Yenişehir'de Bir Öğle Vakti'nde Yapı, Tema ve Metafor

Sevgi Soysal’ın Yenişehir’de Bir Öğle Vakti romanında kurulan yapı, kişilerin maddî anlamda düşüş ve yükseliş seyri, bir tür kod işlevinde kullanılan kavak ağacı metaforu, yaşlı ve genç kuşak arasında değişim ve buna karşı oluş temasının anlatımına aracılık eder. Cumhuriyetle kimlik bulmuş, mevcut konumlarından mem-nun yaşlı kuşağın günün değişen koşullarından rahatsızlığı, tek tek bireylerin öyküleri üzerinden verilir. Profesör Salih Bey ailesiyle, asi gençliğin bunalım üreten ebeveyn otoritesine karşı çıkışı ele alınır. Yoksul kesim adına yanlış düzen eleştirisi yaparak var olan Ali’nin öyküsü, esere politik bir boyut katar. Romanda Ankara’nın değişen yüzüne ilişkin gözlemlere geniş yer verilir. Bu yazıda Soysal’ın geç-mişi şimdiye bağlama isteğinin gerisinde yatan değişim arzusunun ve kuşak çatışmasının dayandığı politik söylem çözümlenmektedir.

Structure, Theme and Metaphor in Noon-Time in Yenişehir

The structure of Sevgi Soysal’s Noon-Time in Yenişehir allows a variety of themes to emerge, among which are the financial rise and fall of characters, the metaphor of the poplar tree, generation gap and the opposition against changing trends. The disturbance felt by the older generation of the Republic because of the changing circumstances of the present is related through each character’s individual stories. The novel also focuses on the opposition against parental authority adopted by the revolting young generation through the family of Professor Salih Bey. The story of Ali who realizes his existence through criticizing the wrong order on behalf of the poor gives the book a political dimension. The novel also includes a considerable number of observations on the changing face of Ankara. This study analyzes the novel’s political discourse which involves the generation gap and the desire for change underlying Soysal’s wish to connect the past to the present.

PDF

___

AĞAOĞLU, Adalet (1996), “Romanımızda Aysel”, (Cumhuriyet, 29 Ekim 1977); Geçerken, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

AĞAOĞLU, Adalet (1974), Yüksek Gerilim, İstanbul: Remzi Kitabevi.

BELGE, Murat (1998), Edebiyat Üstüne Yazılar, İstanbul: İletişim Yayınları.

BİLİR, Defne (1998), “Sevgi Soysal’ın Romanlarında İnsan ve Toplum İlişkisi”, Çağdaş Türk Dili, (122): 15–19.

BOYNUKARA, Hasan (1993), Modern Eleştiri Terimleri, Van: YYÜ Fen Edebiyat Fakültesi Yayınları.

DOĞAN, Erdal (2003), Sevgi Soysal Yaşasaydı Âşık Olurdum, İstanbul: Everest Yayınları.

DOĞAN, Mehmet H. (1973), “Yenişehir’de Bir Öğle Vakti”, Yeni Dergi, 109: 34–35.

ERGUN, Pervin (2004), Türk Kültüründe Ağaç Kültü, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.

FURRER, Priska (2003), Sevgi Soysal Bireysellikten Toplumsallığa (Çev.: Yasemin Bayer), İstanbul: Papirüs Yayınları.

GÜMÜŞ, Semih (1991), Roman Kitabı, İstanbul: Adam Yayınları.

GÜNDÜZ, Osman (2006) “Cumhuriyet Dönemi: Roman–1960 Sonrası”, Türk Edebiyatı Tarihi, IV, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları: 275–374.

LAKOFF, George - Mark Johnson (2005), Metaforlar Hayat, Anlam ve Dil (Çev.: Gökhan Yavuz Demir), İstanbul: Paradigma Yayınları.

MİLAS, Herkül (2000), Türk Romanı ve “Öteki” Ulusal Kimlikte Yunan İmajı, İstanbul: Sabancı Üniversitesi Yayınları.

MORAN, Berna (1997), Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış III, İstanbul: İletişim Yayınları.

NACİ, Fethi, (1995), Edebiyat Yazıları, İstanbul: Can Yayınları.

NACİ, Fethi(2002),Türk Romanında Ölçüt Sorunu, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

ÖGEL, Bahaeddin (1997), Türk Mitolojisi I, İstanbul: MEB Yayınları.

ÖGEL, Bahaeddin (1989), Türk Mitolojisi, (Kaynakları ve Açıklamaları ile Destanlar), Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu.

SOYSAL, Sevgi (1973), Yenişehir’de Bir Öğle Vakti, Ankara: Bilgi Yayınevi.