Atatürk’ün Lider Kişiliği: Bilişsel Faktörler Çerçevesinde Bir Değerlendirme

Mustafa Kemal Atatürk; gerek milli mücadele döneminde bir askeri deha, gerekse Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan sonra siyasi duruşu, kararları ve eylemleri ile tüm dünyanın dikkatini ve takdirini üstünde toplamış bir liderdir. Ölümünün 79. yılında onun ölümüne yas tutmak yerine ölümsüzlüğünün nedenlerini değerlendirmek ve bilimsel yaklaşımlar ışığında bu sıradışı kişiliğin arkasındaki bireysel faktörlerin psikoloji bilimi açısından küçük bir değerlendirmesini yapmak günümüze olduğu kadar geleceğimize de ışık tutacaktır.Çalışmanın amacı, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün liderliğini, tarih ve belgeleri kaynak alarak değerlendirmektir. Hem milli mücadele döneminde hem de yeni kurulmuş bir cumhuriyet yönetiminin zorlu koşullarında başarılı öngörülerle aldığı kararlar ışığında, Mustafa Kemal Atatürk’ün liderlik ve zihinsel becerilerine ilişkin, bilişsel psikoloji temelinde, kuramsal bir derleme çalışması yapmaktır.Bu amaçla gerek kuramsal gerekse tarihsel kaynaklar taranmış, ulusal ve uluslararası hakemli dergilerde yayınlanmış makaleler ve bilimsel geçerliliği olan kaynak kitaplardan yararlanılmıştır. Atatürk’ün çeşitli açılardan değerlendirmelerini içeren bilimsel kaynakların yanı sıra, bilişsel dehasının göstergesi niteliğinde olan söz ve kararlarını içeren tarihi kaynaklardan da yararlanılmıştır

Anahtar Kelimeler:

Atatürk, Liderlik, Bilişsel Beceriler

Leader Personality Of Atatürk: An Evaluation In The Framework Of Cognitive Factors

Mustafa Kemal Atatürk is a leader who has gathered all over the world’s attention and appreciation with both his military genius during the national struggle and the Turkish War of Independence, and political stance, decisions and actions after the establishment of the Turkish Republic. Evaluating the causes of immortality instead of grieving the death of him at the 79th year of his death and make an assessment of the individual factors behind this extraordinary personality in terms of psychology in the light of scientific approaches, will shed light on our future and today. The aim of the study, to evaluate the leadership of Mustafa Kemal Atatürk, founder of the Turkish Republic via the historical documents. It is a theoretical compilation study on the basis of cognitive psychology of Mustafa Kemal Atatürk’s leadership and mental skills in the light of the decisions taken with the successful foresight both in the period of national struggle and the difficult conditions of a newly established republican administration. With this aim, both theoretical and historical sources have been searched and benefited from the articles published in national and international peerreviewed journals and books. In addition to the scientific sources that include various evaluations about Atatürk, historical sources, including his own words and decisions which are indicative of cognitive genius were also incorporated in the study

Keywords:

Atatürk, Leadership, Cognitive Skills,

PDF

___

Arık, E. ve Öztop, P. (2016). Yaratıcı ve yaratıcılık: Anlam, gönderim ve kavramsallaştırma. 29. Ulusal Dilbilim Kurultayı Bildirileri, 68-76. Kocaeli
Üniversitesi Vakfı Yayınları. Arslan, F., Uğurlu, Ö.Y. (2017). 1997-2017 Yılları Arasında Liderlik Becerileri ile İlgili Araştırmaların İçerik Analizi ile İncelenmesi. Yönetim ve Ekonomi
Araştırmaları Dergisi (Journal of Management and Economy Research), 15(2), 80. Aslan, T. (2008). Siyasi, Sosyal ve Kültürel Açıdan Atatürk’ün Liderliği Üzerine
Bir Deneme. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 32(2), 241-261. Dikmen, B.A. (2012). Yaratıcı Liderlik Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Okul Öncesi
Yönetici ve Öğretmenlerinin Yaratıcı Liderlik Özelliklerinin İncelenmesi. Marmara Üniversitesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul. Eraslan, L. (2004). Liderlikte Post-Modern Bir Paradigma: Dönüşümcü
Liderlik. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 1(1). Geçikli, F. (2012). Liderlik ve Duygusal Zekâ: Mustafa Kemal ATATÜRK
Örneği. Atatürk Üniversitesi İletişim Dergisi, 3, 19-37. Gündüz, B. (2013). Bağlanma Stilleri, Akılcı Olmayan İnançlar ve Psikolojik
Belirtilerin Bilişsel Esnekliği Yordamadaki Katkıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri (Educational Sciences: Theory & Practice), 13(4), 2071-2085.
Güney, S. (1999). Davranış Bilimleri Açısından Atatürk’ün Liderliği. Ocak Yayınları.
İnan, M.A. (1996). Atatürk’ün Not Defterleri, Gündoğan yayınları, Ankara.
İşmen, E.A. (2001). Duygusal zeka ve problem çözme. M. Ü. Atatürk Eğitim
Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 13, 111-124. Kara, K. (2000). Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük. Önde yayıncılık, İstanbul.
Karakelle, S. (2012). Üst Bilişsel Farkındalık, Zekâ, Problem Çözme Algısı ve Düşünme İhtiyacı Arasındaki Bağlantılar. Eğitim ve Bilim, 37(164), 237-250.
Kongar, E. (2005). Devrim Tarihi ve Toplumbilim Açısından Atatürk, İstanbul: Remzi Kitabevi.
Miel, A. (1965). Creativity in Teaching, Teachers Collage Columbia University
Wadsvorth Publishing Company, Inc. Belmont Özden, Y. (2000). Öğrenme ve öğretme, Ankara: Pegem-A Yayıncılık.
Özkan, İ. (2000). Atatürk ve Türk Dünyası, Hava Kuvvetleri Dergisi, 335, 84
Solso, R.L., MacLin, M.K., MacLin, O.H. (2011). Bilişsel Psikoloji, (çev: Ayşe Ayçiçeği Dinn), Kitabevi, İstanbul.
Tarhan, N. (2006). “Duyguların Dili, Duygusal zekâya yeni bir yorum”, Timaş Yayınları, İstanbul.
Tok, E. ve Sevinç, M. (2010). Düşünme Becerileri Eğitiminin Eleştirel
Düşünme ve Problem Çözme Becerilerine Etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 67-82. Türkçapar, H. (2009). Bilişsel Terapi Temel İlkeler ve Uygulama, Hekimler
Yayın Birliği (HYB), Ankara. Yıldız, M.L. (2013). Liderlik Üzerine. Liderlik Çalışmaları, Beta Yayınları, İstanbul.
Uzun, H. (2009). Çeşitli Yönleri ile Atatürk. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim
Fakültesi Dergisi GEFAD, Prof. Dr. Reşat Genç Özel Sayı 2, 29, 1226–1249.
Weiss, H.D. (1993). Problem çözümünde yaratıcılık, Çev: Şahiner Doğan, Cep
Yönetim Dizisi, Rota Yayınları, İstanbul.