Fahriyeler Işığında Osmanlı Şiirinde İdeal Şairin Portresi

Fahriye bölümlerinde şairin kendini diğer şairlerden üstün konumda göstermek için uç benzetmelere ve mübalağalı ifadelere yer verdiği ve gerçeklikten uzak tasvirler ortaya koyduğu kaynaklarda tekrarlanır. Hâlbuki, 14. yüzyıldan başlayarak Divan şiiri geleneği boyunca devam eden fahriye örnekleri gözden geçirildiğinde, bilinenin aksine, şairin bu bölümlerde ifade ettiği övgü kalıplarıyla ideal bir şair nasıl olmalıdır sorusuna cevap verdiği görülmektedir. Bu çalışmada, fahriyelerden yola çıkarak, ideal şairlik ölçüleri, tezkirelerde ve divan dibacelerinde yer alan şairlik ve şiir üzerine düşünceler ile karşılaştırılarak fahriye hakkında yeni yargılara varılmaya çalışılacaktır.

A Portrait of the Ideal Poet as Reflected in Fahriye in Ottoman Poetry

In various sources on Ottoman poetry it is often argued that the major aim of the poet in writing fahriye is to prove his superiority to other poets and that for this purpose the poet employs highly exaggerated metaphors and expressions and makes descriptions highly removed from reality. When the examples of fahriye of the Divan poetry tradition from the 14th century onwards are analyzed, however, it can be seen that the poet’s major aim in employing elaborate patterns of praise is not to prove his superiority to others but to answer questions as to what an ideal poet should be like. This study attempts to evaluate the fahriye form anew by comparing thoughts on poetry and the poet found in tezkires and divan prefaces with the qualities of an ideal poet as suggested in the fahriye sections of Ottoman poetry.

PDF

___

FEHİM-İ KADÎM (1991), Fehîm-i Kadîm, haz. Tahir Üzgör, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.

HAŞMET (1995), “Haşmet Divanı, Hayatı-Edebî Kişiliği- Eserleri ve Divanın Tenkidli Metni”, haz. Mustafa Aslan, yayımlanmamış doktora tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi.

KADRÎ (1997), “Kadrî, Hayatı, Edebî Kişiliği ve Divanının Transkripsiyonlu Metni”, haz. Mehmet Külahlıoğlu, yayımlanmamış master tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi.

KILIÇ, FİLİZ (1998), XVII. Yüzyıl Tezkirelerinde Şair ve Eser Üzerine Değerlendirmeler, Ankara: Akçağ Yayınları.

LATÎFÎ (1999), Latîfî Tezkiresi, haz. Mustafa İsen, Ankara: Akçağ Yayınları.

MEZÂKÎ (1991), Mezâkî Hayatı, Edebî Kişiliği ve Divanının Tenkidli Metni, haz. Ahmet Mermer, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.

NÂİLÎ (1990), Nâ’ilî Divanı, haz. Haluk İpekten, Ankara: Akçağ Yayınları.

NEF’Î (1993), Nef’î Divanı, haz. Metin Akkuş, Ankara: Akçağ Yayınları.

NEV’İ-ZÂDE ATÂYÎ (1994), “Nev’î-zâde Atayî Divanı, Kısmî Tahlil-Metin”, haz. Saadet Karaköse, yayımlanmamış doktora tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi.

TÂCİ-ZÂDE CÂFER ÇELEBİ (1983), The Life and works of Tâci-zâde Ca’fer Çelebi, With A Critical Edition Of His Divan, haz. İsmail Erünsal, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.

TOLASA, HARUN (1983), Sehî, Latîfî, Âşık Çelebi Tezkirelerine Göre 16. y.y. da Edebiyat Araştırma ve Eleştirisi, İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.

ÜNVER, İSMAİL (1987), “Övgü ve Yergi Şairi Nef’î”, Ölümünün Üçyüzellinci Yılında Nef’î, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.