Tunceli ili Çemişgezek ilçesinin kent merkezindeki tarihi yapılarındaki bozunma analizi

Tunceli ili Çemişgezek ilçesindeki tarihi yapılarda yaygın olarak kullanılagelmiş doğal taş malzemeler, hava koşullarına bağlı olarak çeşitli derecelerdeki bozunmalar görülmektedir. Doğal ortam koşulları ile insan kaynaklı bozunma öğeleri arasındaki işbirliği taştaki bozunmanın türünü ve gücünü kontrol eder. Doğru bir ayrışma ve hasar bilgisi, ayrışma sürecini anlamaktaki gerekliliğin yanında, etkili koruma ölçülerinin belirlenmesinde de yardımcı olabilir. Ayrışma özelliklerinin ve ayrışma formlarının, anıtın dış kısmının görsel analizi üzerine kurulan fenomenolojik prosedürlere göre incelenmesi olasıdır. Bu çalışmada, Çemişgezek ilçesindeki seçilmiş yapıların durumları incelenerek, ayrışma modelleri ele alınmıştır.

Analysis of deterioration of historical buildings in urban environments of Cemisgezek district of Tunceli province

The natural stones widely used at the historical buildings at Cemişgezek area in Tunceli Province are changed in several behaviors and to various degrees due to weathering. The collaboration between natural and anthropogenic weathering elements controls kind and strength of the alteration of stone material. Correct information on the weathering and damage is requisite to comprehend the weathering process that can help to determine effective preservation measurements. The weathering features are probable by phenomenological procedure that is established on visual analysis of the external part of monument and include the registering and mapping of the weathering forms. In this work, the evaluations of a state of selected building of Cemisgezek are presented, and a weathering model is discussed.

Keywords:

Cemisgezek, natural building stone, historic building weathering, destruction,

PDF

___

[1] Fitzner, B., Documentation and evaluation of stone damage on monuments. In Kwiatkowski, D. and Löfvendahl, R. (ed.): Proceedings of the 10th International Congress on Deterioration and Conservation of Stone, Stockholm, ICOMOS, Sweden, 2, 677-690, 27 June - 2 July 2004.
[2] Kownatzki, R., Verwitterungszustandserfassung von Natursteinbauten unter besonderer Berücksichtigung phänomenologischer Verfahren. Aachener Geowissenschaftliche Beiträge, 22, (1997).
[3] Öcal, A.D. and Dal, M., Doğal Taşlardaki Bozunmalar, Mimarlık Vakfı İktisadi İşletmesi, İstanbul, (2012).
[4] Güner B., Çitçi D., Çemişgezek Kasabasının kuruluşu gelişmesi ve fonksiyonları, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Elazığ, 13, 1, 21-48, (2003).
[5] İlçi, Z., Tunceli ilinin Çemişgezek ilçesindeki tarihi yapılardaki hasarların görsel tespiti üzerine bir araştırma, Tunceli Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli, (2015).
[6] Fitzner, B. and Heinrichs, K., Photo atlas of weathering forms on stone monuments. (2004) www.stone.rwth-aachen.de, (Erişim Traihi: 10.12.2004).
[7] Fitzner, B., Heinrichs, K. and Kownatzki, R., Weathering forms-classification and mapping. In: Snethlage, R. (ed.) Denkmalpflege und Naturwissenschaft, Natursteinkonservierung I. Ernst and Sohn, 41–88, Berlin, (1995).
[8] Fitzner, B. and Kownatzki, R., Klassifizierung der Verwitterungsformen und Kartierung von Natursteinbauwerken. Jahresberichte aus dem Forschungsprogramm Steinzerfall – Steinkonservierung, 1, 1–13, (1991).
[9] Siegesmund, S., Auras, M., Snethlage, R., Stein: Zerfall und Konservierung. Edition Leipzig, Leipzig, (2005).
[10] Vergès - Belmin, V., Anson Cartwright, T., Cassar, J., Charola, E., de Witte, E., Delgado-Rodriguez, J., Fassina, V., Fitzner, B., Fortier, L. and Franzen, C., An internet-accessible multilingual illustrated glossary on stone deterioration. Proceedings of the 10th International Congress on Deterioration and Conservation of Stone, ICOMOS, Stockholm, Sweden, 2, 699-706, 27 June-2 July 2004.
[11] Küçükkaya, A.G., Taşların Bozulma Nedenleri ve Koruma Yöntemleri, Birsen Yayınevi, İstanbul, (2004)
[12] Dal, M. and Öcal, A.D. Investigations on Stone weathering of Ottoman Architecture: A Kirklareli Hizirbey Kulliye case study, Parıipex-Indian Journal of Research, 2, 11, (2013).
[13] Caneva, G., and Roccardi, A., Harmful flora in the conservation of Roman monuments, Biodeterioration of cultural property. Proceedings of the International Conference,, Lucknow, India, 212-218, (1991).
[14] Tiano, P., Biodegradation of cultural heritage: Decay mechanisms and control methods, (2002) http://www.arcchip.cz/w09/w09_tiano.pdf 9th ARIEADNE Workshops, Prague, (Erişim Tarihi: 12.12.2002).
[15] Tomaselli, L., Margheri, M.C. and Florenzano, G., Indagine Sperimentale Sul Ruolo Dei Cianobatteri E Dellemicroalghe Nel Deterioramento Di Monumenti E Affreschi. In 3° Congresso Internazionale Sul Deterioramento E Conservazionedella Pietra, Venezia, 313- 325, (1979).
[16] Şahiner, A., Tarihi yapıların biyolojik düşmanı küfler. Sanat Tarihi Dergisi 15, 1, 167-176, (2006).
[17] Dannin, A., Pitting Of Calcareous Rocks By Organisms Under Terrestrial Conditions. Israel Journal of Earth Sciences, 41, 201-207, (1992).