TFRS 9 Uygulamasının Banka Grupları Bazında Kredi Sınıflandırması ve Karşılıkları Üzerindeki Etkisi
Bu çalışmada finansal araçların ölçülmesinde Türkiye Muhasebe Standardı 39 (TMS 39)’un yerini alarak 2018 yılından itibaren uygulamaya konulan Türkiye Finansal Raporlama Standardı 9 (TFRS 9)’un kredi sınıflandırması ve karşılıkları üzerindeki etkisi incelenmektedir. Bilindiği üzere TMS 39 kredi karşılıklarının hesaplanmasında geçmişe dönük gerçekleşen kredi zararı yaklaşımını uygulamaktayken, TFRS 9 ileriye dönük beklenen kredi zararı yaklaşımına dayanmaktadır. Bu temel yaklaşım değişikliğinin, Türk bankacılık sektörü açısından değerlendirildiğinde, kredi sınıflandırması ve karşılıklarını etkilemesi beklenmektedir. Söz konusu etkiler, Türk bankacılık sektöründe faaliyet gösteren kamu, özel ve yabancı sermayeli banka grupları bazında incelenmektedir. Yapılan analiz, TFRS 9 uygulaması sonrasında standart nitelikli kredilerin tüm banka gruplarında düştüğünü, ancak bu azalışın kamu bankalarında daha sınırlı düzeyde olduğunu göstermektedir. Aynı dönemde, yakın izlemedeki kredilerin ise tüm banka grupları düzeyinde artmış olduğu, ancak bu artışın kamu bankalarında daha düşük oranda gerçekleştiği gözlenmektedir. Ayrıca, uygulama sonrası donuk alacakların toplam kredilere olan oranının da arttığı, öte yandan kamu bankalarında bu artışın daha sınırlı oranda kaldığı dikkat çekmektedir. TFRS 9 uygulamasıyla değişmesi beklenen karşılık oranları incelendiğinde, banka gruplarının bu anlamda da ayrıştığı ve kamu bankalarının donuk alacaklarda olumlu bir görünüm sergilemekle birlikte, söz konusu kredilere yönelik ayırdıkları karşılıkların diğer banka gruplarından daha yüksek olduğu görülmektedir. TFRS 9 uygulamasının banka grupları üzerinde farklı etkilere sahip olmasının sebeplerinin mikro düzeyde veri yardımıyla daha kolay tespit edilebileceği düşünülmekle beraber, mevcut veriler doğrultusunda yapılan analiz kamu, özel ve yabancı sermayeli banka ayrımının önemine işaret etmektedir. Nitekim Türk bankacılık sektörüne ilişkin yapılmış önceki çalışmalar da sorunlu kredilerin dinamiklerinde banka grupları arasında farklılıklar gözlendiğini göstermektedir. Öte yandan, bankalar arasındaki bu ayrışmanın kredi hacmi, kârlılık veya varlık büyüklüğü gibi bankaya özgü değişkenlerden de kaynaklanabileceği olasılığı önemle vurgulanmalıdır. Son olarak, ileriye dönük bakış açısı temeline dayanan yeni uygulamanın Türk bankacılık sektörü açısından özellikle içsel kredi risk modellerinin oluşturulması ve geliştirilmesi açısından zorluklar sunmakla birlikte, kredi riskinin zamanında muhasebeleştirilebilmesini sağlaması açısından fırsatlar sunduğu da değerlendirilmektedir.
Analyzing the Effect of TFRS 9 on Loan Classification and Provisioning across Bank Groups
This study analyzes how loan classification and provisioning are affected by the Turkish Financial Reporting Standards 9 (TFRS 9), which was introduced in 2018 for the measurement of financial instruments by replacing Turkish Accounting Standards 39 (TMS) 39. Loan provisioning is based on backward-looking incurred loss approach in TMS 39, while it depends on forward-looking expected loss approach in TFRS 9. This major difference is likely to affect loan classification and provisioning as far as the Turkish banking sector is concerned. These impacts are analyzed across state, private and foreign banks operating in the Turkish banking sector. Accordingly, it is seen that standard loans decreased across all groups but less significantly in state banks, while loans under close monitoring increased across all groups following the adoption of TFRS 9 but less severely in state banks. In addition, the ratio of non-performing loans to total loans has gone up, but again less markedly in state banks. Loan loss provisions, which are expected to rise due to TFRS 9, also increased unevenly across bank groups. In particular, despite displaying a more positive outlook in terms of non-performing loans, state banks set a higher provision for these loans. Although, the divergence across bank groups with respect to the effects of TFRS 9 can be better explained by micro-level data, the current data still show the significance of bank ownership. In fact, previous studies about the Turkish banking sector also point out to the differences across bank groups in non-performing loan dynamics. Yet, it should be emphasized that this divergence across banks can also be explained by other bank-specific variables like credit volume, profitability or asset size. Lastly, this new forward-looking implementation is viewed to be challenging for the Turkish banking sector especially with regards to the development of internal credit risk models. Yet, the implementation may also offer new opportunities as it enables the timely accounting of credit risk.
___
- Avul, E. (2018). “TFRS 9 Kapsamında Finansal Araçlara İlişkin Değer Düşüklüğü Karşılıkları ve Bankacılık Sektöründeki Uygulaması”, 28 Şubat 2018 tarihinde https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/konferanssunumlari/1139/TBB_Sunum_28_subat.pdf adresinden erişildi.
- Aytürk, Y. (2016). UFRS 9 Finansal Araçlar Kapsamında Yeni Değer Düşüklüğü Modeli ve Bankacılık Sektörüne Etkileri, Mali Çözüm, 137, 133-143.
- BDDK. (2006). Bankalarca Kredilerin ve Diğer Alacakların Niteliklerinin Belirlenmesi ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik, T.C. Resmi Gazete, Sayı: 26333, 1 Kasım 2006.
- BDDK (2016). Kredilerin Sınıflandırılması ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik, T.C. Resmi Gazete, Sayı: 29750, 22 Haziran 2016.
- BDDK. (2017). Karşılık Yönetmeliği Hakkında Basın Açıklaması, 29 Aralık 2017 tarihinde http://www.bddk.org.tr/ContentBddk/dokuman/duyuru_0594_01.pdf adresinden erişildi.
- BDDK. (2018). Kredilerin Sınıflandırılması ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik Hakkında Basın Açıklaması, 6 Mart 2018 tarihinde http://www.bddk.org.tr/ContentBddk/dokuman/duyuru_0605_01.pdf adresinden erişildi.
- Birkan, R. (2019). TFRS 9 Finansal Araçlar Standardı Kapsamında Bankacılık Sektöründeki Kredi ve Alacaklara İlişkin Değer Düşüklüğü Karşılıklarının İncelenmesi, Bankacılar Dergisi, 109, 109-134.
- Camfferman, C. (2015). The Emergence of the ‘Incurred-Loss’ Model for Credit Losses in IAS 39, Accounting in Europe, 12(1), 1-35.
- Fındık, H. (2016). Türkiye Muhasebe Standartları Çerçevesinde Finansal Varlıkların Muhasebeleştirilmesi, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 69, 61-82. http://www.g20.utoronto.ca/2009/2009communique0925.html#system.
- Hu, J.L., Li, Y. ve Chiu Y.H. (2004). Ownership and Nonperforming Loans: Evidence from Taiwan’s Banks, The Developing Economies, 42(3), 405-420.
- Iannotta, G., Nocera, G. ve Sironi A. (2007). Ownership Structure, Risk and Performance in the European Banking Industry, Journal of Banking & Finance, 31(7), 2127-2149.
- KGK. (2017). Finansal Araçlar Standardına İlişkin Türkiye Finansal Raporlama Standardı (TFRS 9) Hakkında Tebliğ (Sıra No: 55), T.C. Resmi Gazete, Sayı: 29953, 19 Ocak 2017.
- KGK. (2019). TFRS 9 Finansal Araçlar 2017 Sürümü, 15 Ocak 2019 tarihinde http://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/DynamicContentFiles/T%C3%BCrkiye%20Muhasebe%20Standartlar%C4%B1/TMSTFRS2019Seti/TFRS/TFRS_9.pdf adresinden erişildi.
- Sapienza, P. (2004). The Effects of Government Ownership on Bank Lending, Journal of Financial Economics, 72(2), 357-384.
- TCMB. (2017). Finansal İstikrar Raporu, Mayıs 2017, Sayı: 24.
- TCMB. (2018). Finansal İstikrar Raporu, Mayıs 2017, Sayı: 26.
- Us, V. (2017). Dynamics of Non-Performing Loans in the Turkish Banking Sector by an Ownership Breakdown: The Impact of the Global Crisis, Finance Research Letters, 20(February), 109-117.
- Us, V. (2018). The Determinants of Non-Performing Loans before and after the Crisis: Challenges and Policy Implications for Turkish Banks, Emerging Markets Finance and Trade, 54(7), 1608-1622.
- ISSN: 1300-0217
- Başlangıç: 1990
- Yayıncı: Türkiye Bankalar Birliği
Sayıdaki Diğer Makaleler
Konkordato ve Finansal Yeniden Yapılandırma
Ali Cem BUDAK, Mustafa Okan YAĞCI
Piyasanın Bankalarda CEO Değişimine Tepkisi
İhsan Uğur DELİKANLI, Saim KILIÇ
TFRS 9 Uygulamasının Banka Grupları Bazında Kredi Sınıflandırması ve Karşılıkları Üzerindeki Etkisi
Türkiye’de Hisse Senedi Getirileri İle Döviz Kuru Arasındaki İlişkinin Ampirik Analizi