YASEMİN ÇAKIR, NEŞE TOKTAŞ, EFSUN KARABUDAK

Üniversite Öğrencilerinde Kronotipe Göre Besin Tüketiminin Değerlendirilmesi

Amaç: Bu çalışma, üniversite öğrencilerinin kronotiplerinin belirlenmesi ve kronotiplerine göre besin tüketimlerinin karşılaştırılması amacıyla planlanmış ve yürütülmüştür. Bireyler ve Yöntem: Çalışmaya yaşları 19-31 yıl arasında olan, 198 erkek (%24.5) ve 609 kadın (%75.5) olmak üzere toplam 807 üniversite öğrencisi dahil edilmiştir. Bireylere genel özelliklerinin, beslenme ve uyku alışkanlıklarının sorgulandığı bir anket formu ve kronotipin belirlenmesi için “İnsan Sirkadiyen Ritminde Sabahçıl ve Akşamcıl Tipleri Belirlemede Kendi Kendini Değerlendirme Formu” uygulanmıştır. Araştırmacılar tarafından bireylerin iki günlük besin tüketim kaydı alınmış, vücut ağırlığı ve boy uzunluğu ölçümleri standartlara uygun şekilde yapılmıştır. Bireylerin enerji ve besin ögelerinin önerilen günlük yeterli alım düzeylerini karşılama durumları Türkiye Beslenme Rehberi’ne (TÜBER, 2015) göre değerlendirilmiştir. Bulgular: Katılımcıların %23’ü sabahçıl (n= 186), %52.8’i ara (n= 426), %24.2’si ise akşamcıl (n= 195) kronotipe sahiptir. Sabahçıl tip bireylerin günlük su tüketimlerinin ara ve akşamcıl tip bireylerden anlamlı düzeyde daha fazla olduğu saptanmıştır (p=0.000). Bireyler antropometrik ölçümlerine göre değerlendirildiğinde sabahçıl bireylerin beden kütle indeksi (BKİ) değerlerinin akşamcıl tiplere göre (p=0.014) daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Araştırmaya katılan sabahçıl bireylerde hafta içi sabah öğününü, hafta sonu ise öğle öğününü atlayanların oranı akşamcıl bireylere göre anlamlı düzeyde daha azdır (sırasıyla p=0.002, p=0.011). Akşamcıl bireylerin günlük enerjinin karbonhidrattan gelen yüzdesi sabahçıl bireylerden daha fazladır (p=0.043). Sabahçıl bireylerin ise günlük enerjinin yağdan gelen yüzdesi akşamcıl bireylere göre daha fazladır (p=0.020). Sabahçıl bireylerin günlük folik asit alım düzeyleri akşamcıl bireylere göre daha fazladır (p=0.018). Sonuç: Bu çalışmada üniversite öğrencilerinin farklı kronotipe sahip olmalarına rağmen besin tüketimlerinin benzer olduğu belirlenmiştir. Beslenme, uyku düzeni gibi etmenlerle karşılıklı etkileşim içerisinde bulunan kronotip, fizyolojik süreçlerde değişikliklere neden olabilir. Üniversite öğrencilerinin kronotiplerine göre beslenme durumları prospektif fizyolojik çalışmalar ile desteklenmelidir.

Evaluation of Food Consumption According to Chronotype in University Students

Aim: This study was planned and conducted in order to determine the chronotype of university students and to compare food consumption according to chronotype. Subjects and Method: A total of 807 university students, 198 male (24.5%) and 609 female (75.5%), with aged between of 19-31 years were included in study. A questionnaire was used to obtain about general characteristics, nutrition and sleeping habits of the individuals, and Morningness-Eveningness Questionnaire (MEQ) was used to determine the chronotype. Two- day food records were completed by the participants and body weight and height measurements were taken according to the recommended procedures by researchers Meeting status the daily requirements of energy and nutrients intake of individuals were evaluated to Turkey Nutrition Guidebook. Results: Twenty-three percent of participants had morning type (n= 186), 52.8% had intermediate type (n= 426) and 24.2% had evening type (n= 195) chronotype. Daily water intake of morning-type individuals is significantly higher than that of intermediate and evening-type individuals (p=0.000). According to the anthropometric measurements of the individuals, it was determined that the body mass index (BMI) values of morning-type individuals were higher than the evening types (p=0.014). In the morning-type individuals participating in the study, the proportion of those who skipped breakfast on weekdays and lunch on weekends was significantly lower than those of the evening-type (p=0.002, p=0.011, respectively). In the evening-type individuals, the percentage of daily energy from carbohydrates was higher than in the morning-type individuals (p=0.043). In the morning-type individuals, the percentage of daily energy from fat was higher than in the evening-type (p=0.020). In the morning-type subjects, the daily intake of folic acid was higher than in the evening-type subjects (p=0.018). Conclusion: In this study, it was determined that although university students have different chronotypes, their food consumption is similar. The chronotype that interacts with factors such as nutrition and sleep patterns may cause changes in physiological processes. Nutritional status of university students according to their chronotype must be supported by prospective physiological studies.

PDF

___

Voigt RM, Forsyth CB, Green SJ, Engen PA, Keshavarzian A. Circadian rhythm and the gut microbiome. In: International Review of Neurobiology 131. 1st ed. Elsevier Inc; 2016. p. 193-205.
Mohawk JA, Green CB, Takahashi JS. Central and peripheral circadian clocks in mammals. Annu Rev Neurosci 2012;35:445-462.
Horne JA, Östberg O. A self-assessment questionnaire to determine morningness-eveningness in human circadian rhythms. Int J Chronobiol 1976;4(2):97-110.
Lucassen EA, Zhao X, Rother K, Mattingly MS, Courville AB, de Jonge L, et al. Evening chronotype is associated with changes in eating behavior, more sleep apnea, and increased stress hormones in short sleeping obese individuals. PLoS One 2013;8(3):e56519.
Pündük Z, Gür H, Ercan İ. Sabahçıl-akşamcıl anketi Türkçe uyarlamasında güvenilirlik çalışması. Turk Psikiyatri Derg 2005;16(1):40-45.
Adan A, Archer SN, Hidalgo MP, Di Milia L, Natale V, Randler C. Circadian typology: a comprehensive review. Chronobiol Int 2012;29(9):1153-1175.
Kalmbach DA, Schneider LD, Cheung J, Bertrand SJ, Kariharan T, Pack A, et al. Genetic basis of chronotype in humans: Insights from three landmark GWAS. Sleep 2017;1;40(2).
Maukonen M, Kanerva N, Partonen T, Kronholm E, Tapanainen H, Kontto J, et al. Chronotype differences in timing of energy and macronutrient intakes: A population-based study in adults. Obesity 2017;25(3):608- 615.
Baron KG, Reid KJ, Kern AS, Zee PC. Role of sleep timing in caloric intake and BMI. Obesity 2011;19(7):1374-1381.
Sato-Mito N, Shibata S, Sasaki S, Sato K. Dietary intake is associated with human chronotype as assessed by both morningness–eveningness score and preferred midpoint of sleep in young Japanese women. Int J Food Sci Nutr 2011;62(5):525-532.
Fleig D, Randler C. Association between chronotype and diet in adolescents based on food logs. Eat Behav 2009;10(2):115-118.
Garaulet M, Gómez-Abellán P, Alburquerque-Béjar JJ, Lee YC, Ordovás JM, Scheer FA. Timing of food intake predicts weight loss effectiveness. Int J Obes (Lond) 2013;37(4):604-611.
Deliens T, Clarys P, Bourdeaudhuij ID, Deforche B. Determinants of eating behaviour in university students: a qualitative study using focus group discussions. BMC Public Health 2014;14(1):53.
Bernardo GL, Jomori MM, Fernandes AC, Proença RPDC. Food intake of university students. Rev Nutr 2017;30(6):847-865.
Reutrakul S, Hood MM, Crowley SJ, Morgan MK, Teodori M, Knutson KL, et al. Chronotype is independently associated with glycemic control in type 2 diabetes. Diabetes Care 2013;36(9):2523-2529.
Garaulet M, Ordovas JM, Madrid JA. The chronobiology, etiology and pathophysiology of obesity. Int J Obes (Lond) 2010;34(12):1667-1683.
European Food Safety Authority (EFSA) NDA Panel (EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies). Scientific opinion on the safety of caffeine. EFSA Journal 2015;13(5):4102.
Rakıcıoğlu N, Acar-Tek N, Ayaz A, Pekcan G. Yemek ve besin ve fotoğraf kataloğu:ölçü ve miktarlar. 4. Baskı. Ata Ofset Matbaacılık, Ankara, 2012.
Baysal A, Kutluay Merdol T, Ciğerim N, Sacır H, Başoğlu S. Türk Mutfağından Örnekler. 4. Baskı. Hatiboğlu Yayınevi, Ankara, 2000.
Kutluay Merdol T. Toplu Beslenme Yapılan Kurumlar İçin Standart Yemek Tarifeleri. 3. baskı. Hatipoğlu Yayınevi, Ankara, 1994.
BeBİS (Beslenme Bilgi Sistemi) bilgisayar yazılım programı versiyon 7.2. 2011: Stuttgart, Germany.
Türkiye Beslenme Rehberi TÜBER 2015, T.C. Sağlık Bakanlığı Yayın No:1031, Ankara, 2016.
Pekcan, G. Beslenme durumunun saptanması. (Eds. Baysal A, Aksoy M, Besler T, Bozkurt N, Keçecioğlu S, Kutluay Merdol T ve arkadaşları) Diyet El Kitabi. 11. Baskı. Hatipoğlu Basım ve Yayım San. Tic. Ltd. Şti. Ankara, 2008, s. 67-141.
Gibson R. Principles of Nutritional Assessment. 2nd Ed. USA: Oxford University Press: 2005. p. 245-50.
World Health Organization (WHO). Obesity: Preventing And Managing The Global Epidemic, 2000. Available at: http://www.who.int/nutrition/publications/obesity/ WHO_TRS_894/en/ Accessed May 01, 2018.
Hayran M, Hayran M. Saglık Araştırmaları İçin Temel İstatistik. 1. Baskı. Art Ofset Matbaacılık Yayıncılık Organizasyon Ltd. Şti. Ankara, 2011.
Roenneberg TA, Wirz-Justice A, Merrow M. Life between clocks: daily temporal patterns of human chronotypes. J Biol Rhythms 2003;18(1):80-90.
Roepke SE, Duffy JF. Differential impact of chronotype on weekday and weekend sleep timing and duration. Nat Sci Sleep 2010;2:213-220.
Garaulet M, Gómez-Abellán P. Timing of food intake and obesity: a novel association. Physiol Behav 2014;134:44- 50.
Ruiz-Lozano T, Vidal J, de Hollanda A, Canteras M, Garaulet M, Izquierdo-Pulido M. Evening chronotype associates with obesity in severely obese subjects: interaction with CLOCK 3111T/C. Int J Obes (Lond) 2016;40(10):1550.
Culnan E, Kloss JD, Grandner M. A prospective study of weight gain associated with chronotype among college freshmen. Chronobiol Int 2013;30(5):682-690.
Cagampang FR, Bruce KD. The role of the circadian clock system in nutrition and metabolism. Br J Nutr 2012;108(3):381-392.
Popkin BM, D’Anci KE, Rosenberg IH. Water, hydration, and health. Nutr Rev 2010;68(8):439-458. Kanerva N, Kronholm E, Partonen T, Ovaskainen ML, Kaartinen NE, Konttinen H, et al. Tendency toward eveningness is associated with unhealthy dietary habits. Chronobiol Int 2012;29(7):920-927.