Türk Dillerinde Kipsellik ve Kipselliğin Anlambilimsel Haritası

Bu çalışmanın temel amacı, Türk dillerindeki kipselliğin anaifadelerine genel bir göz attıktan sonra, kipselliğin anlambilimsel alanının tipik bölümlenişini tespit etmektir. Görgül sonuçlar, genel dilbilim çerçevesinde sunulan bazı modeller veiddialarla karşılaştırılacak, Türkçe delillerin model kuram içinönemi irdelenecektir. Olay kipselliği, görünüşsel kipsellik ileepistemik kipsellik olmak üzere üç kipsellik sınıfı incelenecek,anlambilimsel çatı ulamlar olarak ise olanaklılık, gereklilik ileistek dikkate alınacaktır. Türk dillerinin, model üzerinde yeryer uyarlamalar gerektiren bazı özellikler gösterdiği görülecek,kipselliğin bağdaşık bir ulam olarak betimlenemeyeceği kanıtlanacaktır.

Modality and Semantic Map of Modality in Turkic Languages

This study aims to identify the typical division of the semantic ar ea of modality following a general consideration of the main expressions of modality in Turkic languages. In order to do this, the study will make a comparison between empirical findings and certain models and arguments presented within the context of general linguistics. The significance of evidence from Turkish for the model theory will also be explored. The study will analyze three categories of modality: event modal ity, aspectual modality and epistemic modality. As for semantic phrase categories, possib ility, necessity, and optative are going to be considered. These will demonstrate that Turkic languages possess certain qualities which sometimes require adaptations to the model and that modality cannot be described as a homogeneous category.

___

Aslan Demir, Sema (2008). Türkçede isteme kipliği. Semantik-pragmatik bir inceleme. Ankara: Grafiker Yay.

Auwera, Johan van der & Plungian, Vladimir A. (1998). "Modality's semantic map". Linguistic Typology 2. 79-124.

Boye, Kasper (2010). "Evidence for what? Evidentiality and scope". Wiemer, Björn & Stathi, Katerina (eds.)". Database on evidentiality markers in Eu- ropean languages. Berlin: Akademie Verlag. 290-307.

Boye, Kasper (2012). Epistemic meaning. A crosslinguistic and functional-cognitive study. Berlin - Boston: De Gruyter Mouton.

Brockelmann, C. (1954). Osttürkische Grammatik der islamischen Litteratursprac- hen Mittelasiens. Leiden: Brill.

Bybee, Joan & Perkins, Revere & Pagliuca, William (1994). The evolution of grammar. Tense, aspect and modality in the languages of the world. Chicago - London: The University of Chicago Press.

Clauson, Gerard (1972). An etymological dictionary of pre-thirteenth-century Tur- kish. Oxford: Clarendon Press.

Cocchiarella, Nino B. & Freund, Max A. (2008). Modal logic. An introduction to its syntax and semantics. Oxford: Oxford University Press.

Cornillie, Bert (2009). "Evidentiality and epistemic modality. On the close relati- onship between two different categories". Functions of Language 16/1. 44- 62.

Çağatay, Saadet (1963). "Türkçede ki _____ erki". Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten. 245-250.

Dilâçar, Agop (1974). "Türk fiilinde 'kılınış'la 'görünüş' ve dilbilgisi kitapları- mız". Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1973-1974. 159-171.

Erdal, Marcel (1991). Old Turkic word formation. A functional approach to the lexicon. 2 vols. (Turcologica 7.) Wiesbaden: Harrassowitz.

Erdal, Marcel (2004). A grammar of Old Turkic. (Handbuch der Orientalistik 8/3.) Leiden - Boston: Brill.

Ergin, Muharrem (1958). Türk dil bilgisi. İstanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi.

Gabain, Annemarie von (1941). Alttürkische Grammatik. Wiesbaden: Harras- sowitz.

Gencan, Tahir Nejat (1975). Dilbilgisi. İstanbul: Murat Matbaacılık.

Haan, Ferdinand de (1999). "Evidentiality and epistemic modality: Setting bo- undaries". Southwest Journal of Linguistics 18. 83-101.

Haan, Ferdinand de 2006. "Typological approaches to modality". Frawley, William (ed.). The expression of modality. (The Expression of Cognitive Categories 1.) Berlin - New York: Mouton de Gruyter. 27-69.

Hughes, G.E. & Cresswell, M.J. (1996). A new introduction to modal logic. Lon- don - New York: Routledge.

Ishakov, F.G. & Pal'mbah, A. A. (1961). Grammatika tuvinskogo yazıka. Fonetika i morfologiya. Moskva: Izdatel'stvo Vostoçnoy Literaturı.

Johanson, Lars (1971). Aspekt im Türkischen. Vorstudien zu einer Beschreibung des türkeitürkischen Aspektsystems. Uppsala.

Johanson, Lars (2009). "Modals in Turkic". Hansen, Björn & de Haan, Ferdinand (eds.). Modals in the languages of Europe. A Reference Work. Berlin - New York: Mouton de Gruyter. 487-510.

Karahan, Leylâ (1996). Anadolu ağızlarının sınıflandırılması. Ankara: TDK Yay.

Karakoç, Birsel (2005). Das finite Verbalsystem im Nogaischen. (Turcologica 58.) Wiesbaden: Harrassowitz.

Kleinmichel, Sigrid (1997). "Zu ekan und -kin im Usbekischen". Kellner- Heinkele, Barbara & Zieme, Peter (eds.). Studia Ottomanica. Festgabe für György Hazai zum 65. Geburtstag. Wiesbaden: Harrassowitz. 103-126.

Korkmaz, Zeynep (2003). Türkiye Türkçesi grameri. Ankara: TDK Yay.

Lyons, John (1977). Semantics. 2 vols. Cambridge: Cambridge University Press.

Narrog, Heiko (2005). "On defining modality again". Language Science 27. 165- 192.

Nuyts, Jan (2006). "Modality: Overview and linguistic issues". Frawley, William (ed.). The expression of modality. (The Expression of Cognitive Categories 1.) Berlin - New York: Mouton de Gruyter. 1-26.

Palmer, F.R. (1986). Mood and modality. Cambridge: Cambridge University Press.

Palmer, F.R. (2001). Mood and modality. Cambridge: Cambridge University Press.

Plungian, Vladimir A. (2001). "The place of evidentiality within the universal grammatical space". Journal of Pragmatics 33. 349-357.

Poppe, Nicholas (1954). Grammar of Written Mongolian. Wiesbaden: Harras- sowitz.

Röhrborn, Klaus (1998). Uigurisches Wörterbuch. Sprachmaterial der vorislamisc- hen türkischen Texte aus Zentralasien. Lieferung 6. Wiesbaden: Franz Stei- ner Verlag.

Schönig, Claus (1997). Finite Prädikationen und Textstruktur im Babur-name (Haiderabad-Kodex). Wiesbaden: Harrassowitz.

Suleymenova, Eleonora & Kadaşeva, Karlıgaş & Akanova, Dana (1997). Suxbat. Kazaktili/Kazahskiy yazık. Uçebnıy kompleks. 2-oe izdanie. Almatı: Izda- tel'skiy Dom "Jibek Jolı".

Şiraliev, M.Ş. & Sevortyan, E.V. (1971). Grammatika azerbaydjanskogo yazıka. Baku: Izdatel'stvo "Elm".

Trubetzkoy, N.S. (1936). "Essai d'une théorie des oppositions phonologiques". Journal de Psychologie Normale et Pathologique 33. 5-18.