27 MAYIS 1960 DÖNEMİNDE MARAŞ’TA PROPAGANDA FAALİYETLERİ: HALK POSTASI GAZETESİ ÖRNEĞİ (1960)

Demokrat Parti (DP), 1950 genel seçimlerinden sonra iktidara gelmiş ve on yıl boyunca ülkeyi yönetmiştir. Bu dönemde Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ile DP arasındaki ilişkiler bir hayli gerginleşmiştir. Fakat iki parti arasındaki gergin mücadele, 27 Mayıs 1960 darbesi ile son bulmuştur. 27 Mayıs 1960 tarihinde yapılan askeri darbe sonunda Milli Birlik Komitesi (MBK), yönetime el koymuştur.Propagandanın ortaya çıkmasından bu yana iktidarlar, bu stratejiyi halkı manipüle etmek için çok önemli bir araç olarak kullanmışlardır. Propaganda ile belirlenen amaç doğrultusunda kamuoyu oluşturmak istenir. 27 Mayıs 1960 tarihinde ordu darbesi ile yönetimin el değiştirmesinin ardından yeni yönetim kamuoyuna fikirlerini aktaracak ve geniş toplumsal destek sağlayacak bir araca ihtiyaç duymuştur. Bu nedenle MBK, ilk iş olarak yoğun bir propaganda faaliyetine girişmiştir. MBK üyeleri, ülkeyi gezerek konu ile ilgili konferanslar vermişlerdir. Bununla birlikte darbenin nedenlerinin anlatılmasında daha etkili yöntem, yerel yöneticilerin çalışmaları ve gazeteler olmuştur. Darbeden sonra Maraş’a, kısa aralıklarla iki vali tayini yapılmıştır. Şehre atanan her iki Vali de, halka darbenin nedenlerini anlatmak için yoğun bir çalışma içine girmiştir. Şehri yönetenler, öğretmen, muhtar ve gazetecilerle işbirliği halinde çalışmışlardır. Ayrıca, köy gezileri yapmışlar ve halkın dertlerini dinlemişlerdir. Yaptıkları gezilerde halkla bir arada bulunmuşlar ve yapılan çalışmaları denetlemişlerdir. Yöneticilerin yaptıkları çalışmalar ise Halk Postası gazetesinde yer almıştır. Daha sonra Halk Postası gazetesinin geniş kitlelere ulaştırılmasına çalışılmıştır. Çalışmada darbenin Maraş halkı üzerindeki etkisi, yerel yöneticilerin çalışmaları ve Halk Postası gazetesinde yer alan haberler incelenmiştir. Araştırma yapılırken T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi’nde bulunan belgeler, dönem gazeteleri, Halk Postası gazetesi ve basılı diğer kaynaklardan yararlanılmıştır.

PROPAGANDA ACTIVITIES IN MARASH DURING THE PERIOD OF 27 MAY, 1960: THE CASE OF HALK POSTASI NEWSPAPER (1960)

After the 1950 general elections The Democrat Party (DP) came to power and ruled the country for ten years. In that period the relations between the Republican People's Party (CHP) and the DP became considerably tense. However, the harsh relations between the two parties resulted in military coup of 27 May 1960. As a result of 27 May 1960 coup, the National Unity Committee (MBK) had seized control. Since the advent of propaganda, governments have used this strategy as a very important instrument to manipulate the people. It is desirable to create public opinion for the purpose determined by propaganda. On May 27, 1960 after the changing government because of the military coup, new government needed a tool to convey its ideas to the public and to provide wide social support. For this reason, The National Unity Committee began to conduct intensive propaganda activities. MBK members traveled the country and gave conferences on the subject. However, the more effective method of explaining the causes of the coup was the work of local rulers and newspapers. After the coup, two governors were appointed to Marash at short intervals. Both governors appointed to the city worked hard to publicly explain the causes of the coup. The city administrators worked in cooperation with teachers, Mukhtar and journalists. They also made village trips and listened to the problems of the public. During their trips, they coexisted with the public and supervised the work done. The work of the managers was featured in the Halk Postası newspaper. Later, Halk Postası newspaper was tried to be delivered to large masses. In the study, the impact of the coup on the people of Marash, the work of local administrators and the news in Halk Postası newspaper were examined. During the research, the documents in the Republic Archive of the Presidency State Archives of Turkish Republic, period newspapers, Halk Postası newspaper and other printed sources were used.

PDF

___

BCA, Başbakanlık Özel Kalem Müdürlüğü, 30.1.0.0/51.309.7,02.05.1954.
BCA, Başbakanlık Özel Kalem Müdürlüğü, 30.1.0.0/16.86.1,13.02.1960.
BCA, Kararlar Daire Başkanlığı (1928-), 30.18.1.2/154.83.20,02.04.1960.
BCA, Başbakanlık Özel Kalem Müdürlüğü, 30.1.0.0/2.16.1,11.03.1960.
BCA, Başbakanlık Özel Kalem Müdürlüğü, 30.1.0.0/118.749.4/04.04.1960.
Başvekil Maraş’ta Beklenen Konuşmayı Yapmadı, Halk Postası, 13.02.1960, s.1.
Adana ve Maraş’ta İmara Başlanıyor, Milliyet, 19 Şubat 1960, s.3.
Maraş’ta Ulucamiin Kadınlar Kısmı Çöktü, Milliyet, 22 Mart 1960, s.1.
Valiliklere Tayin Yapıldı, Milliyet, 09 Haziran 1960, s.5.
Valimiz Andırın’da Büyük Tezahüratla Karşılandı, Halk Postası, 2 Temmuz 1960, s.1.
Valimiz Andırın’da Büyük Tezahüratla Karşılandı, Halk Postası, 2 Temmuz 1960, s.2.
Sayın Valimiz İhsan Atınç Güreşçileri Vali Konağında Kabul Etti, Halk Postası, 5 Temmuz 1960, s.1-2.
Postahane Önündeki Trafik Kazası, Halk Postası, 5 Temmuz 1960, s.1.
Garnizon Kumandanı Albay Zeki Belen Midesinden Rahatsız, Halk Postası, 5 Temmuz 1960, s.1.
Valimiz Şimal Kazalarda, Halk Postası, 6 Temmuz 1960, s.1.
Valimiz İhsan Atınç Öğretmenlerle Konuştu, Halk Postası, 6 Temmuz 1960, s.3.
Bayan Öğretmenler Köy Gezilerini Bitirdi, Halk Postası, 7 Temmuz 1960, s.1-2.
Alayda Yapılan Terhis Merasiminde Şeref Ungun Bir Konuşma Yaptı, Halk Postası, 7 Temmuz 1960, s.1-2.
Öğretmenler Bu Sabah Gittiler, Halk Postası, 8 Temmuz 1960, s.1.
Garnizon Kumandanı Albay Zeki Belen İyileşiyor, Halk Postası, 8 Temmuz 1960, s.1.
27 Mayıs İnkılabı İmtihanlarda Soruldu, Halk Postası, 8 Temmuz 1960, s.1.
Kaymakamlar Arasında Yapılan Tayinler, Halk Postası, 8 Temmuz 1960, s.1.
Vali İhsan Atınç Şimal Kazalardan Döndü, Halk Postası, 8 Temmuz 1960, s.1.
Vali Muavinimiz Kayseri’ye Tayin Edildi, Halk Postası, 8 Temmuz 1960, s.1.
Menderes’in Osmanlı Bankası’nda İki Milyon Lirası Bulundu, Halk Postası, 13 Temmuz 1960, s.2.
Vali Muavinliğine Emniyet Müdürü Vekâlet Edecek, Halk Postası, 14 Temmuz 1960, s.1.
Şeref Ungun Alayda Gazetecilerle Bir Toplantı Yaptı, Halk Postası, 14 Temmuz 1960, s.1-2.
Tavzih, Halk Postası, 14 Temmuz 1960, s.2.
Vali Ve B. Reisimiz İhsan Atınç’ın Köylerdeki Tetkikleri, Halk Postası, 20 Temmuz 1960, s.1.
Valimiz İhsan Atınç Vazife Gezilerine Devam Ediyor, Halk Postası, 21 Temmuz 1960, s.1.
Vali Muavinimiz Celal Gürmen Şehrimizden Ayrıldı, Halk Postası, 26 Temmuz 1960, s.1.
Sayın Belediye Başkanına, Halk Postası, 27 Temmuz 1960, s.1.
Valimiz İ. Atınç Bir Konferans Verdi, Halk Postası, 3 Ağustos 1960, s.1.
Valimiz İ. Atınç’ın Köylüye Konferansı Devam Ediyor, Halk Postası, 4 Ağustos 1960, s.1.
Maraş’ta İlkokul İnşaatı, Halk Postası, 11 Ağustos 1960, s.1.
Yangın Başlangıcı Önlendi, Halk Postası, 11 Ağustos 1960, s.1.
Laf Değil İş, Halk Postası, 13 Ağustos 1960, s.1.
Kalkınmanın Yolu Bilgi, Halk Postası, 14 Ağustos 1960, s.1.
Valimiz İhsan Atınç Dün Şerefoğlu Köyünde Tapu Tevzii Yaptı, Halk Postası, 16 Ağustos 1960, s.1.
Yeni Vali Muavini Vazifeye Başladı, Halk Postası, 17 Ağustos 1960, s.1.
Vali İhsan Atınç Şerefoğlu Köylülerin Tapusunu Dağıttı, Halk Postası, 17 Ağustos 1960, s.2.
Köy Okulu İnşaatları, Halk Postası, 17 Ağustos 1960, s.1-2.
Orman Başmüdürlüğü Maraş’a Geliyor, Halk Postası, 25 Ağustos 1960, s.1.
Yeni Valimiz Orhan Akbay Dün Şehrimize Geldi, Halk Postası, 31 Ağustos 1960, s.1.
Valimiz Orhan Akbay Basın Mensupları İle Hasbihal Yaptı, Halk Postası, 4 Eylül 1960, s.1-2.
Lisedeki İmtihanlar, Halk Postası, 4 Eylül 1960, s.1.
Sağlık Müfettişleri Şehrimizde, Halk Postası, 7 Eylül 1960, s.1.
Vali Muavinleri ve Kaymakamlar Arasında Değişiklik Yapıldı, Milliyet, 8 Eylül 1960, s.1.
Eski Valimiz İhsan Atınç Dün Gitti, Halk Postası, 8 Eylül 1960, s.1.
MBK Üyeleri Bugün Şehrimizde Olacak, Halk Postası, 9 Eylül 1960, s.1.
M. Özdağ Halka Hitap Etti, Halk Postası, 10 Eylül 1960, s.1.
Belediyemizi Tanıyalım, Halk Postası, 11 Eylül 1960, s.1-2.
Valimizin Ziyaretleri, Halk Postası, 13 Eylül 1960, s.1.
Vali ve Belediye Reisi Orhan Akbay Belediyenin Durumunu Açıkladı, Halk Postası, 15 Eylül 1960, s.1-2.
Amme Hizmetleri, Halk Postası, 16 Eylül 1960, s.1.
Pamuk Kooperatifi Umum Müdürü Geldi, Halk Postası, 17 Eylül 1960, s.1.
Belediyemizin Memleketi Düşünen Başı, Halk Postası, 17 Eylül 1960, s.1-2.
Belediyemizin İdarecileri, Halk Postası, 18 Eylül 1960, s.2.
17 M.B.K Ekibi Geziye Çıkıyor, Milliyet, 20 Eylül 1960, s.1.
Belediyenin Bütçesi, Halk Postası, 20 Eylül 1960, s.1-2.
M.B.K’nin İki Üyesi Maraş’a Geliyor, Halk Postası, 21 Eylül 1960, s.1.
Yapılacak İşler, Halk Postası, 21 Eylül 1960, s.1-2.
Borç Vermek ve İş Yapmak İçin, Halk Postası, 22 Eylül 1960, s.1.
Gâvur Gölündeki Yangın, Halk Postası, 22 Eylül 1960, s.1.
Maraşlı Öğrenciler İçin Yurt İhtiyacı, Halk Postası, 24 Eylül 1960, s.1-3.
Vali Orhan Akbay Andırın’a Gitti, Halk Postası, 28 Eylül 1960, s.1.
Vali Orhan Akbay Okulları Ziyaret Etti, Halk Postası, 29 Eylül 1960, s.1.
Türkiye 16 Sağlık Bölgesine Ayrılıyor, Milliyet, 29 Eylül 1960, s.1.
Okullar Açıldı, Halk Postası, 29 Eylül 1960, s.1.
Vali Akbay Kazalardan Döndü, Halk Postası, 8 Ekim 1960, s.1.
Şehrimizde 3 Ev 3 Dükkân Tamamen Yandı, Halk Postası, 8 Ekim 1960, s.1.
Yıldırım Ekibi, Halk Postası, 11 Ekim 1960, s.1.
Pazarcık Hükümet Binası Hizmete Açıldı, Halk Postası, 30 Ekim 1960, s.1.
Valimiz Andırın’a Gitti, Halk Postası, 22 Kasım 1960, s.1.
Göksun Yolu, Halk Postası, 22 Kasım 1960, s.1.
Göksun Kaymakamı Anlattı, Halk Postası, 23 Kasım 1960, s.3.
4-K Başarıları, Halk Postası, 25 Kasım 1960, s.3.
Kadınlar Kolundan Ne Haber?, Halk Postası, 26 Kasım 1960, s.1.
Akifiye Köyünde Bir Mucize, Halk Postası, 26 Kasım 1960, s.1,3.
4-K’ya Vekâlette Ehemmiyet Veriyor, Halk Postası, 26 Kasım 1960, s.1,3.
Vali Elbistan’dan Döndü, Halk Postası, 1 Aralık 1960, s.1.
Valinin Elbistan Afşın Seyahat, Halk Postası, 3 Aralık 1960, s.1,2.
Belediyemizin Başarısı, Halk Postası, 9 Aralık 1960, s.1.
Belediye Meydanının Asfaltı Parasızdır, Halk Postası, 9 Aralık 1960, s.1.
Vali Elbistan Afşin Seyahati Çardak, Halk Postası, 10 Aralık 1960, s.2.
Akşamki Yangın, Halk Postası, 23 Aralık 1960, s.1.
Hizmete Açılan Köy Okulları, Halk Postası, 27 Aralık 1960, s.1
Asutay, Nüket (2014), Demokrat Parti Döneminde Maraş Milletvekilleri ve Siyasi Faaliyetleri (1950-1960), Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Karpat, Kemal Haşim (2010), Osmanlı’dan Günümüze Asker ve Siyaset, İstanbul: Timaş Yayınları.
Koraltan, Refik (2013), Tek Parti Devrinden 27 Mayıs İhtilaline Demokratlar DP’nin Kurucusu Anlatıyor, Yayına Hazırlayan: Kamil Maman, İstanbul: Timaş Yayınları.
Şahin, Meltem (2017), Öncü:27 Mayıs 1960 Askeri Darbesi’nin Ardından Çıkan Bir Gazetenin Tarihi, Basılmamış Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Weiker, Walter F. (1967), Amerikalı, Fransız, Rus Gözüyle 1960 Türk İhtilali, Çev. Mete Ergin, İstanbul: Cem Yayınevi.
Zürcher, Erik Jan (2015), Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, İstanbul: İletişim Yayınları.

ISSN: 2146-4456
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 2011
Yayıncı: Pamukkale Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi