SOSYAL BİLGİLER EĞİTİMİ ÜZERİNE YAPILAN DOKTORA TEZLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ (2002-2018)

Öz Bu araĢtırmanın amacı Türkiye’de 2002-2018 yılları arasında sosyal bilgiler eğitimi alanında yapılan doktora tezlerini farklı kriterler açısından değerlendirmektir. Ayrıca yapılacak çalıĢmalara ve alana katkı sağlaması açısından ıĢık tutacağı düĢünülmektedir. AraĢtırmada nitel araĢtırma yöntemi kullanılmıĢtır. AraĢtırmanın verileri doküman incelemesi ile elde edilmiĢtir. AraĢtırma verilerini Yükseköğretim Kurulu BaĢkanlığı Ulusal Tez Merkezi resmi sitesinde kayıtlı sosyal bilgiler eğitimi alanında yapılan 158 doktora tezi oluĢturmaktadır. Elde edilen veriler içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiĢtir. AraĢtırma verilerinin analizi tezlerin yayımlandığı tarih, yapıldıkları üniversite, araĢtırmacı cinsiyeti, çalıĢılan alan, anahtar kelimeler, araĢtırmanın örneklem grubu, araĢtırma yöntemi, veri toplama araçları, araĢtırmada çalıĢılan üniteye göre 9 baĢlıkta değerlendirilmiĢtir. AraĢtırma sonucunda, Yükseköğretim Kurulu BaĢkanlığı’nın tez tarama merkezinde ulaĢılabilen 2002-2018 yılları arasındaki tezlerin en çok 2017 yılında yapıldığı görülmektedir. Ġncelenen tezlerin en fazla Gazi Üniversitesi’nde yapıldığı tespit edilmiĢtir. Yapılan doktora tezlerinin araĢtırmacı cinsiyetine göre dağılımında erkek araĢtırmacıların daha fazla yer aldığı görülmektedir. Tezler konularına göre değerlendirildiğinde en fazla çalıĢılan konu “Sosyal bilgiler dersi öğretim programı ögeleri” ile “Sosyal bilgiler dersinde kullanılan öğretim yöntemleri” olduğu tespit edilmiĢtir. Tezlerde “sosyal bilgiler” anahtar kelime olarak en fazla tercih edildiği görülmektedir. Tezlerin örneklem grubunda 7.sınıf öğrencilerinin daha fazla yer aldığı görülmektedir. AraĢtırma modeli ve veri toplama araçları incelendiğinde, araĢtırmacılar en fazla karma yöntemi kullanmayı, görüĢme/mülakat ile veri toplamayı tercih etmiĢlerdir. En fazla çalıĢılan ünite ise “Türk Tarihine Yolculuk” olduğu görülmektedir. Bu sonuçlar doğrultusunda çeĢitli önerilere yer verilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Sosyal bilgiler eğitimi, doktora tezi, değerlendirme

PDF

___

ALKAN, G. (2014). Türkiye’de muhasebe alanında yapılan lisansüstü tez çalışmaları üzerine bir araştırma (1984-2012). Muhasebe ve Finansman Dergisi, 61: 41-52.
AYDEMİR, A. (2013). Türkiye’de tarih öğretimi hakkında yayımlanmış makaleler: Bir bibliyografya denemesi (İlâve). International Journal of Social Science, VI, 6: 113- 135.
CANBULUT, T., AVCI, G. ve SİPAHİ, S. (2016). ABD ve Kanada’da Sosyal Bilgiler Eğitimi Alanındaki Tezlerin Değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), XVII, 2: 351-370.
CHAPİN, J. R. (1974). Social studies dissertations: 1969-1973. https://eric.ed.gov adresinden 26.06.2018 tarihinde erişilmiştir.
COŞKUN, İ., DÜNDAR, Ş. ve PARLAK, C. (2014). Türkiye’de özel eğitim alanında yapılmış lisansüstü tezlerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (2008-2013). Ege Eğitim Dergisi, XV, 2: 375-396.
DOĞANAY, A. (2008). Çağdaş sosyal bilgiler anlayışı ışığında yeni sosyal bilgiler programının değerlendirilmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, XVII, 2: 77- 96.
DOĞRU, M., GENÇOSMAN, T., ATAALKIN A. N. ve İEKER, F. (2012). Fen bilimleri eğitiminde çalışılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin analizi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, IX, 1: 49-64.
GEÇİT, K. ve KARTAL, A. (2010).Türkiye’deki sosyal bilgiler eğitimi araştırma konuları üzerine bir inceleme. International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 1001-109.
İNAN, S. (2014). Sosyal bilgiler eğitimi: Nedir, ne zaman ve neden-tanımlar, tarihi kökleri ve açıklamalar, (Ed. S. İnan) içinde Sosyal bilgiler eğitimine giriş (1-21), Ankara: Anı yayıncılık.
İNEL, Y. (2014). Sosyal bilgiler öğretiminde kullanılan bilgisayar temelli materyallerin 6. sınıf öğrencilerinin dikkat ve motivasyon düzeylerine etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
KABAPINAR, Y. (2014). Kuramdan uygulamaya sosyal bilgiler öğretimi (4.baskı). Ankara: Pegem Akademi.
KAN, Ç. (2010). A.B.D ve Türkiye’de sosyal bilgilerin tarihsel gelişimi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, XXX, 2: 663-672.
KANBOLAT, O., ALTUNBAİ, S. ve ÇAKMAK, Z. (2012). Araştırma görevlilerinin bilimsel makaleler hakkındaki görüşleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, I, 4: 160-169.
KARADAĞ, E. (2009). Eğitim bilimleri alanında yapılmış doktora tezlerinin tematik açıdan incelemesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, X, 3: 75-87.
KARADAĞ, R. (2014). Okuma ilgisi, tutumları ve alışkanlığı konusunda yapılmış çalışmaların lisansüstü tezlere dayalı analizi: YÖK ve ProQuest veri tabanları örneklemi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, XXXV, 1: 1-17.
KAYMAKCI, S. ve ER, H. (2009). Türk inkılâp tarihi ve atatürkçülük konularının öğretimi üzerine yapılan tezlerin analizi. Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, V, 9: 165- 180.
KAYMAKCI, S. (2017). Türkiye’de tarih öğretiminin yönelimi üzerine bir değerlendirme. Kastamonu Eğitim Dergisi, XXVI, 6: 2153-2172.
MEB. (2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 4-5. sınıflar öğretim programı, T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara.
MEB, (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6. ve 7. sınıflar), T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara.
ŞAHİN, M., GÖĞEBAKAN-YILDIZ, D. ve DUMAN, İ. (2011). Türkiye’deki sosyal bilgiler eğitimi tezleri üzerine bir değerlendirme. Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, II, 2: 96-12.
ŞİMŞEK, A. (2017). Türkiye sosyal bilgiler dersinde tarih öğretimi nereye gidiyor? Öğretim programları üzerinden kısa bir değerlendirme, (Ed. R. Turan, H. Akdağ Ed.) içinde Sosyal bilgiler öğretiminde yeni yaklaşımlar III. (2-10), Ankara: Pegem Akademi.
ORUÇ, Ş. ve ULUSOY, K. (2008). Sosyal bilgiler öğretimi alanında yapılan tez çalışmaları. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 26: 121-132.
ÖZTÜRK, C. (2014). Sosyal bilgiler öğretimi, (Ed. C. Öztürk, S. C. Keskin ve R. Otluoğlu) içinde Sosyal bilgiler öğretiminde edebî ürünler ve yazılı materyaller, (1-25), Ankara: Pegem Akademi.
ÖZTÜRK, Ş. Y. ve ŞİMŞEK, A. (2013). Bibliyografya: Tarih eğitimi alanında yayınlanmış Türkçe makaleler bibliyografyası. Türk Tarih Eğitimi Dergisi, II, 1: 110- 145.
PATTON, M. Q. (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri (Çeviri Ed. M. Bütün ve S. B. Demir) Ankara: Pegem Akademi.
WRUBEL, P.R., RATLİFF, R. (1978). Dissertation research in social studies 1973- 1976. https://eric.ed.gov adresinden 26.06.2018 tarihinde erişilmiştir.
YAŞAR, Ş., ÇENGELCİ-KÖSE, T. ve GÖZ, N. L. (2015). Sosyal bilgiler dersinde öğrenci merkezli öğretme-öğrenme süreçlerinin etkililiği: Bir meta analiz çalışması. Anadolu Journal of Educational Sciences International, V, 1: 38-56.
YILDIRIM, A. ve ŞİMŞEK, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (Genişletilmiş 10. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp