FUAT SEZGİN’İN TARİH YAZICILIĞINDA RASATHANELER: ÖRNEĞİ RASATHANELER: MERAGA RASATHANESİ ÖRNEĞİ

Tarih yazıcılığı, diğer alanlarda olduğu gibi bilim tarihi sahasında da önem arz etmektedir. Tarih boyunca ortaya çıkan farklı medeniyetlerin farklı bilim dalları ortaya koyduklarını tespit etme gayesi güden bilim tarihi çalışmalarında kimi zaman tarihin belli bir perspektifle inşa edildiği ve bu sebeple bilim tarihine çok önemli katkıları olan medeniyetlerin birer kayıp halka olarak ihmal edildikleri görülür. Bunun en bariz örneği olarak İslam medeniyeti içerisinde ortaya konulan ilmî ve bilimsel başarıların yok sayılması gösterilebilir. Kendisini İslam medeniyetinin farklı bilim dallarındaki başarılarını gün yüzüne çıkarılmasına adayan Fuat Sezgin’in çalışmaları Müslümanların bu alandaki katkılarının tespit ve takdimi açısından büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada Sezgin’in “İslam’da Bilim ve Teknik” adıyla Türkçeye çevrilen çalışmasında astronomiye ayırdığı ikinci cildi çerçevesinde rasathaneleri özelde ise Meraga rasathanesini nasıl ele aldığı; başvuru kaynakları, temel kaygı ve vurguları ortaya konulmaya çalışılacaktır.

OBSERVATORIES IN THE HISTORYOGRAPHY OF FUAT SEZGİN: THE CASE OF MERAGA OBSERVATORY

Historiography is important in the field of the history of science as in other fields. In the studies of history of science, which aims to determine that different civilizations that have emerged throughout history reveal different branches of science, it is seen that history is built with a certain perspective and therefore, civilizations that have very important contributions to the history of science are neglected as a missing link. The most obvious example of this is the ignorance of the scientific achievements put forward within the Islamic civilization. The works of Fuat Sezgin, who devotes himself to the unveiling of the achievements of Islamic civilization in different disciplines, are of great importance for the determination and presentation of the contributions of Muslims in this field. In this study, within scope of Sezgin's work translated into Turkish under the name of "İslam’da Bilim ve Teknik” (Science and Technique in Islam), especially in the second volume devoted to astronomy, with special references to meraga observatory, it will be described how he handled observatories. And it’s also aimed to determine his reference resources, basic concerns and stresses.

PDF

___

İSKENDEROĞLU, M. (t.y.), Fuat Sezgin Oryantalizme Meydan Mı Okudu? İslam’da Bilim ve Teknik Üzerine Bir Değerlendirme. Erişim adresi: https://www.academia.edu/38970713/%C4%B0SKENDERO%C4%9E LU_Muammer._FUAT_SEZG%C4%B0N_ORYANTAL%C4%B0ZM E_MEYDAN_MI_OKUDU_%C4%B0SLAMDA_B%C4%B0L%C4% B0M_VE_TEKN%C4%B0K_%C3%9CZER%C4%B0NDEN_B%C4% B0R_DE%C4%9EERLEND%C4%B0RME. (Erişim tarihi: 01.08.2019).

FAZLIOĞLU, İ. (2004), “İki Ucu Müphem Körü: ‘Bilim” ile ‘Tarih’ ya da ‘Bilim Tarihi’”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi. Cilt: II, Sayı:4, 9-27.

KAYA, M. C. (2019), “Bir Ömrün Hülasası: Fuat Sezgin’in İslam Bilim Tarihine Bakışı”. Üsküdar. 2009/1, 103-109.

KAYA, S. (2019), “İlhanlılar Döneminde Meraga ve Tebriz Gözlemevleri”. II. Atlas Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi Tam Metin Kitabı. Gökhan Ofluoğlu ve Atabek Movlyanov (ed.), 357-360.

KÖPRÜLÜ, F. (1942), “XIII. Asırda Merâga Rasathanesi Hakkında Bazı Notlar”. Belleten. Cilt: VI, Sayı: 23-24, 207-227

MOHSENPOORMOBARAK ABAD, G, (2015), Tarihî ve Sosyo-Kültürel Yönleriyle Bir İlhanlı Başkenti: Meraga. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

SAYILI, A. (1956), “Nasîr-ud-Dîn-i-Tûsî ve Merâga Rasathanesi”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi. Cilt: XIV, Sayı: 1- 2, Mart-Mayıs 1956.

SAYILI, A. (1960), The Observatory in Islam (2. Baskı). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.

SEZGİN, F. (2008), İslam’da Bilim ve Teknik, Çev. Abdurrahman Aliy, Eckhard Neubauer, Cilt: II, 2. Baskı, İstanbul, İBB Kültür A. Ş. Yayınları.

URAL. Ş. (2011), Bilim Tarihi. İstanbul: Çantay Kitabevi.

VARDJAVAND, P. (1987), Kaveş-i Rasathaney-i Meraga. Tahran: Emir Kebir Yayınları.