversitesi SBE Dergisi, 1 (1), ss. 59-67.
BALANTEKİN, Burak Emre (2006), İhracatta KOBİ’lere Sağlanan Devlet Destekleri ve KOBİ’lerin İhracatta Karşılaştıkları Sorunlar ve Kayseri’de Bir Anket Uygulaması, Erciyes Üniversitesi S.B.E., Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri.
BANERJEE, Prashanta Kumar (2003), “Performance Evaluation of IndianFactoring Business: A Study of SBI Factors and Commercial Services Limited, and Canbank Factors Limited”, Vision: The Journal of Business Perspective, 7(1), pp. 55-68.
BRANS, Jean-Pierre (1982) “L'ingenierie de la decision: Elaboration d'instruments d'aide a la decision. La Methode PROMETHEE”, Universite Laval, Colloque d'aide a la Decision, Quebec, Canada, pp. 183- 213.
ÇALIŞKAN, Emre ve Eren, Tamer (2016), “Bankaların Performanslarının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemiyle Değerlendirilmesi”, Ordu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(2), ss. 85-107.
CEYHAN, İ.F. ve Demirci, F. (2017), “Multimoora Yöntemiyle Finansal Performans Ölçümü: Leasing Şirketlerinde Bir Uygulama”, Bartın Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 8(15), ss. 277-296.
ÇETİNKAYA BOZKURT, Özlem ve Tunç, Hakan (2018), “Kobilerde Dış Ticaret Sorunları: Antalya İli Örneğ i”, Uluslararası Yönetim, İktisat ve İşletme Dergisi, 14 (2), ss. 381-398.
DELİCE, Güven (2001), “KOBİ’lerin İhracata Yönlendirilmesinde Finansman Destekleri: Türk Eximbank Kredileri Üzerine Bir Uygulama”, 1.Orta Anadolu Kongresi, KOBİ’lerin Finansman ve Pazarlama Sorunları, Kayseri, ss. 269-281.
DEĞER, Alper ve Başdar, Canan (2017), “A Comparison of TOPSIS and ELECTRE Methods: an Application on the Factoring Industry”, Business and Economics Research Journal, 8(3), pp. 627-646.
ECE, Nalan (2019), “Türkiye’deki İşletmelerin PROMETHEE Yöntemi ile Finansal Performans -Piyasa Değeri Analizi”, Journal of Accounting finance and Auditing Studies, 5(2), ss. 73-87.
ECE, Nalan ve Özdemir, Funda (2011), “Halka Açık Finansal Kiralama ve Faktoring Şirketlerinin Performans Ölçümü ve Analizinde Kullanılan Eva ve Topsis Yöntemlerinin Hisse Senedi Değerleri ile Karş ılaştırmalı Analizi”, Finans, Politik ve Ekonomik Yorumlar, 48 (561), ss. 83-97.
ERGEN, Akile Gülnihal (2011), KOBİ’lerin Uluslararası Pazarlara Açılmasında Sektörel Dış Ticaret Şirketleri Modeli ve Konserve Meyve-Sebze Sektöründe Uygulanabilirliğinin Ara ştırılması, Ankara Üniversitesi, S.B.E., Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
IŞIK, Nihat ve Delice, Güven (2007), “Küreselleşme Sürecinde KOBİ’lerin İhracat Sorunları ve E- ticaret Uygulamaları”, Selçuk Üniversitesi Karaman İ.İ.B.F. Dergisi, Yerel Ekonomiler Özel Sayısı, ss. 75-89.
KAYA, Uğur ve Gerekan, Bilal (2011), “Faktoring Şirketi ve Satıcı İşletme Açısından Faktoring İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, 8(2), ss. 71-101.
KESKİN, Gülümser, Koşan, Ali Kadir ve Ayık, Y. Ziya (2009), “Bölgesel Gelişme Aracı Olarak KOBİ ’ler ve İhracat Sorunları”, Atatürk Üniversitesi SBE Dergisi, 13(2), ss. 279-290.
METİN, İsmail (2018), Foreign Trade, International Money and Financing Methods for Businesses , Book Chapter, Introduction to Business, 1st Ed., Ankara, Gazi Kitabevi.
METİN, İsmail ve Öztemiz, Hatice Handan (2018), İhracatta En çok Kullanılan Müşteri Bulma Yöntemlerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 10/4 (2018), ss. 1017-2018.
PICHA, Jan, Rysava, Linda ve Tomek, Ales (2014), “Export Financing in International Construction: Case Study of Siemens Power Division in Oman”, CC2014 Creative Construction Conference, Prague, pp. 420-427.
ÖZBEK, Aşir ve Erol, Emel (2017), “Ranking of Factoring Companies in Accordance with ARAS and COPRAS Methods”, International Journal of Academic Research in Accounting, Finance and Management Sciences, 7(2), ss. 105-116.
ÖZDEMİR, Kerim (2004), “Yükleme Öncesi İhracat Finansmanında Doğrudan Erişimin İhracat Üzerine Etkisi”, Kocaeli Üniversitesi S.B.E. Dergisi, 7(2004) / 1, ss. 37-51.
ÖZDEMİR, Zekai (2005), “Dış Ticaret Finansman Tekniklerinden Faktoring ve Forfaiting İşlemleri”, Kocaeli Üniversitesi S.B.E. Dergisi, 10(2), ss. 194-224.
ÖZKILINÇ, Damla Nurcan (2014), “Türk KOBİ’leri İçin Alternatif Finans Bulma Yöntemleri ve Sermaye Piyasası”, Journal of Yaşar University, 9(34), ss. 5833-5850.
SAKARYA, Şakir (2009), “İhracat Yapan İşletmelerin Finansman Kaynaklarının Belirlenmesine Yönelik Bir Alan Araştırması”, MUFAD Muhasebe ve Finansman Dergisi, 42, ss. 117-134.
STEUER, Ralph Eric and NA, Paul (2003), “Multiple Criteria Decision Making Combined With Finance: A Catagorized Bibliographic Study”, European Journal of Operational Research, 150 (2003), pp. 496-515.
ŞAHİN, Şeyma (2016), Kümelenmenin KOBİ’lerin İhracat Performansına Etkisi: Kuyumcukent Örneği, İstanbul Ticaret Üniversitesi, Dı ş Ticaret Enstitüsü, Uluslararası Ticaret A.B.D., Uluslararası Ticaret Yüksek Lisans Programı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
ŞAHİN A. ve Akkaya G.C. (2013), “Promethee Sıralama Yöntemi İle Portföy Oluşturma Üzerine Bir Uygulama”, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(2), ss. 67-81.
ŞİŞMAN, Deniz ve Şişman, Mehmet (2017), “Finansal Kiralama (Leasing) ve Ekonomi İçin Önemi: Riskler, Avantajlar”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 15(1)1, ss. 144-154.
TANYERİ, Mustafa (1987), “Gelişmekte Olan Ülkelerde Dışsatım Finansmanında Karşılaşılan Temel Sorunlar”, D.E.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), ss. 175-184.
ZOPOUNIDIS, Constantin and Doumpos, Michael (2002), “Multi-criteria Decision Aid in Financial Decision Making: Methodologies and Literature Review”, Journal of Multi-Criteria Decision Analysis, 11, pp. 167-186.
ZOR, İsrafil ve Akın, Adnan (2008), “Stratejik Projeksiyonlar Bağlamında KOBİ’lerde Finansman Araçları Kullanımı”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 10(1), 177-199.
TÜİK, (2019), “Dış Ticaret İstatistikleri”, http://tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1046, (Erişim Tarihi: 21.03.2019).