Kur’an’ın Nüzul Öncesi ve Sonrası Dönemde Hayat Anlayışı

Kur’an kendisinden önceki dönemi câhiliye olarak adlandırmıştır. Görülen o ki, o döneme yüklenen pejoratif içerik zaman dilimiyle ilgili değil; o dönemin adaletten uzak, haksız, zalim, kişisel ve toplumsal olguların menfaat üzerine şekillendiği ahlâkî eksikliğinedir. Bununla birlikte Kur’an öncesi dönem kan akrabalığına dayalı, kabile hayatının hâkim olduğu bir dönemdir. İnsanların tevhid telakkisinden uzak olmaları, şirkin hüküm sürmesi, dünya hayatının tek gerçek olarak kabul edilmesi de yine bu dönemin özellikleri arasında sayılabilir. Kur’an, indirildiği ilk günden itibaren hayattaki yanlışlara müdahale etmiş ve indiği toplumda esaslı bir değişiklik meydana getirmiştir. Kur’an baştan beri insanların kendi onurlarına yakışan bir hayatı yaşamaları için ortam hazırlamıştır. Kabile, aşiret gibi yapıları aşan geniş tabanlı bir model oluşturmuştur. Bununla birlikte câhiliyedeki yanlış hayat anlayışını tevhid yörüngesi etrafında yeniden inşa etti. Kur’an her açıdan bölünmüş bir yapıda teolojik ve sosyolojik anlamda bir birliktelik kurdu. Hayatın tamamen dışına itilen ahiret inancını da merkezi bir yere konumlandırdı. Bu çalışmada Kur’an öncesi ve sonrası yapılar analiz edilmiş, temel farklılıklara çalışmanın sınırları da gözetilerek değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Kur'an, İnsan, Toplum, Câhiliye, Sosyal Yapı

PDF

___

Apak, Adem. Erken Dönem İslam Tarihinde Asabiyet. İstanbul: Ensar Neşriyat, 3. Baskı, 2016.
Arnold, Thomes Walker. İntişar-ı İslam Tarihi. çev. Hasan Gündüzler, Ankara: Akçağ Yayınları, 2. Baskı, 1982.
Aydın, Mustafa. İlk Dönem İslam Toplumunun Şekillenişi. İstanbul: Pınar Yayınları, 1991.
Beydâvî, Nâsirüddin Ebû Saîd (Ebu Muhammed) Abdullah b. Ömer b. Muhammed, Envâru’t-Tenzil ve Esrâru’t-Te’vîl, çev. Şadi Eren, İstanbul: Selsebil Yayınları, 2. Baskı, 2011.
Buhârî, Ebî Abdillah Muhammed İbn İsmâil. el-Câmi’us-Sahîh. İstanbul: 1992.
Câbirî, Muhammed Âbid. Arap Siyasal Akıl. çev. Vecdi Akyüz, İstanbul: Mana Yayınları, 2. Baskı, 2020.
Câbirî, Muhammed Âbid. İslam’da Siyasal Akıl, çev. Vecdi Akyüz, İstanbul: Kitabevi Yayınları, 1997.
Çelik, Ragıp. İslam’ın Asabiyete Bakışı ve Asabiyetin İslam Tebliğine Etkileri. Konya: Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, 2012.
Demirkol, Nihat. Kur’an’a Göre Vahdet Olgusu. Ankara: Sonçağ Yayınları, 2022.
Demirkol, Nihat - Yılmaz, Hasan. “Kur’an’ın Anlaşılmasında Odak Konu ve Kavram: Tevhid” Tefsir Araştırmaları Dergisi 5/2 Ekim/October 2021.
Fayda, Mustafa. “Câhiliye”, DİA, İstanbul: İsam Yayınları, 1993.
Izutsu, Toshıhıko. Kur’an’da Allah ve İnsan. çev. Süleyman Ateş. Yeni Ufuklar Neşriyat, t.y.
İbn Âşûr, Muhammed Tâhir. et-Tahrîr ve’t-Tenvîr. Tunus: Dâru Tunusiyye, 1984.
Karaman, vd., Hayreddin. Kur’an Yolu Türkçe Meal ve Tefsir. Heyet, Ankara: DİB Yayınları, 2007.
Kubat, Mehmet. Kur’an’da Tevhîd. İstanbul: Beka Yayıncılık, 2014.
Kutub, Seyyid, Fi Zilâli’l-Kur’an. Beyrut: Daru’ş-Şuruk, 2003.
Kutup, Muhammed. Örnek İslam Toplumu. çev. Yususf Yılmaz, İstanbul: Risale Yayınları, 5. Baskı, 2020.
Nesefî, Ebü’l-Berekât Hfizüddîn Abdullah b. ahmed b. Mahmûd, Medârikü’t-Tenzil ve Hakâiku’t-Te’vîl. thk. Yusuf Ali Bedevi, Dımaşk-Beyrut: Dâru İbnikesir, 6. Baskı, 1434-2013.
Râzî, Fahreddin Muhammed b. Ömer. Mefâtîhu’l-ğayb. Beyrut: Dâru’l-fikr, 1. Baskı, 1401/1981. Sâbûnî, Muhammed Ali. Safvetu’t-Tefasir. Kahire: Daru’l-Hadis, 1997.
Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr b. Yezîd el- Bağdâdî, Câmiu’l-Beyân An Te’vîlî Âyi’l-Kur’an. thk. Abdullah b. Abdul Muhsin Et-Turkî, Kâhire: Dârı Hacer, 2001.
Uğur, Mücteba. “Asr-ı Saadette Sosyal Hayat”, ed. Vecdi Akyüz, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadette İslam, İstanbul: Ensar Neşriyat, 2. Baskı, 2007.
Watt, W. Montgomery. Hz. Muhammed’in Mekkesi, çev. Mehmet Akif Ersin, İstanbul: Kuramer Yayınları 2. Baskı, 2017.
Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Cârullah Mahmud b. Ömer b. Muhammed el-Hârizmî. El-Keşşâf An Hakaiki Ğavâmidı’t-Tenzil ve Uyûni’l-Ekâvîl Fî Vücûhi’t-Te’vîl. çev. Heyet, ed. Murat Sülün, İstanbul: Türkiye Yazma Eserleri Kurumu başkanlığı Yayınları, 1. Baskı, 2017.
Zevzenî, Ebû Abdillâh el- Huseyn b. Ahmed b. Huseyn, Şerhu’l-Mu’allakâti’s-Seb’î. thk. Ahmed Şetyevî, Kahire: Dâru’l-Ğadil Cedid, 2015.