RUS DIŞ POLİTİKASINDA REALİST YAKLAŞIM: PRİMAKOV DOKTRİNİ VE YAKIN ÇEVRE KAVRAMI

Öz Makalenin amacı, Primakov Doktrinin kuramsal yönünü dönemin uluslararası politikaları ve Yakın Çevre kavramı perspektifinden incelemektir. Makale dört bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde realist kuramın uluslararası ilişkiler disiplinindeki genel konumu araştırılmıştır. İkinci bölümde 90’lı yıllarda RF’de var olan dış politika tartışmaları karşılaştırmalı bir biçimde ele alınmıştır. SSCB’nin dağılmasıyla birlikte ortaya çıkan yeni koşullar ve meydan okumalar bağlamında, söz konusu entelektüel dış politika tartışmalarının temel argümanlarına vurgu yapılmıştır. Bu vurgu makalenin ikinci bölümünün kapsamını ve istikametini belirlemektedir. Üçüncü bölümde Primakov Doktrinin kavramları realizmin temel ilkeleri ve dinamikleri bağlamında analize tabi tutulmuştur. Primakov, RF’nun Soğuk Savaş sonrası küresel ve bölgesel bir güç olarak tanımlanmasının temel yönlerini realist perspektiften ele almaktaydı. Primakov, RF’nun öncelikli olarak Yakın Çevre ülkeleri istikametinde realizm temelli ve odaklı bir dış politika mekanizması oluşturulmasının üzerinde durmaktaydı. Primakov, Rus dış politika geleneğinde siyasal realizmin önemli temsilcisi olarak görülmektedir. Primakov, Soğuk Savaş sonrası Rus siyasal realizminin entelektüel ve kuramsal kurgusuna da yön vermekteydi. Primakov’un oluşturmaya çalıştığı realizm odaklı dış politika felsefesi dinamik dengelere dayanmaktaydı. Dolayısıyla, RF’nun Soğuk Savaş sonrası oluşan yeni koşullara uyum sağlaması açısından Yakın Çevre ülkelerine yönelik izleyeceği realist perspektifli politikalar hayati öneme sahipti. Bu bağlamda makalenin dördüncü bölümünde, RF’nun yakın çevre coğrafyasına yönelik uyguladığı politikalarının aşamaları ve temelleri üzerinde durulmuştur. Bu bölümde yakın çevreye yönelik politik, ekonomik ve kültürel temelli stratejilerin Primakov Doktrininde önemli bir yer kapsadığının altı çizilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Primakov Doktrini, , Realizm, , Rus Dış Politikası,

PDF

___

20 let s Nachala Voyni: kak Chechenskiy Konflikt İzmenil Rossiyu, Politika, RBC Agentsvo, 26 Kasım 2014, https://www.rbc.ru/politics/26/11/2014/5475df2ccbb20f6a2105d2cc (Erişim: 05.09.2019)
ADAMİSHİN, Anatoli, (1981), İstoriya Vneshney Politiki SSSR, Tom Vtoroy 1945 – 1980 gg, XIV Glava, Moskova, İzdatelstvo Nauka.
Alekshin, (2005), Geopolitika, Federalnaya Agenstvo po Obrazovaniyu Penzenskiy Gosudarstvennoy Universitet, Penza.
ANİSİMOV,Yevgeni (2018) İstoriya Rossii ot Ryurika do Putina, Lyudi, Sobitiya, Dati, Sankt Petersburg, İzdatelelstvo Piter.
ARON, Raymond, (2017), Sosyolojik Düşüncenin Evreleri, Çev. Korkmaz Alemdar, İstanbul, Kırmızı Yayınları.
AYDIN, Mustafa , (2004), “Uluslararası İlişkiler “Gerçekçi” Teorisi: Kökeni, Kapsamı, Kritiği” Uluslararası İlişkiler, Cilt I, Sayı I: 33-60.
AVATKOV, Vladimir, (2016), “İdeologemi Vneshney Politiki Rossii, 25 let Poiska” İntelros (İntelektualnaya Rossiya), Svobodnaya Misli, Sayı.5:27-38.
BARSENKOV, Aleksandr, (2013), “Vneshnaya Politika Rossii na Nacalnom Etape Stanovlenia Novoy Gosudarstvennosti (1991 – 1993)”, Vestnik Moskovskogo Gosudarstvennogo Universiteta, Mejdunarodnie Otnoshenia i Mirovaya Politika, Cilt. 25, Sayı.4: 75-100
BELİH, Yevgeni, (2009), Vneshnaya Politika Sovremennoy Rossii: Osnovniye Napravleniya i Prioriteti, Orel, Orlovskiy Gosudarstvenniy Universitet, Filosoficheskiy Fakultet, Kafedra Sotsiologii i Politologii.
BOGATUROV, Aleksey, (2007), “Tri Pokoleniya Vneshnepoliticeskiy Doktrin Rossii”, Jurnal Mejdunarodnie Processi, Cilt. 5, Sayı. 1: 54-69.
“Brief Chronology of START –II”, Arms Control Association, https://www.armscontrol.org/system/files/Start2-Chron.pdf (Erişim: 31.10.2019)
BRZEZİNSKİ, Zbigniew,(1997), Büyük Satranç Tahtası, İstanbul, İnkılap Yayınevi.
COSER, Lewis, (2008), Sosyolojik Düşüncenin Ustaları, (Çev. Himmet Hülür, Serhat Toker, İbrahim Mazman), Ankara, De Ki Yayınları.
Dokumenti Soyuznogo Gosudarstvo, İnformatsiyonno – Analiticeskiy Portal Soyuznogo Gosudarstvo, Birlik Devleti resmi sitesi, http://www.soyuz.by/about/docs/ (Erişim:30.10.2019)
DUNNE, Tim, Kurki, Milja, Smith, Steve, (2016), Uluslararası İlişkiler Teorileri Disiplin ve Çeşitlilik, (Çev. Özge Kelekçi) Sakarya, Sakarya Üniversitesi Kültür Yayınları.
ENGDAHL, William, (2008) Petrol, Para, İktidar, Anglo-Amerikan Politikası ve Yeni Dünya Düzeni, İstanbul, Alfa Yayınları.
Evolutsiya Vneshnepoliticeskih Kontseptsii, 14 Aralık 2012, https://www.kommersant.ru/doc/2089574 (Erişim Tarihi: 14.10.2019)
VİNOKUROV, Yevgeny, (2017), Evraziyskiy Ekonomiceskiy Soyuz, Ed. Vinokurov, Evraziyskiy Bank Razvitii, Sankt Peterburg, Chentr İntegratsionnih İssledovaniya.
FEDOROV, Yuri, (2006) “”Boffins” and “Buffoons”: Different Strains of Thought in Russia’s Thinking”, Chatham House, Russia and Eurasia Programme, REP BP 06/01: 1-7.
GİRİLOVA, Margarita, “Primus inter pares: Metod Yevgeni Primakova”, 03.11.2019, https://mir24.tv/articles/16384541/primus-inter-pares-metod-evgeniya-primakova (Erişim: 06.11.2019)
GOLDSTEİN, Joshua Pevehouse, Jon (2015), Uluslararası İlişkiler, (Çev. Haluk Özdemir), Ankara, Big Bang Yayınları.
GROSSOUVRE, Henri,(2004), “Paris, Berlin Moscow: Prospects for Eurasian Cooperation”, World Affairs, Cilt. VIII.,Sayı.I:40-52.
İvanov, İgor, (2014),“ s Prixodom v MİD E. M. Primakova Nachalsa Period Stanovlenia Novoy Vnesheny Politiki Sovremennogo Rossii”, Chelovek Epoha, Jurnal Mejdunarodnaya Jizn, Spetsalniy Vipusk (Özel Sayı), 29-33.
KASTNER, Antje,(2008), “From Chaos to Pragmatism? The Domestic Dimension of Russian Foreign Policy 1991-2008”, Deutsches İnsitut für Entwicklungspolitik,Bonn, Sayı. XIX:7-51.
KOLOSOV, Vladimir,Turovskiy, Rostislav, (2000), “Geopolitcheskoe Polojeniya Rossii na Poroge XXI veka: Realii i Perspektivi”, Jurnal “Polis”, Politiceskoe İssledovaniya, Sayı.III:4-7.
Konflikt mejdu RF i Chehchenskoy Respublikoy v 1994-1996 godi, Rossiyskoe Agentstvo Mejdunarodnoe İnformatsii , https://ria.ru/20110418/365668402.html (Erişim 05.09.2019)
“Konseptsiya Povishenia Prodovolistvennoy Bezopasnosti Gosudarstvo – Uchastnikov SNG”,(2010) Reshenia Soveta Glav Praviltelstva SNG.
KOROTKEVİCH, Vitali, (2004), İstorii Sovremennoy Rossii 1991 – 2003, Sankt Petersburg, İzdatelstvo Sankt Petersburskogo Universiteta.
KOSACEV, (2012),Evraziyskiy Proekt: Realii, Problemi, Perspektivi, Evraziyskiy İntegratsiya v XX veke, Der. Leksin, Shvetsov, Moskova, URSS.
KUNZ, Barbara (2010), “Hans Morgenthau’s Political Realism, Max Weber and the Concept of Power”, Max Weber Studies, Cilt.X, Sayı.II:189-208.
LARUELLE, Marlene, (2015), The “Russian World, Russia’s Soft Power and Geopolitical Imagination, Center of Global Interests.
LAYNE, Christoper, (1993), “The Unipolar Illusion, Why Great Powers Will Rise”, International Security, Cilt. XVII, Sayı. IV: 5-51.
LYNCH, Allen,(2001), “The Realism of Russia’s Foreign Policy”, Europe – Asia Studies, University of Glasgow, Cilt. 53, Sayı, I:7-31.
MALİNOVA, Olga, (2017), “Konstruirovanie “Liberalizma” v Postsovetskiy Rossii, Nasledie 1999-x v İdeologiceskix Bitvah 2000-x” Politia, Cilt. LXXXIV, Sayı I:6-23.
MEARSHEİMER,John,(2013),“Soğuk Savaş Sonrası Avrupa’da İstikrarsızlık”, Çev. Polat Kalafatoğlu,Muhammet Aydın, Uluslararası İlişkilerde Anahtar Metinler, Yayına Hazırlayan Esra Diri, Uluslararası İlişkiler Kütüphanesi.
MLECHİN, Leonid, (2017) Putin, Seriya Praviteli Rossii, , Sankt Petersburg, Palmira.
MORGENTHAU, Hans, (1978), Politics Among Nations: The Strugglefor Power and Peace, Fifth Edition, New York.
MORGENTHAU, Hans,(1947), Scientific Man versus Power Politics, London, Latimer House Limited.
NOVİKOV, Dmitri,(2016) “Rtsar Rossiyskogo Realizma” Doktrina Primakova, Moskova, Vishaya Shkola Ekonomiki, Rossiya v Globalnom Politike.
O Predstavlenii Prezidentu Rossiyskoy Federatsii predlojenia o podpisania Dogovora o Tomojennom Soyuze i Edinom ekonomiceskom prosstranstve, Pravitelstvo Rossiyskoy Federatsii, Gosudarstvennaya Sistema Pravovoy İnformatsii, 25 Şubat 1999, http://www.pravo.gov.ru/proxy/ips/?doc_itself= (Erişim: 30.09.2019)
Ot Dogovora k Organizatsii, https://odkb-csto.org/25years/ (Erişim 26.09.2019)
PRİMAKOV, Yevgeni,(2018), Rossia v Sovremennom Mire, Proshloe, Nastoyashee, Budushee, Moskova, Chentrpoligraf.
PRUDSKAYA, Valentina, “Politika Rossiyskoy Federatsyii v Otnoshenii Evropeyskogo Soyuza v Periode Prezidentstva B.N. Eltsina i V.V. Putina”, Rossiya i Sovremenniy Mir, Cilt 3, Sayı 104: 157-170.
PUSHKOV, Aleksey, (2018), Globalnie Shaxmati, Russkaya Partiya, Moskova, Eksmo.
PUSHKOV, Aleksey,(2000), “Ot mechti o Garmonii k Jestokomu Realizmu”, Nezavisimaya Gazeta.
RAHR, Aleksandr, (2003), Vladimir Putin, “Nemets” v Kremle, Moskova, OlmaPress.
“Rossiysko – Amerikanskie Otnoshenia v 1992-1996 goda”, Spravka, RİA, https://ria.ru/20110404/360851191.html (Erişim: 03.09.2019)
ROSKİN, Michael,(2013), Çağdaş Devlet Sistemleri, Siyaset, Coğrafya, Kültür, Ankara, Adres Yayınları.
RUMER, Eugene,(2019), “The Primakov (Not Gerasimov) Doctrine in Action”, The Return of Global Russia, Paper, Carnegie Endowment for International Peace.
Russkiy Yazk i Kultura na Postsovetskom Prostranstve,(2005), Nauchno – Metodiceskiy Seminar Problemi Vzaimodeystvii stran SNG v Oblasti Kulturi, Rossiyskaya Gosudarstvennaya Biblioteka i İnstut stran SNG.
SİLLASTE, Galina, (1992), “Russkie v Blijnem Zarubeje”, Sosyologiceskiy Anketa, Kontent Analiz.
SUSLOV, Mihail, (2017), “Russkiy Mir: Politika Rossii v Otnoshenii Sootechestvennikov za Rubejom”, Russie. Nei. Visions, Sayı.CIII:5-23.
“United States Relations with Russia: After the Cold War”, Chronology Office to the Historian, US Department of State Archive, https://2001 2009.state.gov/r/pa/ho/pubs/fs/85962.htm (Erişim:31.10.2019)
“Ustav Sodrujestvo Nezavisimih Gosudarstv”, BDT, http://cis.minsk.by/reestr/ru/index.html#reestr/create (Erişim:27.10.2019)
WALTZ, Kenneth,(2013), “Yeni Gerçekçilik Kuramına Göre Savaşın Kökeni”, (Çev. Ezgi Yağ), Uluslararası İlişkilerde Anahtar Metinler, Yayına Hazırlayan Esra Diri, Uluslararası İlişkiler Kütüphanesi, 2013
WALTZ, Kenneth,(2015), Uluslararası Politika Teorisi, Çev. Osman S. Binatlı, Ed. Çınar Özen, Ankara, Phoenix Yayınları.