XX. YÜZYILDA ARNAVUTLARDA DİN KARŞITI SİYASET VE MÜSLÜMAN ARNAVUT DÜŞÜNÜRLERİN ROLÜ

Tarihin tanıklık etmiş olduğu mühim gerçeklerden bir de Balkanlarda, Devlet-i Âliyye-i Osmâniye’nin sînesine sadece Arnavutlar ve Boşnakların savaşmadan iştirak etmiş olmalarıdır. Balkan halkları beş asır boyunca beraber, kardeşçe, refah ve barış içerisinde yaşamışlar; fakat Müslüman düşmanları bundan rahatsız olmuş ve Balkanları Osmanlı coğrafyasından ayırmak için ellerinden geleni yapmaya çalışmışlardır. Tüm bu çabalardan sonra Osmanlı Devleti, Balkanlardan çekilmek zorunda kalmıştır. Balkanlarda yetim kalan Arnavutlar, topraklarının bütünlüğünü koruyabilmek için bağımsızlık mücadelelerini durmadan devam ettirmişlerdir. Ayrıca günümüz Arnavutluk’u, sınır dışında kalan Kosova başta olmak üzere, Yunanistan’daki Çamëria, Kuzey Kosova’daki Presheva, Makedonya’daki Tetova, Üsküp ve Karadağ’daki Ulqin gibi Arnavut bölgeler kuzeydeki Sırbistan-Karadağ devleti ve güneydeki Yunan devleti tarafından işgal edilmeye başlanmıştır. Böylece Arnavutluk toprakları büyük bir tehlike ile karşılaşmıştır. Bu tehlikeden kurtulma çarelerinden biri de dinin manevi gücünden yararlanmak olmuştur. Buna karşın Avrupa’da esen pozitivist rüzgârın etkisiyle din karşıtı hareketler de ortaya çıkmış ve bunlar kendi siyasetlerini üretmişler, onu uygulamaya koymak istemişlerdir.

Anahtar Kelimeler:

Arnavutlar, Müslüman, Din karşıtı Siyaset

___

Bibliyografya
Bislimi, Daut, Feja, Kultura dhe Tradita ndër Shqiptarët, Propaganda e Kishës Ortodokse Sllave Për Serbizimin e Popullatës Shqiptare në Vi-tet 1915-1917, GRAÇANİCA Yayınları, Prishtinë 1995.
Dela Roka, Roberto Moroco, Kombi dhe Feja ne Shqiperi 1920-1944, ELENA GJİKA Yayınları, Tirane.
Dobra, İslam, Feja, Kultura dhe Tradita İslame ndër Shqiptarët, Roli i İntelegjencies İslame në Rrethin e Drenicës në Pengimin e Shpërnguljes së Shqiptarëve në Vitet 1918-1966, GRAÇANİCA yay., Prishtinë 1995.
Krasniqi, Mark, Gjumë e Gjurmime, Prishtine 1979.
Krasniqi, Milazim, Balkanlarda Gelecek Tasavvuru Kültür, Siya-set, Örgütlenme ve İşbirliği Alanları; Tarihi ve Kültürel Perspek-tiften AB’nin Balkan Kimliğinin Oluşumu Üzerindeki Etkisi, İN-SANİ YARDIM VAKFI 2008.
Morina, Qemajl, Edukata İslame, Roli i Kishës Ortodokse Serbe ne Luftërat e Fundit në İsh-Jugpsllavinë, KOHA Yayınları, Prishtinë 2004.
Nasi, Lefter, , Feja, Kultura dhe Tradita ndër Shqiptarët, Aspekte Nga Kontributi i Ulemasë Shqiptare Kundër Gjenocidit Serbomadh në Kosovë, GRAÇANİCA Yayınları, Prishtinë 1995.
Osmani, Jusuf, Feja, Kultura dhe Tradita ndër Shqiptarët, Rezistenca e Kuadrit dhe e İnstitucioneve Fetare Kundër reformës Agrare dhe Ko-lonizimit në Kosovë Midis Dy Luftërave Botërore, GRAÇANİCA Yayınları, Prishtinë 1995.
Sadikaj, Dilaver, Feja, Kultura dhe Tradita ndër Shqiptarët, Pozita e Fesë në Shqipëri në Kushtet e Sistemit Komunist, GRAÇANİCA Yayınları, Prishtinë 1995.
Zekaj, Ramiz, Zhvillimi i Kultures İslame Te Shqiptarët Gjatë Shekul-lit XX, EDLOR Yayınları, Tiranë 1997.