ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN EPİSTEMOLOJİK İNANÇLARININ ELEŞTİREL DÜŞÜNME EĞİLİMLERİ İLE AKADEMİK ÖZYETERLİLİKLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Öz Bu çalışmanın amacı, ortaokul öğrencilerin epistemolojik inançlarının eleştirel düşünme eğilimleri ile akademik özyeterlilikleri üzerindeki etkisini incelemektir. Araştırma ilişkisel tarama modeli ile yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu Afyonkarahisar il merkezinde Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı resmi ortaokullarda 2019-2020 öğretim yılında öğrenim gören ve basit seçkisiz örnekleme yöntemi ile belirlenmiş 678 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Aypay (2011) tarafından geliştirilen beşli likert tipindeki 30 maddeden oluşan “Epistemolojik İnançlar Ölçeği”, Ertaş Kılıç ve Şen (2014) tarafından geliştirilen beşli likert tipindeki 25 maddeden oluşan “Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği” ve Ekici (2012) tarafından geliştirilen beşli likert tipindeki 33 maddeden oluşan “Akademik Öz-Yeterlik Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistik analizleri, Pearson korelasyon analizi, ilişkisiz örneklemler t-Testi ve Tek Yönlü MANOVA analizi yapılmıştır. Araştırmada epistemolojik inanç ölçeğinin “Öğrenme Süreci-Otorite/Uzman Bilgisine Şüphe” ve “Öğrenme Çabası” alt boyutu ile akademik özyeterlilik ölçeği arasında ve “Öğrenme Süreci-Otorite/Uzman Bilgisine Şüphe”, “Öğrenme Çabası” ve “Bilginin Kesinliği” alt boyutları ile eleştirel düşünme eğilimi ölçeği arasında ise pozitif yönlü orta düzeyde anlamlı bir ilişki görülmüştür. Bununla birlikte eleştirel düşünme eğilimi ölçeği ile akademik özyeterlilik ölçeği arasında pozitif yönlü yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki vardır. Araştırmanın bir diğer sonucuna göre epistemolojik inanç ölçeğinin “öğrenme süreci-otorite/uzman bilgisine şüphe”, “doğuştan sabit yetenek”, “öğrenme çabası” ve “bilginin kesinliği” alt boyut düzeylerinin, öğrencilerin eleştirel düşünme eğilimleri ve akademik özyeterlilik üzerinde anlamlı bir etki yaptığı görülmüştür.

___

  • AKINOĞLU, Orhan, (2012), “Yapılandırmacılık”, Öğrenme Öğretme Kuram ve Yaklaşımları, (Ed. B. Oral), Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 429-447.
  • ALEMDAĞ, Ceyhun, (2015), Beden Eğitimi Öğretmeni Adaylarının Epistemolojik İnançları, Akademik Öz-Yeterlikleri ve Öğrenme Yaklaşımları, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
  • ALPASLAN, M. M. ve O. ULUBEY, (2016), Öz-Yeterlik ile Epistemolojik İnançlar İlişkisinin Cinsiyet Açısından İncelenmesi, 4. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi Tam Metin Kitabı, (Ed. Ö. Demirel, M. Demirel, E. Yağcı ve N. Yazçayır), Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 11-18.
  • ARSLAN, Aysel, (2018), “Ortaokul Öğrencilerinin Yazma Kaygıları ve Akademik Özyeterlilik İnançlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi”, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, C.XVIII, S. 3: s. 1286-1312.
  • ARSLAN, Tarkan, (2016), Okul Öncesi Öğretmenlerinin Öz Yeterlik İnançları ile Eleştirel Düşünme Becerileri Arasındaki İlişki, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
  • AŞUT, N., ÖZBAY, N. E., AKKAYA, G., ve P. ERTEKİN, (2016), “Ortaokul Öğrencilerinin Fen Bilimlerine İlişkin Başarılarının Olası Bilimsel Epistemolojik Yordayıcılarının İncelenmesi”, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, C. XVII, S. 2: s. 157-168.
  • AYPAY, Ahmet, (2011), “Epistemolojik İnançlar Ölçeğinin Türkiye Uyarlaması ve Öğretmen Adaylarının Epistemolojik İnançlarının İncelenmesi”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. XII, S. 1: s. 1-15.
  • AYVAZ, Miraç, (2018), Beden Eğitimi ve Spor, Müzik ve Resim-İş Bölümlerinde Okuyan Öğretmen Adaylarının Empati Kurma ve Eleştirel Düşünme Düzeylerinin Karşılaştırılması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
  • BANDURA, Albert, (1997), Self-Efficacy: The Exercise of Control, New York: Freeman.
  • BAŞBAY, Makbule, (2013), “Epistemolojik İnancın Eleştirel Düşünme ve Üstbiliş ile İlişkisinin Yapısal Eşitlik Modeli İle İncelenmesi”, Eğitim ve Bilim, C. XXXVIII, S. 169: s.249-262.
  • BAYDAR, Sevda, (2012), Öğrenme Stillerine Göre Lise Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Eğilimi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
  • BEYER, Barry K., (1988), “Developing A Scopeand Sequence for Thinking Skills Instruction”, Educational Leadership, C. XLV, S. 7, s. 26-30.
  • BİRİCİK, Yunus Sinan, (2015), Beden Eğitimi ve Spor Bölümlerinde Öğrenim Gören Öğrencilerin Akademik Öz Yeterliklerinin İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
  • BUEHL, M. M. ve P. A. ALEXANDER, (2001), “Beliefs about Academic Knowledge”, Educational Psychological Review, C. XIII, S. 4, s. 385-418.
  • BÜYÜKÖZTÜRK, Şener, (2017), Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı, Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
  • CANO, F. ve M. CARDELLE-ELAWAR, (2004), “An Integrated Analysis of Secondary School Students’ Conceptions and Beliefs about Learning”, European Journal of Psychology of Education, C. XIX, S. 2, s. 167-187.
  • CHAN, K. W. ve R. G. ELLIOTT, (2004), “Relational Analysis of Personal Epistemology and Conceptions about Teaching and Learning”, Teaching and Teacher Education, S. 20, s. 817–831.
  • CHAN, K. W. ve R. G. ELLIOTT, (2002), “Exploratory Study of Hong Kong Teacher Education Students’ Epistemological Beliefs: Cultural Perspectives and Implications on Beliefs Research”, Contemporary Educational Psychology, S. 27, s. 392–414.
  • COŞAR, Mustafa, (2013), Problem Temelli Öğrenme Ortamında Bilgisayar Programlama Çalışmalarının Akademik Başarı, Eleştirel Düşünme Eğilimi ve Bilgisayara Yönelik Tutuma Etkileri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • ÇAPA, Y. ve N. ÇİL, (2000), “Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumlarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, C. XVIII, S. 18, s. 69-73.
  • ÇAVA KURU, Gözde, (2018), Sınıf Öğretmeni Adaylarının Akademik Öz-Yeterliklerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla.
  • DEMİR, Ö. ve M. ACAR, (1992), Sosyal Bilimler Sözlüğü, Ankara: Vadi Yayınları.
  • DEMİREL, İdiris, (2007), Epistemolojik Açıdan Dünya Sistemleri Analizi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
  • DERYAKULU, Deniz, (2004), “Epistemolojik İnançlar”, Eğitimde Bireysel Farklılıklar, (Ed. Prof. Dr. Y. Kuzgun ve Yrd. Doç. Dr. D. Deryakulu), Ankara: Nobel Yayınevi, 253- 280.
  • DOĞANAY, Ahmet, (2000), Yaratıcı Öğrenme, Ankara: Eğitim-Sen Yayınları.
  • EKİCİ, Gülay, (2012), “Akademik Öz-Yeterlilik Ölçeği: Türkçe’ye Uyarlama, Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S. 43, s. 174-185.
  • ELDER, Anastasia Danos, (1999), An Exploration of Fifth Grade Students’ Epistemological Beliefs in Science and An Investigation of Their Relation to Science Learning, Yayımlanmamış Doktora Tezi, University of Michigan, Michigan.
  • ENNIS, Robert H., (1996), “Critical Thinking Dispositions: Their Nature and Assessability”, Informal Logic, C. XVIII, S. 2, s.165-182.
  • ENNIS, Robert H., (1991), “Goalsfor a Critical Thinking Curriculum”, Developing Minds, (Ed. A. Costa), Alexandria: Virginia.
  • EROL, Murat, (2013), Türkiye’de Öğrenim Gören Yabancı Uyruklu Üniversite Öğrencilerinin Kişisel Epistemolojileri ile Öz Değerlendirme ve Öz Yeterlik Algılarının İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • ERTAŞ KILIÇ, H. ve A. İ. ŞEN, (2014), “UF/EMI Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeğini Türkçe’ye Uyarlama Çalışması”, Eğitim ve Bilim, C. XXXIX, S. 176, s. 1-12.
  • EVCİM, İ., TURGUT, H. ve F. ŞAHİN, (2011), “İlköğretim Öğrencilerinin Epistemolojik İnanışlarıyla, Günlük Yaşam Problemlerini Çözebilme ve Akademik Başarı Düzeyleri Arasındaki İlişki”, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. X, S. 3, s. 1199-1220.
  • FACIONE, P. A., SANCHEZ, C. A., FACIONE, N. C. ve J. GAINEN, (1995), “The Disposition Toward Critical Thinking”, The Journal of General Education, C. XLIV, S. 1, s. 1-25.
  • FRAENKEL, J. R. ve N. E. WALLEN, (2009), How to Design and Evaluate Research in Education (7th Ed.), PA: Mcgraw-Hill.
  • GIANCARLO, Carol Ann F., (2006), California Measure of Mental Motivation (CM3), An Inventory of Critical Thinking Dispositions: User Manual, CA: The California AcademicPress LLC.
  • GÜLEV, Duygu, (2015), Biyoloji Öğretmen Adaylarının Öğretmen Öz Yeterlik İnançları, Akademik Öz Yeterlik İnançları, Öğrenme Stratejileri ve Epistemolojik İnanç Düzeyleri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • GÜMÜŞTEKİN ERTUGAY, Tülin, (2019), Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Epistemolojik İnançları İle Matematik Öğretimi Ve Öğrenimine Yönelik İnançları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
  • GÜNGÖR, Nuri Berk, (2016), Beden Eğitimi Öğretmen Adaylarının Epistemolojik İnançları ile Liderlik Özellikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • GÜRKAYNAK, İ., ÜSTEL, F. ve S. GÜLGÖZ, (2008), Eleştirel Düşünme, İstanbul: Eğitim Reformu Girişimi.
  • HOFER, Barbara K., (2001), “Personal Epistemology Research: Implications for Learning and Teaching”, Educational Psychology Review, C. XIII, S. 4, s. 353-383.
  • HOGG, M. A. ve G. M. VAUGHAN, (2005), Social Psychology, New York: Prentice Hall.
  • KALELİ, Fatma, (2016), Özyeterlilik ile Akademik Başarıya Güdülenme Arasındaki İlişki: Ortaokul Öğrencileri Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Nişantaşı Üniversitesi, İstanbul.
  • KAN, İsmet, (1998), Biyoistatistik, Bursa: Uludağ Üniversitesi Basımevi.
  • KARASAR, Niyazi, (2015), Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara: Nobel Yayınevi.
  • KOÇ, C. ve A. ARSLAN, (2017), “Ortaokul Öğrencilerinin Akademik Öz Yeterlik Algıları ve Okuma Stratejileri Bilişüstü Farkındalıkları”, YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, C. XIV, S. 1, s. 745-778.
  • KOÇOĞLU, Ayhan, (2017), Fen Bilimleri ve Matematik Öğretmenlerinin Özerklik Desteğinin Ortaokul Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Eğilimi ve Problem Çözme Becerileri Algısına Katkısının İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi, Mersin.
  • KOÇOĞLU, A. ve S. KANADLI, (2019), “Ortaokul Öğrencilerinin Algıladığı Özerklik Desteği, Eleştirel Düşünme Eğilimleri ve problem Çözme Becerileri Arasındaki İlişkisinin İncelenmesi”, Trakya Eğitim Dergisi, C. IX, S. 1, S. 61-77.
  • KÖKSAL, N. ve S. ÇÖĞMEN, (2018), “Ortaokul Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme ve İletişim Becerileri”, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S. 44, s. 278- 296.
  • KREJCIE, R. V. ve D. W. MORGAN, (1970), “Determining Sample Size for Research Activities”, Educational and Psychological Measurement, S. 30, s. 607-610.
  • KURAL, Vahdettin, (2018), Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Bölümü Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Eğilimleri ile Akademik Öz-Yeterliklerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi, Bartın.
  • MILLBURG, S. N., (2009), TheEffects of Environmental Risk Factors on At-Risk Urban High School Students’ Academic Self-Efficacy, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ohio: University of Cincinnati.
  • NOSICH, Gerald M., (2012), Eleştirel Düşünme ve Disiplinlerarası Eleştirel Düşünme Rehberi,(Çeviren: Birsel Aybek), Ankara: Anı Yayıncılık.
  • OĞUZ, A. ve H. SARIÇAM, (2015), Bilimsel Epistemolojik İnançlar ile Eleştirel Düşünme Yönelimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Felsefe, Eğitim ve Bilim Tarihi Sempozyumu, Bildiri No: 891.
  • OWEN, S. ve R. D. FROMAN, (1988), Development of A College Academic SelfEfficacy Scale. Paper presented at the annual meeting of the National Council on Measurement in Education. New Orleans. LA.
  • ÖZBAY, Hatice Esma, (2016), Ortaokul Öğrencilerinin Akademik Başarılarının Bilimsel Epistemolojik İnançlar ve Zihinsel Risk Alma Davranışları ile İlişkisinin İncelenmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
  • ÖZKATAR KAYA, Emire, (2018), Beden Eğitimi Öğretmeni Adaylarının Epistemolojik İnançları, Akademik Öz-Düzenleme ve Öz-Yeterlilik Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
  • ÖZTÜRK Gökhan, (2009), Investigating Pre‐Service Teachers’ Environmental Literacy through Their Epistemological Beliefs, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
  • PAUL, R. ve L. ELDER, (2013), Kritik Düşünce, (Çeviren: E. Aslan ve G. Sart), Ankara: Nobel Yayınları.
  • PERKINS, D. N., JAY, E. ve S. TISHMAN, (1993), “Beyond Abilities: A Dispositional Theory of Thinking”, Merrill-PalmerQuarterly,C. XXXIX, S. 1, s. 1-21.
  • SCHOMMER, Marlene, (1993), “Comparisons of Beliefs about The Nature of Knowledge and Learning among Postsecondary Students”, Research in Higher Education, C. XXXIV, S. 3, s. 355-370.
  • SCHOMMER, Marlene, (1990), “Effects of Beliefs about The Nature of Knowledge on Comprehension”, Journal of EducationalPsychology, S. 82, s. 498–504.
  • SCHOMMER-AIKINS, M., DUELL, P. K., ve S. BARKER, (2003), “Epistemological Beliefs across Domains Using Biglan’s Classification of Academic Disciplines”, Research in Higher Education, S. 44, s. 347-366.
  • SCHOMMER-AIKINS, M., DUELL, O. K. ve R. HUTTER, (2005), “Epistemological Beliefs, Mathematical Problem-Solving Beliefs, and Academic Performance of Middle School Students”, The Elementary School Journal, C. CV, S. 3, s. 289-304.
  • SCHOMMER-AIKINS, M. ve R. HUTTER, (2002), “Epistemological Beliefs and Thinking about Everyday Controversial Issues”, The Journal of Psychology, C. CXXXVI, S. 1, s. 5-20.
  • SCHRAW, Gregory, (2001), “Current Themes and Future Directions in Epistemological Research: A Commentary”, Educational Psychology Review, C. XIII, S. 4, s. 451- 464.
  • SEÇKİN KAPUCU, M. ve A. BIYIK, (2019), “Ortaokul Öğrencilerinin AraştırmaSorgulamaya Yönelik Öz Yeterlik Algılarının Yordanmasında Epistemolojik İnançların Rolü”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Doi: 10.16986/HUJE.2019054296
  • ŞAHİNEL, Semih, (2002), Eleştirel Düşünme, (1. Baskı), Ankara: Pegem A Yayıncılık.
  • TABACHNICK, B. G. ve L. S. FIDELL, (2013), Using Multivariate Statistics, (Sixth Edition),United States: Pearson Education.
  • TAVŞANCIL, Ezel, (2006), Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi, (3. Basım), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • TEZCİ, E. ve A. UYSAL, (2004), “Eğitim Teknolojisinin Gelişmesine Epistemolojik Yaklaşımların Etkisi”, The Turkish Online Journal of Educational Technology, C. III, S. 2, s. 158-164.
  • UYSAL, İ. ve S. KÖSEMEN, (2012), Pedagojik Formasyon Programı Öğrencilerinin Genel Öz Yeterlik ve Epistomolojik İnançlarının Karşılaştırmalı İncelemesi, 22. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayında Sözlü Bildiri.
  • ZHANG, Li-Fang, (2003), “Contributions of Thinking Styles to Critical Thinking Dispositions”, The Journal Of Psychology, C. CXXXVII, S. 6, s. 517-544.
Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi-Cover
  • ISSN: 2147-2610
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2012
  • Yayıncı: Kürşat Öncül
Sayıdaki Diğer Makaleler

ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN EPİSTEMOLOJİK İNANÇLARININ ELEŞTİREL DÜŞÜNME EĞİLİMLERİ İLE AKADEMİK ÖZYETERLİLİKLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Sıddıka Nur KANDEMİR, Eray EĞMİR

KAMU DİPLOMASİSİ BAĞLAMINDA SİYASAL İLETİŞİMİN ÖNEMİ

Emine KILIÇASLAN

RUS DİPLOMATİK BELGELERİNE GÖRE BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI'NDA BULGARİSTAN'IN TARAFSIZLIĞI MESELESİ

Eray BAYRAMOL

ENDÜSTRİ 4.0 FARKINDALIĞI VE İŞGÜCÜ NİTELİKLERİ ÜZERİNE ETKİLERİ: SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Murşit IŞIK, Hüseyin Özgür EROL

SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN KÜRESEL BAĞLANTILAR ÖĞRENME ALANINA YÖNELİK TUTUMLARININ İNCELENMESİ

Melek KÖRÜKÇÜ, Mehmet ŞAHİNGÖZ

TÜRK DÜNYASINDA YÜKSEK ÖĞRETİMİN BUGÜNÜ/GELECEĞİ VE TÜRK DÜNYASIN'DA NİTELİKLİ İNSAN KAYNAĞI SORUNU

Samettin GÜNDÜZ, Remzi YILDIRIM, Sabri GÜZELTAŞ

RUS DİPLOMATİK BELGELERİNE GÖRE BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI'NDA BULGARİSTAN'IN TARAFSIZLIĞI MESELESİ

Eray BAYRAMOL

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN YALNIZLIK DÜZEYLERİ İLE AİLE AİDİYETİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Gülsüm KORKUT, Zahide GENÇTÜRK

KAMU DİPLOMASİSİ BAĞLAMINDA SİYASAL İLETİŞİMİN ÖNEMİ (NATO Televizyonu 2019 Ukrayna Haberleri Söylem Analizi)

Emine KILIÇASLAN

DISCOVERING SELF-EFFICACY BELIEFS OF EFL LEARNERS AND THE RELATIONSHIP BETWEEN SELF-EFFICACY AND ACADEMIC ACHIEVEMENT

Devrim HÖL, Funda GÜÇ