Türkiye’de İlişkisel Travmaların Kuşaklar Arası Aktarımını İnceleyen Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi

Amaç: Bu çalışmanın amacı Türkiye’de ilişkisel travmaların kuşaklar arası aktarımını inceleyen lisansüstü tezlerin içerik analizi yöntemiyle incelenmesidir. Gereç ve Yöntem: Betimsel tarama modelindeki araştırmanın örneklemini 12 lisansüstü tez oluşturmuştur. Ulusal tez merkezinin gelişmiş tarama sekmesi üzerinden 1990-2022 arasında yayınlanan tezler kuşaklararası, kuşak, nesil, arası, aktarım, geçiş, travma, üç kuşak, iki kuşak kelimelerinden oluşan kombinasyonlar kullanılarak taranmıştır. Veri toplama aracı olarak Bilgi Formu kullanılmıştır. Veriler betimsel içerik analizi yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Bulgular: Tezlerin %41.7’sinin 2019 yılında, %66.7’sinin yüksek lisans tezi olarak yürütüldüğü belirlenmiştir. Tezlerin araştırma tasarımı olarak %50’sinin nicel, %33.3’ünün nitel, %16.7’sinin ise karma yöntem kullandığı belirlenmiştir. Tezlerin %41.7’sinin amaçlı örnekleme yöntemini, diğer %41.7’sinin ise kartopu örnekleme yöntemini kullandığı belirlenmiştir. Tezlerde yapısal eşitlik, t testi, ANOVA ve tema analizi gibi çeşitli istatiksel analiz yöntemlerinin kullanıldığı belirlenmiştir. Karma yöntem çalışmalarının bazılarında entegrasyon yeterince sağlanamamıştır. Sonuç: Tezlerde farklı örnekleme ve istatiksel analiz yöntemlerinin kullanıldığı ve çalışmalardan birinde entegrasyonun yeterince sağlanamadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Kuşaklararası aktarım, Psikolojik istismar, Çocukluk çağı travmaları, Çocuk istismarı, İlişkisel travma

Investigation of Postgraduate Theses Examining the Intergenerational Transmission of Relational Traumas in Türkiye

Aim: To analyze the postgraduate theses examining the intergenerational transmission of relational traumas in Türkiye by using content analysis method. Material and Methods: The sample of the research in the descriptive survey model consisted of 12 postgraduate theses. Theses published between 1990-2022 on the advanced search tab of the national thesis center were scanned using combinations of the words intergenerational, generational, generation, transmission, trauma, three generations, two generations. Information Form was used as data collection tool. The data were analyzed using the descriptive content analysis method. Results: 41.7% of the theses were carried out in 2019, and 66.7% as master's theses. 50% of the theses used quantitative methods, 33.3% of them used qualitative methods and 16.7% of them used mixed methods as research design. 41.7% of the theses used the convinience sampling, while the other 41.7% used the snowball sampling. Various statistical analysis methods such as structural equation model, t-test, ANOVA, and theme analysis were used in theses. In some of the mixed-method studies, integration could not be achieved sufficiently in one of the studies. Conclusion: Different sampling and statistical analysis methods were used in the theses and the integration was not sufficiently achieved.

Keywords:

Intergenerational transmission, Psychological maltreatment, Childhood traumas, Child abuse, Relational trauma,

PDF

___

Akkuş, K. (2022). Çocukluk çağı travması bildiren annelerin kendi çocuklarına olan duygusal istismar potansiyeli ve çocuk yetiştirme stilleri açısından değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Adli Tıp ve Adli Bilimler Enstitüsü, Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı, İstanbul.
Allen, J. G. (2005). Coping with trauma: Hope through understanding (2nd ed.). American Psychiatric Publishing Inc.
Atalay, N. D. (2019). Intergenerational experiences of humanitarian aıd workers in Turkey: A contextual perspectıve. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı, İstanbul.
Babcock Fenerci, R. L., Allen, B. (2018). From mother to child: Maternal betrayal trauma and risk for maltreatment and psychopathology in the next generation. Child Abuse & Neglect, 82, 1–11. doi: 10.1016/j.chiabu.2018.05.014
Bert, S. C., Guner, B. M., Lanzi, R. G., Centers for the Prevention of Child Neglect (2009). The ınfluence of maternal history of abuse on parenting knowledge and behavior. Family Relations, 58(2), 176–187. doi: 10.1111/j.1741- 3729.2008.00545.x
Cohen, Z. P. (2019). Üç kuşak kadın yetişkinin çocukluk çağı travmaları, dissosiyasyon ve şiddete yönelik tutumları bakımından incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü, Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı, İstanbul.
Coşkunçay, A., Horzum, T. (2022). Türkiye’de görme yetersizliği olan bireylerin eğitimi ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 12(3), 1577-1596. doi: 10.24315/tred.1000482
Çabuk, O. C. (2020). Grieving for the ‘ghost’ of an unknown sibling: An interpretative phenomenological analysis of the transmission of trauma across generations. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Klinik Psikoloji Ana Bilim Dalı, Ankara.
Çiydem, E. (2022). Kadınlarda çocukluk çağı travmalarının ruh sağlığı ve aile işlevselliğine etkisinin kuşaklararası bağlamda incelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Ruh Sağlığı ve Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı, İstanbul.
D’Andrea, W., Ford, J., Stolbach, B., Spinazzola, J., van der Kolk, B. A. (2012). Understanding interpersonal trauma in children: Why we need a developmentally appropriate trauma diagnosis. American Journal of Orthopsychiatry, 82(2), 187–200. doi: 10.1111/j.1939-0025.2012.01154.x
Derin, G. (2018). Kuşaklararası eksende psikotarih temelli çocuk yetiştirme stillerinin travma, bağlanma ve dissosiyasyon açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü, Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı, İstanbul.
Einhorn, C. G., Shamri-Zeevi, L., Honig, O. (2023). Case study of therapist-client co-creation for the treatment of relational trauma in children. The Arts in Psychotherapy, 82, 1-10. Advanced online publication.101993. doi: 10.1016/j.aip.2022.101993
Freud, A. (1965). The ego and the mechanisms of defense. London, UK: Hogarth Press (Original work published 1936).
Fujiwara, T., Okuyama, M., Izumi, M. (2012). The impact of childhood abuse history, domestic violence and mental health symptoms on parenting behaviour among mothers in Japan. Child: Care, Health and Development, 38(4), 530–537. doi: 10.1111/j.1365-2214.2011.01272.x
Gomis-Pomares, A., Villanueva, L., Prado-Gascó, V. (2021). Does it run in the family? Intergenerational transmission of household dysfunctions. Child and Adolescent Social Work Journal, 1-14. Advance online publication. doi: 10.1007/s10560-021-00766-9
Göktaş, Y., Küçük, S., Aydemir, M., Telli, E., Arpacık, Ö., Yıldırım, G., … Reisoğlu, İ. (2012). Türkiye’de eğitim teknolojileri araştırmalarındaki eğilimler: 2000-2009 dönemi makalelerinin içerik analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(1), 177-199.
Güngör, A. (2018). Transgenerational transmission of trauma: Investigating cognitive, emotional and behavioral forms of transmission among Marmara Earthquake survivors. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). TED Üniversitesi Lisansüstü Programlar Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı, Ankara.
İstikbal, E. N. (2020). Anne çocuk ilişkilerinin nesiller arası aktarımının annelerin anlatıları üzerinden niteliksel yöntemle araştırılması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı, İstanbul.
Karadağ, E. (2009). Eğitim bilimleri alanında yapılmış̧ doktora tezlerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 75-87.
Karaman, S. (2019). Üst kuşak ebeveynlik tutumlarının kişilerin ebeveynlik tutumlarını yordayıcı etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aile Danışmanlığı ve Eğitimi Anabilim Dalı, İstanbul.
Kellermann, N. P. (2001). Transmission of Holocaust trauma-An integrative view. Psychiatry: Interpersonal and Biological Processes, 64(3), 256-267.
Kızıltepe, R. (2021). Çocuk istismarı ve ihmalinin kuşaklararası aktarımının ekolojik-etkileşimsel model çerçevesinde incelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı, İzmir.
King, C. D., Hill, S. B., Wolff, J. D., Bigony, C. E., Winternitz, S., Ressler, K. J., ... Lebois, L. A. (2020). Childhood maltreatment type and severity predict depersonalization and derealization in treatment-seeking women with Posttraumatic Stress Disorder. Psychiatry Research, 292. 113301. Advance online publication. doi: 10.1016/j.psychres.2020.113301
Lee, J., Kwak, Y. S., Kim, Y. J., Kim, E. J., Park, E. J., Shin, Y., … Lee, S. I. (2019). Transgenerational transmission of trauma: psychiatric evaluation of offspring of former "comfort women," survivors of the japanese military sexual slavery during World War II. Psychiatry Investigation, 16(3), 249–253. doi: 10.30773/pi.2019.01.21
Lotto, C. R., Altafim, E. R. P., & Linhares, M. B. M. (2023). Maternal History of Childhood Adversities and Later Negative Parenting: A Systematic Review. Trauma, violence & abuse, 24(2), 662–683. doi: 10.1177/15248380211036076
Lyssenko, L., Schmahl, C., Bockhacker, L., Vonderlin, R., Bohus, M., Kleindienst, N. (2018). Dissociation in psychiatric disorders: A meta-analysis of studies using the dissociative experiences scale. American Journal of Psychiatry, 175(1), 37–46. doi: 10.1176/appi.ajp.2017.17010025.
Marshall, C., Langevin, R., Cabecinha-Alati, S. (2022). Victim-to-victim intergenerational cycles of child maltreatment: A systematic scoping review of theoretical frameworks. International Journal of Child and Adolescent Resilience, 9(1), 1-22.
Özen, S. (2019). Intergenerational transmission of perceived maternal acceptance and psychological adjustment in children. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Boğaziçi Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, İstanbul.
Pereira, J., Vickers, K., Atkinson, L., Gonzalez, A., Wekerle, C., Levitan, R. (2012). Parenting stress mediates between maternal maltreatment history and maternal sensitivity in a community sample. Child Abuse & Neglect, 36(5), 433–437. doi: 10.1016/j.chiabu.2012.01.006
Phipps, R. M., Degges‐White, S. (2014). A new look at transgenerational trauma transmission: Second‐generation Latino immigrant youth. Journal of Multicultural Counseling and Development, 42(3), 174-187. doi: 10.1002/j.2161-1912.2014.00053.x
Rakoff,, V. (1996). A long term effect of the concentration camp experience. Viewpoints 1,17-22. Rivett M. (2020). Relational Lockdown and Relational Trauma† in the Time of Coronavirus: A Reflection from a UK Family Therapist. Family process, 59(3), 1024–1033. doi: 10.1111/famp.12571
Salberg, J. (2015). The texture of traumatic attachment: presence and ghostly absence in transgenerational transmission. The Psychoanalytic Quarterly, 84(1), 21–46. doi: 10.1002/j.2167-4086.2015.00002.x
Schore, A. N. (2009). Relational trauma and the developing right brain. Annals of the New York Academy of Sciences, 1159(1), 189–203. doi: 10.1111/j.1749- 6632.2009.04474.x
Şulam Irgaz, S. (2019). From being a daughter to being a mother: Intergenerational transmission of mothering and womanhood within Turkish-Jewish Families. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Klinik Psikoloji Anabilim Dalı, İstanbul.
Taşkıran Tepe, H. (2018). Kuşaklar arası aktarımın bağlanma kuramı ve ruh sağlığı arasındaki ilişki kapsamında sosyal hizmet bakış açısı ile incelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sosyal Hizmet Anabilim Dalı, Ankara.
Terradas, M. M., Asselin, A. (2022). Episodic experiences of child physical abuse, early relational trauma and post-traumatic play: Theoretical considerations and clinical illustrations. Journal of Child & Adolescent Trauma, 1-15. https://link.springer.com/article/10.1007/s40653-022-00489-8
Tosuntaş, Ş. B., Emirtekin, E., Süral, İ., (2019). Eğitim ve öğretim teknolojileri konusunda yapılan tezlerin incelenmesi (2013-2018). Journal of Higher Education and Science, 9(2), 277-286. doi: 10.5961/jhes.2019.330
Ültay, E., Akyurt, H., Ültay, N. (2021). Sosyal bilimlerde betimsel içerik analizi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (10), 188-201. doi: 10.21733/ibad.871703
Wang, X., Lee, M. Y., Quinn, C. R. (2022). Intergenerational transmission of trauma: unpacking the effects of parental adverse childhood experiences. Journal of Family Studies, 0(0), 1-17. Advanced online publication. doi: 10.1080/13229400.2022.2073903