1935 CEP KILAVUZLARINDA YERLİLEŞTİRME ÖRNEKLERİ

Dil, canlı bir varlıktır. Dolayısıyla zaman içinde birtakım değişimler ve kendibünyesinden doğan çeşitli sebeplerle bazı gelişmeler gösterir. Bütün bu değişikliklerve gelişmeler dil kuralları çerçevesinde cereyan eder. Dile yeni kelimelerkazandırmak için dışarıdan yapılacak müdahalelerin de daima bu kurallarçerçevesinde olması gerekir. Günümüzde bir toplumun, diğer toplumlarla bağlantıkurmaması, dış dünyayla ilişkilerini keserek yaşaması gibi bir durum mümkündeğildir. Bu sebeple her dilde yabancı öğelerin bulunması da doğaldır. Bir dil birliği,yabancı bir kelimeyle karşılaştığı zaman çeşitli sorunlar ortaya çıkar. Çünkü her dilinses özellikleri, kelime ve cümle yapısı birbirinden farklıdır. Kimi zaman yabancıkelimeler, etkiledikleri dili konuşan insanların kültürlü kesiminde bir süre aslınauygun biçimde söylenmeye çalışılır. Ancak zamanla, kelimenin aslını söylemektezorlanan halkın söyleyiş biçimi yaygınlaşır. Yerlileştirme adını verdiğimiz bu olaydayabancı kelime, çağrıştırdığı yerli kelimeyle yer değiştirir. Çalışmamızda, bu konu veörnekleri üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Yerlileştirme, halk etimolojisi, Cep Kılavuzları, dilde yenileşme, Yabancı kelimeler

EXAMPLE LOCALIZATION IN 1935 POCKET GUIDES

Language is a living existence. Directly it shows several changes and advancesfor kinds of reasons that birth from its own constitution in time. All these changesand advances occur in framework of language grammar. It is necessary that externalinterferences which aim to bring new words in language always should be in thisgrammar framework. In today's world, it is impossible that a society don’t notconduct any relation with other societies and live by breaking connection withoutside world. For this reason, existence of foreign elements in every language is alsonatural. When a language unity encounters with a foreign word, some problemsemerge because Sonics features, word and sentence structure of every language aredifferent from each other. Sometimes, foreign words are tried to say in accordancewith original meaning in sophisticated fraction whose people use the language thatforeign language effects for a while. However, speaking way of public who havedifficulty in saying its original becomes prevalent in time. In this issue that we givethe name of naturalisation, foreign word changes the place with native evoked word.In this article, this topic and its examples would be discoursed.

Keywords:

Naturalization, public etymology, pocket guide booklet, renovation in language, foreign words,

PDF

___

KAYNAKÇA
Dilde Özleşmenin Sınırları”. Türk Folklor Araştırmaları. 88. Yyy: 1958. Akalın, Şükrü Haluk. “Atatürk Döneminde Türkçe ve Türk Dil Kurumu”. Türk Dili. 607. Yyy: 2002. Aksan, Doğan. Tartışılan Sözcükler. Ankara: 1976. _______. “Dilde Yerlileştirme Üzerine‐1”. Genel Dilbilim Dergisi. 3‐4. Yyy: 1979. _______. “Dilde Yerlileştirme Üzerine‐2”. Genel Dilbilim Dergisi. 7‐8. Yyy: 1980. Aksoy, Ömer Asım. Dil Üzerine Düşünceler. Ankara: TDK Yayınları, 1962. 1935 Cep Kılavuzlarında Yerlileştirme Örnekleri – Nevnihal BAYAR 47 _______. “Özleşme Akımı Durdurulamayacaktır”. Türk Dili. 197. Yyy: 1968. _______. Özleştirme Durdurulamaz. Ankara: TDK Yayınları, 1969. _______. Gelişen ve Özleşen Dilimiz. Ankara: TDK Yayınları, 1970. Arısoy, M. Sunullah. Arı Dile Doğru (I‐V). Ankara: TDK Yayınları, 1962‐ 63. Atalay, Besim. Türkçe’de Kelime Yapma Yolları. Ankara: TDK Yayınları, 1946. Banarlı, Nihad Sami. Türkçenin Sırları. İstanbul: 1986. Banguoğlu, Tahsin. Dil Bahisleri. İstanbul: 1987. Bayar, Nevnihal. Açıklamalı Yeni Kelimeler Sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları, 2003. _______. “1935 Yılı Cep Kılavuzlarından Günümüze Yeni Kelimeler”. Türkoloji Üzerine Araştırmalar. 8. Yyy: 2013. Brands, Hort Wilfrit. “Türk Lehçelerinde Yeni Kelimeler ve Istılahlar”. Türk Dünyası Araştırmaları. 14. Yyy: 1981. Cevdet, Kudret. “Türkçenin Özleşmesinde Ölçü”. Varlık. 446. Yyy: 1957. Çongur, H. Rıdvan. Dilimizin Özleşmesinde Aşırı Davranılmış mıdır? Ankara: TDK Yayınları, 1963. Çongur, H. Rıdvan. Dil Tartışmaları. Ankara: TDK Yayınları, 1967. Dilaçar, A. “Dilin Özleşmesi”. Varlık. 186. Yyy: 1941. _______. “Dilin Özleşmesi”. Türk Dili Belleten. 12‐13. Yyy: 1948. _______. Türkiye’de Dil Özleşmesi. Ankara: TDK Yayınları, 1969. Ergin, Muharrem. Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Bayrak Yayınları, 1972. Hacıeminoğlu, Necmettin. Türkçenin Karanlık Günleri. İstanbul: 1972. İmer, Kamile. “Türk Yazı Dilinde Dil Devriminin Başlangıcından 1965 Yılı Sonuna Kadar Özleşme Üzerine Sayıma Dayanan Bir Araştırma”. Türkoloji Dergisi. 1. Yyy: 1973. _______. Dilde Değişme ve Gelişme Açısından Türk Dil Devrimi. Ankara: TDK Yayınları, 1976. _______. Türkiyede Dil Planlaması: Türk Dil Devrimi. Ankara: 2003 Korkmaz, Zeynep. Türk Dilinin Tarihi Akışı İçinde Atatürk ve Dil Devrimi. Ankara: 1963 _______. Cumhuriyet Döneminde Türk Dili. Ankara: A.Ü. Dil ve Tarih Coğrafya Fak. Yayınları, 1973. _______. “Dili Özleştirme Konusundaki Yöntem Ayrılıkları Üzerine Bir Karşılaştırma”. Milli Kültür. 12. Yyy: 1979. _______. Atatürk ve Türk Dili Belgeler. Ankara: TDK Yayınları, 1992. Levend, Âgâh Sırrı. “Dilde Sadeleşme Hareketinin Tarihçesi”. Dil Davamız. Ankara: 1952. _______. Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Evreleri. Ankara: 1972. Olcay, Selahattin. “Türkçenin Gelişmesi‐Özleşmesi”. Türk Yurdu. 6. Yyy: 1960. Öksüz, Y. Ziya. Türkçe’nin Sadeleşme Tarihi Genç Kalemler ve Yeni Lisan Hareketi. Ankara: 1995. Özdemir, Emin. Dil Devrimimiz. Ankara: TDK Yayınları, 1969. Özel, Sevgi ve diğer. Atatürk’ün Türk Dil Kurumu ve Sonrası, İstanbul: 1986. Özerdim, Sami N. “Dilimizin Özleşmesi ve Genç Şairlerimiz”. Ülkü. 32. Yyy: 1949. _______. Harf Devriminin Öyküsü. Ankara: 1982. Parlatır, İsmail. “Sadeleştirme Üzerine”. Milli Kültür. 1. Yyy: 1977. Porzig, Walter. Dil Denen Mucize II. Çev. Ülkü Vural. Ankara: 1986. Püsküllüoğlu, Ali. Öz Dilimiz. Ankara: TDK Yayınları, 1966. Sevük, İsmail Habib. Dil Davası. İstanbul: 1949. Şavkay, Tuğrul. Dil Devrimi, İstanbul: Gelenek Yayıncılık, 2002. Tan, Nail. Kuruluşunun 70. Yıl Dönümünde Türk Dil Kurumu. Ankara: 2001. Timurtaş, Faruk Kadri. “Ekler, Yeni Kelimeler ve Uydurmacılık”. Türk Kültürü. 57. Yyy: 1967. _______. Makaleler. Haz. Mustafa Özkan. Ankara: 1997. TDK. Birinci Türk Dil Kurultayı. Ankara: 1932. _______. Türkçeden Osmanlıcaya Cep Kılavuzu. İstanbul: Devlet Basımevi, 1935. _______. Osmanlıcadan Türkçeye Cep Kılavuzu. İstanbul: Devlet Basımevi, 1935. _______. Üçüncü Türk Dil Kurultayı. Ankara: 1936. _______. Dördüncü Türk Dil Kurultayı. Ankara: 1942. _______. Türkçe Sözlük. Ankara: 1945. _______. Türkçe Sözlük. Ankara: 1955. _______. Türkçe Sözlük. Ankara: 1959. _______. Türkçe Sözlük. Ankara: 1966. _______. Türkçe Sözlük. Ankara: 1969. _______. Türkçe Sözlük. Ankara: 1974. _______. Türkçe Sözlük. Ankara: 1983. _______. Türkçe Sözlük. Ankara: 1988. _______. Türkçe Sözlük. Ankara: 1998. _______. Türkçe Sözlük. Ankara: 2005. _______. Türkçe Sözlük. Ankara: 2010. _______. Beşinci Türk Dil Kurultayı. Ankara: 1945. _______. Altıncı Türk Dil Kurultayı. Ankara: 1949. _______. Olağanüstü Türk Dil Kurultayı. Ankara: 1951. _______. Türkiyede Dil Devrimi. Ankara: 1951. _______. Yedinci Türk Dil Kurultayı. Ankara: 1954. _______. Sekizinci Türk Dil Kurultayı. Ankara: 1957. _______. Dokuzuncu Türk Dil Kurultayı. Ankara: 1960. _______. Dilde Özleşmenin Sınırı Ne Olmalıdır? Ankara: 1962. _______. Dil Davası. Ankara: 1963. _______. Onuncu Türk Dil Kurultayı. Ankara: 1963. _______. Olağanüstü Türk Dil Kurultayı. Ankara: 1964. _______. On Birinci Türk Dil Kurultayı. Ankara: 1966. _______. Dil Devrimi Üzerine. Ankara: 1967. _______. XI. Türk Dil Kurultayında Okunan Bilimsel Bildiriler. Ankara: 1968. _______. On İkinci Türk Dil Kurultayı. Ankara: 1969. _______. Türk Dil Kurumunun 40 Yılı. Ankara: 1972. _______. Dil Yazıları (I‐II). Ankara: 1974. _______. Atatürk’ün Yolunda Türk Dil Devrimi. Ankara: 1981. _______. Atatürk ve Türk Dili – 2, Atatürk Devri Yazarlarının Türk Dili Hakkındaki Görüşleri. Ankara: 1997. Ülkütaşır, M. Şakir. Atatürk ve Harf Devrimi. Ankara: 2000. Ünaydın, Ruşen Eşref. Türk Dili Tetkik Cemiyetinin Kuruluşundan İlk Kurultaya Kadar Hatıralar. Ankara: 1933. _______. Atatürk; Tarih ve Dil Kurumları Hatıralar. Ankara: TDK Yayınları, 1954. Vardar, Berke. Dil Devrimi Üstüne. İstanbul: 1977. Vural, Ülkü. “Avrupa Ülkelerinde Dil Özleştirmesi”. Milli Kültür. 38. Yyy: 1983. Yamaner, Şerafettin. Atatürk Öncesi ve Sonrası Kültürel Değişim. İstanbul: 1999. Yücel, Tahsin. Dil Devrimi. İstanbul: 1968.